حق وتو، ابزار آمریکا برای دفاع از رژیم صهیونیستی

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ 20 فوریه لیندا توماس گرینفیلد، سفیر ایالات متحده در سازمان ملل متحد کار وحشتناکی انجام داد و قطعنامه الجزایر را دائر بر آتش‌بس در غزه وتو کرد. عمار بن‌جامع، سفیر الجزایر در سازمان ملل متحد گفت، قطعنامه‌ای که ارائه کرد بر مبنای گفت و گوهای 15 عضو شورای امنیت سازمان ملل متحد شکل گرفته بود. با وجود این، از وی خواسته شد طرح قطعنامه را به تعویق بیندازد، اما کشورش نپذیرفت.
 
وی افزود: سکوت گزینه مناسبی نیست. اکنون زمان عمل و زمان حقیقت است. هنگامی که دیوان بین‌المللی دادگستری 26 ژانویه اعلام کرد گنجاندن اقدامات اسرائیل ذیل عنوان نسل‌کشی در غزه قابل‌قبول است، الجزایر متعهد شد به وسیله شورای امنیت سازمان ملل متحد اقدام فوری انجام دهد.
 
از هفتم اکتبر 2023 اسرائیل نزدیک به 30 هزار فلسطینی را در غزه کشته است که بیش از 13 هزار نفرشان کودک هستند. از زمان صدور حکم دیوان بین‌المللی دادگستری در 26 ژانویه برای توقف نسل‌کشی، اسرائیل بیش از 3 هزار فلسطینی دیگر کشته است. پس از ماه‌ها فرار از منطقه امن ادعایی به منطقه‌ای دیگر که اسرائیل دوباره بمباران کرد، بیش از 1.5 میلیون فلسطینی (بیش از نیمی از جمعیت غزه) اکنون در رفح، جنوبی‌ترین نقطه غزه و متراکم ترین نقطه در جهان از لحاظ جمعیتی به دام افتاده‌اند. رفح که قبل از هفتم اکتبر 275 هزار نفر جمعیت داشت، اکنون به وسیله اسرائیل بمباران می‌شود.
 

27 مورد از 33 وتویی که ایالات متحده از سال 1988 اعمال کرده، در دفاع از اقدامات اسرائیل علیه فلسطینیان بوده است

با وجود این واقعیت تلخ، توماس گرینفیلد گفت، ایالات متحده نمی‌تواند از قطعنامه آتش‌بس حمایت کند، زیرا در آن حماس محکوم نشده است و ظاهراً مذاکرات جاری برای آزادی گروگان‌ها را به خطر می‌اندازد. ژانگ جون، سفیر چین در سازمان ملل متحد مخالفت کرد و گفت، وتو هیچ تفاوتی با نشان‌دادن چراغ سبز به ادامه کشتار ندارد. وی افزود: تنها با خاموش‌کردن آتش جنگ در غزه می‌توانیم مانع از سرایت آتش جهنم به سراسر منطقه شویم.
 
درواقع، بیانیه گرینفیلد در شورای امنیت سازمان ملل متحد مکمل تلاش دولت متبوعش برای ارائه 14 میلیارد دلار کمک نظامی به اسرائیل بود. از سال 1948 زمانی که اسرائیل ایجاد شد، ایالات متحده بیش از 300 میلیارد دلار ازجمله پرداخت سالانه 4 میلیارد دلار کمک نظامی (و ده ها میلیارد دلار از هفتم اکتبر 2023 که همچنان ادامه دارد) به آن کمک کرده است.
هنگامی که جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده 11 فوریه با بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل صحبت کرد، به‌جای انتقاد از نسل‌کشی، بار دیگر از هدف مشترک آن‌ها برای شکست حماس و تضمین امنیت بلندمدت اسرائیل و مردمش گفت. وتوی توماس گرینفیلد به‌هیچ‌وجه رأی خلق‌الساعه ای نبود.
 
حق وتو در شورای امنیت سازمان ملل متحد نزدیک به 300 بار استفاده شده است. از سال 1970 ایالات متحده بیش از هر یک از اعضای دائمی دیگر (چین، فرانسه، روسیه و بریتانیا) از این قدرت استفاده کرده است. بسیاری از وتوهای ایالات متحده ابتدا برای دفاع از رژیم آپارتاید در آفریقای جنوبی که همان سال تأسیس اسرائیل روی کار آمد و سپس دفاع از اسرائیل در برابر هرگونه انتقادی به‌کار گرفته شده است.
 
به‌عنوان نمونه 27 مورد از 33 وتویی که ایالات متحده از سال 1988 اعمال کرده، در دفاع از اقدامات اسرائیل علیه فلسطینیان بوده است. از هفتم اکتبر، ایالات متحده سه قطعنامه سازمان ملل متحد را مبنی بر واداشتن اسرائیل به توقف بمباران و نسل‌کشی وتو کرده است (18 اکتبر، هشتم دسامبر، و 20 فوریه).
 
با وجود استفاده مکرر از این حق به وسیله ایالات متحده، واژه وتو در منشور سازمان ملل متحد (1945) وجود ندارد. هرچند بند سوم ماده 27 منشور می‌گوید، رأی‌گیری در شورای امنیت با رأی مثبت 9 عضو، ازجمله آرای موافق اعضای دائمی انجام می‌شود. مفهوم «رأی موافق» به‌عنوان حق وتو تفسیر می‌شود.
 
دهه‌های متمادی اغلب کشورهای عضو سازمان ملل متحد اصرار داشتند شورای امنیت سازمان ملل متحد دموکراتیک نیست و حق وتو اعتبار آن را حتی کمتر می‌کند. هیچ کشور آفریقایی یا آمریکای لاتین دارای کرسی دائمی در شورا نیست و کشوری که بیشترین جمعیت جهان را دارد (هند) نیز از این امتیاز محروم است. P5 (Permanent Five، یا پنج عضو دائمی) نه‌تنها بر شورای امنیت تسلط یافته‌اند، بلکه اهمیت مجمع عمومی سازمان ملل متحد را نیز تضعیف کرده‌اند، زیرا قطعنامه‌های آن هیچ‌گونه ضمانت اجرایی ندارد.
 
در سال 2005 سازمان ملل متحد نشست جهانی برای ارزیابی تهدیدهای سطح بالا برای نظم جهانی برگزار کرد که در آن معاون رئیس‌جمهور وقت کاستاریکا گفت، «حق وتو باید در برخورد به مواردی نظیر نسل‌کشی، جنایت های جنگی، جنایت علیه بشریت و نقض گسترده حقوق بشر ملغی شود».
 

پس از انحلال S5 در سال 2012، 27 کشور به هم پیوستند تا گروه پاسخگویی، انسجام و شفافیت (ACT) را ایجاد کنند که عمدتاً متمرکز بر اصلاح حق وتوست

پس از آن اجلاس کاستاریکا با اردن، لیختن‌اشتاین، سنگاپور و سوئیس برای ایجاد «پنج کوچک» ( Small Fiveیا S5) برای حمایت از اصلاح شورای امنیت سازمان ملل متحد شد. آن‌ها بیانیه‌ای در مجمع عمومی طرح کردند که در آن تصریح شده بود، «درصورت وقوع نسل‌کشی، جنایت علیه بشریت و نقض جدی حقوق بین‌الملل بشردوستانه هیچ عضو دائمی مجاز نیست با استناد به بند سوم ماده 27 منشور از حق وتو استفاده کند». اما این قطعنامه هیچ تأثیری نداشت.
 
پس از انحلال S5 در سال 2012، 27 کشور به هم پیوستند تا گروه پاسخگویی، انسجام و شفافیت (ACT) را ایجاد کنند که عمدتاً متمرکز بر اصلاح حق وتوست. در سال 2015، گروه ACT آیین‌نامه اجرایی را به‌طور خاص در مورد اقدامات سازمان ملل متحد علیه نقض جدی قوانین بشردوستانه منتشر کرد. تا سال 2022، 123 کشور این قانون را امضا کردند. با توجه به افزایش تنش‌هایی که آمریکا بر چین و روسیه تحمیل کرده، بعید است این دو کشور (که اکنون مورد تهدید حمله ایالات متحده هستند) لغو حق وتو را بپذیرند.
 
منشور ملل متحد مهم‌ترین معاهده روی کره زمین و تلاشی برای پایان‌دادن به جنگ و تضمین این است که زندگی هر انسانی گرامی داشته شود. با وجود این، جهان ما بر اثر تقسیم‌بندی آحاد بشر در عرصه بین‌المللی که طبق آن ارزش جان برخی از مردم بسیار بیشتر از جان دیگران است، به دو پاره تقسیم شده است.