آمریکای لاتین، عرصه تقابل ایران و متحدانش با آمریکا

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ کشورهای آمریکای جنوبی ازجمله آرژانتین، شیلی، بولیوی، پاراگوئه و اروگوئه ترکیبی از منافع و چالش‌های بزرگ پیش روی ایالات متحده هستند که احتمالاً دونالد ترامپ، نامزد انتخابات ریاست جمهوری 2024 آمریکا با آن‌ها بسیار متفاوت از جو بایدن، رئیس جمهور این کشور برخورد می‌کند. در حالی که ایالات متحده تجارت، سرمایه گذاری و منافع امنیتی محدودی در این کشورها دارد، ژئوپلیتیک آمریکای لاتین به طور فزاینده و مورد مناقشه ای به وسیله چین احاطه می شود.

راهبرد پکن دستیابی به منافع سیاسی، اقتصادی و امنیتی خود در آمریکای لاتین، به طور تهاجمی مشارکت اقتصادی اش را دنبال کرده و از همه رقبا در پروژه های بزرگ مخابراتی پیشی گرفته است. آنها در دو دهه گذشته 150 میلیارد دلار در این قاره سرمایه گذاری کرده اند؛ به عنوان نمونه شیلی که سرشار از لیتیوم و مس است، به تازگی یکی از بزرگترین سرمایه‌گذاری‌های مستقیم خارجی را از چین دریافت کرد.

در سال 2023، بولیوی شروع به پرداخت هزینه واردات خود و قبول پرداخت هزینه صادراتش به یوان چین کرد و به روبل روسیه نیز داد و ستد می کند

پکن در حال تبلیغ گروه بریکس است که شامل برزیل می شود و آرژانتین که به تازگی برای پیوستن به این گروه دعوت شد، این پیشنهاد را رد کرد؛ زیرا همکاری نزدیک با واشنگتن را ترجیح می دهد. پاراگوئه تنها کشور آمریکای جنوبی است که تایوان را به صورت دیپلماتیک به رسمیت می شناسد. با وجود این، در سال های اخیر روابط خود را با چین به میزان قابل توجهی توسعه داده است.

در سال 2023، بولیوی شروع به پرداخت هزینه واردات خود و قبول پرداخت هزینه صادراتش به یوان چین کرد و به روبل روسیه نیز داد و ستد می کند. شیلی نیز پس از سال‌ها رشد اقتصادی قوی به تازگی شاهد رکود اقتصادی و افزایش وابستگی به چین بوده است که باعث می‌شود برخی سرمایه‌گذاری‌ها و وام‌های چینی را برای منطقه مفید بداند.

با وجود این، ایالات متحده پیش تر هرگز با چنین شرایط راهبردی ای در جنوب مرزهای خود مواجه نشده بود، جایی که قدرت خارجی بزرگی به طور فزاینده بر زیرساخت ها و شبکه های لجستیکی غلبه کند، چه رسد به اینکه روابط خصمانه با واشنگتن داشته باشد. اگر توسعه منطقه ای پکن بی وقفه ادامه یابد، چین ممکن است یکی از ستون های راهبردی بزرگ آمریکا را که از زمان اعلام دکترین مونرو در سال 1823 میلادی برقرار بود، تضعیف کند.

اما آنچه ایالات متحده را به طور خاص نگران می کند، اینکه ایران آشکارا سیاست خود را برای گسترش همکاری های امنیتی در آمریکای لاتین اعلام کرده است. به تازگی بولیوی و ایران یادداشت همکاری دوجانبه میان وزارتخانه های دفاع دو کشور امضا کردند. روسیه نیز دارای منافعی در بولیوی است و به تازگی توافقنامه ای با این کشور برای توسعه ذخایر لیتیوم امضا کرد.

در عین حال، کشورهای آمریکای جنوبی به طور فزاینده به میدان نبرد ژئوپلیتیکی میان سوسیالیست ها و کمونیست ها از سویی و نیروهای راست میانه، محافظه کاران و لیبرال های کلاسیک از سوی دیگر تبدیل شده اند.

فورو د سائوپائولو، انجمنی از رهبران سیاسی چپ منطقه شامل برزیل، کوبا، ونزوئلا و نیکاراگوئه به دنبال ایجاد بلوک سیاسی گسترده ای در سراسر آمریکای لاتین است. اختلافات میان این گروه و دولت های راست میانه در آمریکای مرکزی و جنوبی در حال افزایش است و گزینه های روشن تری برای مشارکت های دوجانبه و منطقه ای ایجاد می کند.

کشورهای آمریکای جنوبی به طور فزاینده به میدان نبرد ژئوپلیتیکی میان سوسیالیست ها و کمونیست ها از سویی و نیروهای راست میانه، محافظه کاران و لیبرال های کلاسیک از سوی دیگر تبدیل شده اند

پاراگوئه، اروگوئه و دولت به تازگی انتخاب شده در آرژانتین به طور کلی طرفدار آمریکا هستند. در مقابل، بولیوی مدت‌ها با دولت‌های دموکرات و جمهوری‌خواه در تعارض است. شیلی نیز سال ها پیش دولت چپ گرا تشکیل داد و به تازگی همکاری با چینی ها را پذیرفته است.

جنگ غزه باعث افزایش شکاف سیاسی در کشورهای این قاره و به طور کلی آمریکای لاتین شد. در سال 2023، بولیوی روابط سیاسی خود را با اسرائیل قطع کرد و در مقابل، آرژانتین به شدت از این رژیم حمایت می کند. شیلی که جمعیتی از آن اصالت عرب دارند، محتاط تر است، در حالی که مکزیک مبهم رفتار می کند.

موضوعی که کمتر مورد توجه قرار گرفته، مدیریت قطب جنوب است؛ جایی که آرژانتین و شیلی دارای منافع راهبردی هستند. پنجمین قاره بزرگ دنیا با معاهده ای اداره می شود که در سال 1959 به وسیله 12 کشور با برنامه های علمی فعال امضا کردند و 9 کشور ادعای ارضی نیز دارند. بعدها این معاهده به وسیله بسیاری از کشورها امضا شد. چین حضور فزاینده ای در قطب جنوب دارد و بدون شک به دنبال آن است به عنوان طرف مرتبط در مذاکره مجدد این معاهده شناخته شود.