چرا چین و آمریکا به یک توافق تجاری نیاز دارند؟

به گزارش راهبرد معاصر؛ اولین دور مذاکره تجاری مستقیم واشنگتن و پکن پس از توافق ماه گذشته­ی دونالد ترامپ و شی جین‌ پینگ در نشست سران ۲۰ قدرت اقتصادی جهان (گروه ۲۰) در بوئنوس آیرس آمریکا مبنی بر "آتش‌بس" ۹۰ روزه‌ در جنگ تجاری طرفین در پکن برگزار شد. هدف از این مذاکرات تسهیل مناقشات تعرفه‌ای است که از نیمه سال ۲۰۱۸ شدت گرفته و بر بازار هر دو کشور تاثیر منفی گذاشته اعلام شد.

دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا، در آستانه دیدار مقامات دو کشور گفت که مذاکرات تجاری به‌خوبی پیش می‌رود و شی جین‌پینگ رئیس‌جمهوری چین، مشارکت بالایی در این مذاکرات دارد. او افزود: "باور دارم که آنها می‌خواهند به توافق برسند و تعرفه‌ها آسیب شدیدتری به چین زده است". در این بین، سخنگوی وزارت خارجه چین نیز درباره این مذاکرات ابراز خوش‌بینی کرد و گفت: "نمایندگان دو کشور مذاکرات مثبت و سازنده‌ای در پکن خواهند داشت." معاملات روز دوشنبه در بازارهای سهام و مالی نیز حاکی از خوش‌بینی سرمایه‌گذاران به تسهیل تنش‌ها بین دو اقتصاد برتر جهان بود. نزاع تجاری ایالات متحده و چین عمیقا در آشفتگی­ های اخیر بازار جهانی نقش داشته است. دو طرف مذاکرات را در حالی آغاز کردند که از لزوم دستیابی به توافق آگاه بودند و می‌دانستند باید به طرف مقابل برای مصالحه کمک کنند، حتی اگر توافق حاصله ایده‌آل نباشد.

 با وجود خوش‌بینی‌ها به حل اختلافات میان دو غول اقتصاد جهانی، عدم انتشار جزییات مربوط به مذاکرات پکن، نشان از دشواری مذاکرات طرفین و مسیر سخت حل اختلافات دارد. مسایلی مانند مالکیت معنوی، دسترسی به بازار و چشم انداز 2025 چین، از جمله مسایل اختلافی برجسته­ی طرفین است. جنگ تجاری چین و ایالات متحده ماه‌هاست که سایه سنگینی بر بازارهای مالی سراسر جهان انداخته و به تردیدها درباره رشد اقتصادی در آمریکا، چین و دیگر کشورها دامن زده است. "استفن انگل" کارشناس برجسته بلومبرگ معتقد است با توجه به زیانی که این تنش بر اقتصاد چین و آمریکا وارد کرده، هر دو کشور به توافق تجاری جامع نیازمند هستند. وی بیان می­کند:"اگر ایالات متحده به‌اندازه کافی صبر به خرج دهد، چین به مصالحه رضایت خواهد داد".

انگل بیان می­گوید که آسیب‌های ناشی از جنگ تجاری ترامپ با چین خیلی گسترده‌تر و سریع‌تر از انتظارات پیش رفته است. کارخانه‌های چین و ایالات متحده هر دو کاهش تقاضا را شاهد هستند. کشاورزان آمریکایی متحمل آسیب شدیدی شده‌اند. کاهش تقاضای چینی برای «آیفون» تنها در یک روز نزدیک به ۷۵ میلیارد دلار به شرکت اپل ضرر زد.  کاهش سرعت رشد بانک مرکزی چین را  وادار به تسهیل سیاست‌گذاری‌ها کرده و به‌رغم گزارش مثبت اخیر بازار کار آمریکا، فدرال رزرو برای پیشبرد برنامه خود برای عادی‌سازی نرخ بهره دچار تردید شده است.

رشد اقتصادی چین به‌ دلایل متعدد از جمله عزم دولت این کشور برای کاهش وام‌دهی کند شده است. اما صرف‌نظر از عوامل دخیل در کند شدن سرعت رشد اقتصادی، نسخه تجویزی برای احیای رشد همچنان تغییری نکرده است: رهبران چین باید در کوتاه‌مدت اعتماد و سرمایه‌گذاری را در بخش خصوصی احیا کنند و در بلندمدت از نوآوری و بخش تولیدی حمایت کنند و همه این حمایت‌ها بایستی بدون افزودن به سطح مخاطره‌آمیز بدهی‌های این کشور صورت بگیرد. در خارج هم آنها بایستی اعتماد و اعتقاد به نظام تجارت بین‌المللی را احیا و از شرکت‌های زنجیره‌ای تامین در چین محافظت کنند. این اولویت‌ها با سیاست‌های اعلام شده دولت تناقضی ندارند و حتی ایالات متحده هم می‌تواند با اندکی تغییر، در رسیدگی به نگرانی‌ها از سیاستی مشابه استفاده کند.پکن با این مساله موافق است که بازار باید نقش بیشتری در تخصیص سرمایه ایفا کنند که این مساله به معنای لزوم کاهش کمک‌ هزینه‌های دولتی و لغو سایر مزایای شرکت‌های دولتی خواهد بود. چین همچنین به حفظ جریان مداوم سرمایه‌گذاری، فناوری و تخصص خارجی نیاز دارد که این امر مستلزم گشایش بیشتر اقتصاد و حفاظت از مالکیت معنوی به‌طور موثر است. بازگشت از سیاست‌های غیر موثر صنعتی همچون "ساخت چین ۲۰۲۵" نیز می‌تواند به ارتقای ابتکارعمل‌ها کمک کند. عمل به الزامات تعیین شده از سوی سازمان تجارت جهانی هم در بازگرداندن اعتماد در نظام تجارت جهانی تاثیرگذار خواهد بود.

چین از سال ۲۰۱۳ تاکنون به انجام اصلاحات جسورانه وعده داده است بدون اینکه به آنها عمل کند. ایالات متحده اکنون خواستار تعهد دولت شی جین‌پینگ به اجرای این اصلاحات است. اما در عین حال،  اعمال فشار بیش از اندازه ایالات متحده برای تسلیم کردن چین یا معنا کردن هرگونه مصالحه به‌عنوان شکست چین در جنگ تجاری، رویکردی اشتباه خواهد بود. چین در مدت اخیر تا حدودی با خواسته‌های آمریکا همراهی کرده است. واردات دانه‌های سویا از آمریکا از سر گرفته شده و عوارض گمرکی جدید بر خودروهای آمریکایی حذف شده‌اند. دولت چین همچنین اعلام کرده که با اجبار سرمایه‌گذاران خارجی به انتقال فناروی مقابله کند. پکن همزمان از طرح جنجالی "ساخت چین ۲۰۲۵" نیز تا حدودی فاصله گرفته است. در این طرح تلاش می‌شود تولیدکنندگان چینی با کمک دولتی ابتکار عمل در عرصه فناروی را به دست بگیرند.

 هر دو طرف باید در خروج از این افتضاحی که در روابط تجاری خود پیش آورده‌اند، وجهه طرف مقابل را حفظ کنند و دریابند که هر دو کشور خیلی بیشتر از آنچه دولت‌هایشان حاضر به اعتراف به آن هستند، به یکدیگر وابسته‌اند.

بر اساس آمارهای اخیر اقتصادی، دو کشور یا با یکدیگر به شکوفایی می‌رسند یا هر دو شکست می‌خورند. همانطور که "کوین هَسِتْ" رئیس شورای مشاوران اقتصادی ایالات متحده اخیرا اذعان داشته، کاهش تقاضای چینی جدای از "اپل" به خیلی از دیگر شرکت‌های ایالات متحده آسیب می‌رساند.

واشنگتن هم به اندازه پکن برای دستیابی به توافق تا پیش از اول ماه مارس، یعنی مهلت تعیین شده از سوی آمریکا برای اعمال دور جدید تعرفه‌ها، انگیزه دارد. ایالات متحده باید دریابد که هیچ معامله قابل‌قبولی برای هر دو کشور نمی‌تواند همه کاستی‌ها را از بین ببرد. یکی از دلایلش هم این است که برخی از اهداف دور و دراز همچون خواسته ترامپ مبنی بر توازن در تراز تجاری دو کشور از نظر اقتصادی معنایی ندارد و منطقی نیست.

احتمالا در آینده حملات گروه‌های هکر چینی به شرکت‌های آمریکایی ادامه خواهد یافت و ارتش ایالات متحده همچنان مجبور خواهد بود برای مقابله با افزایش قابلیت‌های چین در دریای چین جنوبی اقدام کند. فارغ از هر اتفاقی که بین دولت‌ها رخ دهد، اما هیچ کدام از این موارد نباید به محرومیت شرکت‌های هر دو کشور از تجارت با منافع دوجانبه بینجامند.