معمای اورانیوم گمشده/ غرب در پی یافتن سرنخ‌های ذخایر هسته‌ای ایران پس از حمله
به گزارش راهبرد معاصر؛ بمباران تأسیسات هسته‌ای ایران توسط آمریکا و اسرائیل، معمای بزرگی برای بازرسان سازمان ملل متحد در ایران ایجاد کرده است: چگونه می‌توان فهمید که آیا اورانیوم غنی‌شده‌ای ایران زیر آوار قرار دارد و یا این که جابه‌جا شده است؟
پس از حملات هفته گذشته به سه سایت مهم هسته‌ای ایران (فردو، نطنز و اصفهان) رئیس‌جمهور آمریکا دونالد ترامپ مدعی شد که این تأسیسات با بمب‌های سنگرشکن به طور کامل نابود شده‌اند، ادعایی که نه تنها مقامات ایرانی، بلکه بسیاری از رسانه‌های خارجی نیز آن را رد کردند.
به گزارش خبرگزاری رویترز، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که برنامه هسته‌ای تهران را زیر نظر دارد نیز اذعان داشته که مشخص نیست چه میزان خسارت به فردو وارد شده است. فردو تأسیساتی است که در عمق کوه ساخته شده و بخشی از اورانیوم با غنای بالای ایران را تولید می‌کرد.
مدیرکل آژانس رافائل گروسی در این باره اظهار داشت که بسیار محتمل است سانتریفیوژهای غنی‌سازی در فردو آسیب دیده باشند، اما معلوم نیست ۹ تن اورانیوم غنی‌شده ایران شامل ۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم ۶۰ درصد، نابود شده باشد یا خیر.
دولت‌های غربی به شدت در تلاش‌اند بفهمند چه بر سر این اورانیوم‌ها آمده است. نماینده ایران در سازمان ملل متحد امیرسعید ایروانی در مصاحبه با سی‌بی‌اس تأکید کرد: «بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در حال حاضر نمی‌توانند وارد تأسیسات هسته‌ای ایران شوند».رویترز با بیش از دوازده مقام فعلی و پیشین که در نظارت بر برنامه هسته‌ای ایران دخیل بوده‌اند صحبت کرده است. آن‌ها گفته‌اند که پس از بمباران مراکز غنی‌سازی هرگونه تحقیق آژانس برای فهمیدن مکان ذخیره اورانیوم‌ها احتمالاً طولانی و دشوار خواهد بود.
بازرس ارشد سابق آژانس (۲۰۰۵ تا ۲۰۱۰) اولی هاینونن گفت این جستجو احتمالاً شامل بازیابی پیچیده مواد از ساختمان‌های آسیب‌دیده، نمونه‌برداری‌های محیطی و جرم‌شناسی است که زمان زیادی می‌برد.
به گفته تحلیلگر رویترز «حتی مفقود شدن بخشی از اورانیوم 60 درصد ایران، نگرانی بسیار بزرگی برای قدرت‌های غربی است.»طبق این گزارش، نشانه‌هایی وجود دارد که ایران ممکن است پیش از حملات بخشی از اورانیوم غنی‌شده خود را جابه‌جا کرده باشد
.رافائل گروسی گفته ایران در ۱۳ ژوئن، روز نخست حملات اسرائیل، به او اطلاع داده که اقداماتی برای محافظت از تجهیزات و مواد هسته‌ای خود انجام می‌دهد.یک دیپلمات غربی که خواست نامش فاش نشود گفت بیشتر اورانیوم غنی‌شده در فردو احتمالاً چند روز قبل از حملات جابه‌جا شده است، «تقریباً انگار که آن‌ها می‌دانستند حمله می‌شود.»
برخی کارشناسان گفته‌اند یک صف خودرو از جمله کامیون‌ها که در تصاویر ماهواره‌ای قبل از حمله در نزدیکی فردو دیده شده، نشان می‌دهد اورانیوم غنی‌شده به مکان دیگری منتقل شده است. اما وزیر دفاع آمریکا پیت هگزث پنج‌شنبه گفت از هیچ اطلاعاتی مبنی بر انتقال اورانیوم آگاه نیست.
ترامپ هم این مسئله را رد کرده و در مصاحبه‌ای که یکشنبه از فاکس نیوز پخش شد، مدعی شد ایرانی‌ها «چیزی جابه‌جا نکرده‌اند.»وی در این باره تشریح کرد: «این کار خیلی خطرناک است. خیلی سنگین است. خیلی، خیلی سنگین. کار سختی است. ضمن اینکه ما اطلاع زیادی ندادیم چون آن‌ها تا لحظات آخر نمی‌دانستند ما می‌آییم.»کاخ سفید به درخواست رویترز برای اظهار نظر پاسخی نداد. وزارت امور خارجه نیز به اظهارات عمومی ترامپ ارجاع داد.
یک دیپلمات غربی دیگر گفت که با توجه به فهرست طولانی اختلافات پیشین آژانس و تهران، بررسی وضعیت ذخایر اورانیوم چالش بزرگی خواهد بود. وی در این باره اظهار داشت: «این یک بازی موش و گربه خواهد بود.»پیش از تهاجم نظامی ۱۲ روزه اسرائیل، آژانس دسترسی منظم به سایت‌های غنی‌سازی ایران داشت و به صورت شبانه‌روزی آن‌ها را تحت نظر می‌گرفت.
ایران نیز طبق پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای عمل می‌کرد.اما اکنون داستان متفاوتی را شاهد هستیم. ایران تهدید کرده است که همکاری با آژانس را متوقف می‌کند. مجلس شورای اسلامی نیز در انتقاد از شکست رژیم منع گسترش سلاح هسته‌ای در محافظت از کشور در برابر حملات آمریکا و اسرائیل (که بسیاری از کشورها آن را غیرقانونی خوانده‌اند) روز چهارشنبه رأی به تعلیق همکاری با آژانس داده است.
تهران تأکید دارد قطعنامه‌ای که این ماه توسط هیئت مدیره ۳۵ نفره آژانس صادر شد و ایران را به نقض تعهدات منع گسترش متهم کرد، بهانه سیاسی برای حملات اسرائیل به ایران را فراهم کرد. آژانس این مسئله را رد می‌کند.ایران بارها تأکید کرده که برنامه‌ای برای ساخت بمب هسته‌ای ندارد. حتی رئیس اطلاعات ملی آمریکا نیز گفته بود شواهدی دال بر تلاش تهران برای ساخت بمب وجود ندارد، مسئله‌ای که ترامپ پیش از حملات علناً آن را رد کرد./همشهری