معمای افزایش فشارها برای انحلال حشدالشعبی

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ پس از جنگ ۱۲ روزه میان ایران و رژیم صهیونیستی، فشارهای داخلی و خارجی برای انحلال حشدالشعبی به طور چشمگیری افزایش یافته است. آمریکا که از سال‌های گذشته از طرق مختلف به دنبال تضعیف و انحلال این نیرو بوده، در روزهای اخیر فشارهای خود را تشدید کرده است. 

وائل عبداللطیف، وزیر و نماینده سابق مجلس عراق فاش کرد که آمریکا به حشدالشعبی پیامی شدیداللحن داده و از آن‌ها خواسته است خود را منحل کنند و سلاح‌ها را تحویل دهند، در غیر این صورت این کار با زور انجام خواهد شد.

در هفته‌های اخیر، طرح‌هایی با شعار تقویت حاکمیت دولت و خلع سلاح گروه‌های خارج از چارچوب دولت به طور جدی مطرح شده که هدف اصلی آن خلع سلاح گروه‌های مقاومت زیرمجموعه حشدالشعبی است

برای نخستین بار از زمان تأسیس حشدالشعبی در سال ۲۰۱۴، نیروهای این سازمان در دریافت حقوق ماه ژوئن با مشکل مواجه شدند، زیرا شرکت پرداخت الکترونیکی «کی‌کارد» از پرداخت حقوق امتناع کرد. معین الکاظمی، عضو کمیسیون مالی مجلس عراق، آمریکا را عامل اعمال فشارهای سیاسی و اقتصادی بر دولت، بانک مرکزی و بانک‌های عراق دانست که اخیراً شرکت‌های پرداخت الکترونیکی را نیز شامل شده و پرداخت حقوق حشدالشعبی را مختل کرده است. 

پیش از این، حقوق اعضای حشدالشعبی از طریق بانک الرافدين و شرکت کی‌کارد پرداخت می‌شد، اما فشارهای شدید آمریکا مانع ادامه این روند شده است. همچنین ماجد شنگالی، نماینده مجلس عراق علت اصلی تأخیر در پرداخت حقوق کارکنان حشدالشعبی را تمایل آمریکا به کنترل سختگیرانه‌تر بر بودجه آن دانست.

علاوه بر فشارهای خارجی، حشدالشعبی با فشارهای داخلی نیز مواجه است. پس از موفقیت در مبارزه با داعش، حشدالشعبی به نیروی سیاسی قدرتمند تبدیل شده و در انتخابات پارلمانی عراق به‌عنوان دومین نیروی سیاسی حضور یافته است. این نفوذ سیاسی، اجتماعی و نظامی برای برخی جریان‌های داخلی که خواستار کنترل کامل بر عراق هستند، تهدید محسوب می‌شود. 

در هفته‌های اخیر، طرح‌هایی با شعار تقویت حاکمیت دولت و خلع سلاح گروه‌های خارج از چارچوب دولت به طور جدی مطرح شده که هدف اصلی آن خلع سلاح گروه‌های مقاومت زیرمجموعه حشدالشعبی است. در واقع، دولت محمد شیاع السودانی در شرایط حساس و تحت فشارهای فزاینده آمریکا و برخی کشورهای عربی، وارد مسیر پرچالش خلع سلاح گروه‌های مقاومت شده است. 

این اقدام ظاهراً با شعار حاکمیت دولت بر سلاح توجیه می‌شود، اما بسیاری از تحلیلگران معتقدند که این سیاست عمدتاً تحت فشار آمریکا شکل گرفته است. برخی کشورهای عربی متحد آمریکا نیز از این سناریو حمایت می‌کنند تا محور مقاومت را در عراق تضعیف کنند.

مقتدا صدر، رئیس جریان صدر که پس از بن‌بست‌های سیاسی سال ۲۰۲۲ برای مدتی از صحنه کنار رفته بود، به‌طور ناگهانی بازگشته و مواضع تندی در قبال گروه‌های مقاومت اتخاذ کرده است. وی ضمن تحریم زودهنگام انتخابات آینده، خواستار خلع سلاح تمامی گروه‌های شبه‌نظامی خارج از کنترل دولت شده و به‌ویژه حشدالشعبی را هدف انتقادات خود قرار داده است.

واقعیت این است که تحرکات اخیر برای انحلال حشدالشعبی بخشی از سناریوی کلان برای تغییر ژئوپلیتیک منطقه، فروپاشی محور مقاومت و بازطراحی نقشه منطقه با هدف اجرای طرح «خاورمیانه جدید» مورد نظر دونالد ترامپ و بنیامین نتانیاهوست. به ویژه که حشدالشعبی تهدیدی جدی برای تحقق تغییرات مورد نظر آمریکا و رژیم صهیونیستی در منطقه غرب آسیا محسوب می‌شود.

به بیان دیگر، با تضعیف توان رزمی و سازمانی حماس و حزب‌الله لبنان از سویی و سقوط بشار اسد از سوی دیگر، آمریکا و رژیم صهیونیستی به دنبال حذف یا تضعیف حشدالشعبی به عنوان یکی از اجزای مهم محور مقاومت هستند تا نظم منطقه‌ای مطلوب خود را شکل دهند.

موفقیت این طرح می‌تواند پیامدهای فاجعه‌باری برای امنیت عراق به همراه داشته باشد. انحلال حشدالشعبی می‌تواند از طریق ایجاد خلأ امنیتی، راه را برای بازگشت گروه‌های تروریستی هموار کند و امنیت و حاکمیت عراق را به خطر اندازد. حشدالشعبی نقش کلیدی در نابودی داعش و حفظ امنیت عراق داشته است و انحلال آن می‌تواند زمینه بازگشت گروه‌های تروریستی مانند داعش را فراهم آورد. 

انحلال حشدالشعبی می‌تواند از طریق ایجاد خلأ امنیتی، راه را برای بازگشت گروه‌های تروریستی هموار کند و امنیت و حاکمیت عراق را به خطر اندازد

علاوه بر حفظ امنیت داخلی، حشدالشعبی مانعی در برابر مداخلات خارجی، به ویژه آمریکا در امور عراق است. بنابراین، انحلال آن موجب تضعیف توان دفاعی و امنیتی کشور، افزایش نفوذ و مداخلات خارجی و کاهش استقلال عراق خواهد شد.

از آنجا که حشدالشعبی بخش مهمی از ساختار نظامی و سیاسی عراق است و حمایت گسترده مردمی و سیاسی دارد، انحلال آن می‌تواند به بحران‌های سیاسی و اجتماعی در داخل کشور منجر شود، اختلافات فرقه‌ای را تشدید کند و باعث بی‌ثباتی بیشتر ساختار سیاسی عراق شود.

در مجموع، سناریوی انحلال حشدالشعبی می‌تواند به افزایش ناامنی، بازگشت تروریسم، بحران‌های سیاسی و اجتماعی، تجزیه عراق، تضعیف محور مقاومت، کاهش نفوذ ایران و گسترش نفوذ آمریکا، رژیم صهیونیستی و ترکیه در عراق منجر شود.