به گزارش راهبرد معاصر؛ پس از پیروزی انقلاب اسلامی کشورهای اروپایی و آمریکا که تا پیش از آن منابع و سرمایه های کشور ایران را به طرق مختلف به تاراج می بردند، شروع به دشمنی آشکار با ملت ایران نمودند. اقداماتی که در تاریخ این کشور ثبت شده و سابقه بدعهدی و دشمنی کشورهای غربی به ویژه آمریکایی ها هیچگاه از ذهن مردم ایران بیرون نمی رود. سران استکبار در هر دوره به فراخور شرایط سعی بر ایجاد اختلال و برهم زدن نظم ایران نموده اند و اعتراضاتی که در روزهای اخیر و پس از اصلاح قیمت بنزین در کشور به وجود آمد، یک بار دیگر نیت شوم برخی کشورهای اروپایی و آمریکا را برای مردم آشکار ساخت؛ سران کشورهای مذکور همانند رویکردی که در قبال اعتراضات سال های گذشته از جمله 1396، 1388 اتخاذ نمودند، مجددا دچار توهم شده و به امید تغییر نظام در ایران به حمایت از اغتشاشگران پرداختند. در همین ارتباط به منظور روشن شدن ابعاد مختلف دشمنی آمریکا و برخی کشورهای اروپایی، بخش بین الملل پایگاه خبری - تحلیلی راهبرد معاصر مصاحبه ای با دکتر «کیامرث جهانگیر» استادیار علوم سیاسی دانشگاه تهران انجام داد که در ادامه ارائه می گردد.
به نظر جنابعالی علت موضع گیری آمریکا و برخی کشورهای اروپایی در قبال اعتراضات اخیر در ایران چه بود و کشورهای مذکور چه نیتی دارند؟
کشورهای غربی بخصوص آمریکا با توجه به اینکه منافع خود را با وقوع انقلاب اسلامی از دست داده اند، همواره در صدد این هستند که موقعیتی را که در جهت منافع آنهاست برقرار بکنند. این خصومت آنها از اول انقلاب به همین دلیل بوده است. بعد اینکه انقلاب اسلامی با شعارها و گرایش هایی که داشت به اصطلاح یک نوع افشاگری در مورد رویه سلطه گری آمریکا بر کشورهای دیگر و استثمار آنها به صورت پیدا و ناپیدا انجام داد و علیه این سلطه گری و این استثمار بی رحمانه آمریکا و برخی کشورهای اروپایی روی کشورهای دیگر افشاگری کرد. این افشاگری و موضع گیری باعث شد که کشورهای جهان سوم ماهیت آمریکا را بهتر متوجه شوند و مواضع سختی علیه آمریکا گرفتند. این باعث شد خصومت آمریکا نسبت به ایران بیشتر شود؛ زیرا می دید ایران کشورهای دیگر را از روش های زورمدارانه و سلطه گرایانه آمریکا آگاه می کند.
به انواع مختلف و در شکل های مختلف در چندین سالی که انقلاب اسلامی پیروز شده، آمریکایی ها خصومت خود را نسبت ایران و مردم ایران اعمال کرده اند. همانطور که در جریان هستید، در اوایل انقلاب با پشتیبانی کردن از گروه های مسلح مختلف، گروهک ها را علم کرد. بعد در جنگ هشت ساله از عراق پشتیبانی کرد. بعد تحریم های مختلف را علیه ایران وضع کرد. سپس مسئله هسته ای را به عنوان یک بهانه مطرح کرد و ایران را مورد تهدید و تحریم قرار داد. لذا این روالی که از آمریکا می بینیم به خاطر بحث سلطه گری و استثماری است که می خواهد در سراسر دنیا داشته باشد و بیشترین منافع را با کمترین هزینه برای خود داشته باشد. علت مخالفت آنها با ایران و نظام جمهوری اسلامی نیز در واقع همین است.
اما نوع مخالفت اروپایی ها –به خصوص آنها که سابقه استعماری داشتند- با مخالفت آمریکا با ایران فرق می کند. به لحاظ اینکه ایران از ابتدا با آنها روابط اقتصادی و تجاری داشته است. دهه اول انقلاب که بالاترین طرف تجاری ایران آلمان بود. بعد می بینیم که با فرانسه بهترین رابطه تجاری را داشت. حتی با انگلستان هم رابطه تجاری خوبی داشتیم. ولی به لحاظ اینکه بالاخره ایران یک کشور اسلامی است و علیه نظم لیبرالی حاکم بر کشورهای اروپایی افشاگری می کند، معترض است و به کشورهای مسلمان و جهان سومی آگاهی بخشی می کند. از طرفی [ایران] کشور مسلمانی است که سابقه جنگ های صلیبی را به اذهان اروپایی ها می آورد. از طرف دیگر، هژمونی آمریکا بر کشورهای دیگر به ویژه اروپایی ها، آنها را تحت فشار قرار می دهد که نوع برخوردشان با ایران در راستای برخورد خود آمریکا با ایران باشد. لذا می بینیم که آنها هم به نوعی دیگر در مخالفت با ایران قرار می گیرند.
در هر حال، مخالفت های آنان با ایران باعث می شود که ایران در مذاکرات و مبادلاتی که با آنها دارد، ایران کوتاه بیاید و یا امتیاز به آنها بدهد و باعث تامین سود بیشتر برای آنها شود. لذا می بینیم که این چنین برخوردهایی انجام می دهند.
پس به نظر جنابعالی موضع مداخله جویانه آنها به منظور فشار بیشتر به ایران و امتیازگیری است؟
همانطور که گفتم، کمترین فایده آن همین است. ولی بیشترین آن این است که ایران به عنوان کشوری اسلامی که می خواهد مسلمانان را متحد کند، جنگ های صلیبی و شکست هایی را که از اتحاد مسلمان خوردند را برای آنها تداعی می کند. لذا آنها بعد از جنگ جهانی اول, آمدند امپراتوری عثمانی را که جزء متحدین بود، تکه تکه کردند. لذا آنها می خواهند ایران به عنوان چنین رهبری برای مسلمانان نباشد. زیرا اگر ایران نباشد، کلا برای آنها بهتر است. از طرف دیگر، ایران در حال آگاه کردن کشورهای مختلف و جهان سوم است و این آگاهی در مجموع باعث ضرر کشورهای اروپایی می شود که بعضا روابط اقتصادی با کشورهای جهان سوم دارند. چون معمولا رابطه آنها یک طرف است و سود به سمت کشورهای اروپایی است. به همین دلیل آنها با ایران مخالفت کلی دارند.
لذا این مخالفت در درجه اول به این صورت است که [ایران] به منافع آنها آسیب می زند و در نهایت هم اگر نتوانستند موفق شوند، امتیاز بیشتری بگیرند. لذا این اعتراضات یا هر بستری که به وجود بیاید، آنها به اصطلاح خود وارد آن بستر می شوند و کاری می کنند که ایران تضعیف شود یا کلا نظام ایران برچیده شود.
اروپایی ها پس از خروج ایالات متحده آمریکا از برجام تعهد داده بودند که اقداماتی برای حفظ این تعهد انجام دهند اما تا کنون به تعهدات خود عمل نکرده اند. به نظر شما موضع مداخله جویانه آنها به خاطر فرار از تعهداتشان نیست؟
موضع گیری یک بحث کلی است. همانطور که گفتم، اساس مخالفت آنها با این نظام به خاطر جایگاهی است که در جهان دارد و اینکه منافع کلی آنها را با افشاگری های خود و رهبری مستضعفین در جهان تضعیف می کند. لذا علت اصلی و تامه [دشمنی] آنها همین است. اما دلایل بعدی می تواند همین باشد که شما گفتید. یعنی ایران در مقابل اروپایی ها کوتاه بیاید. همانطور که گفتم آنها تحت فشار آمریکایی ها هستند وگرنه خودشان برجام را امضاء کردند.
همه اینها باعث می شود که به تعهداتشان عمل نکنند. البته با توجه به روحیه استعماری که دارند، ته دلشان هم می خواهد در هر قراردادی امتیاز بگیرند و هیچ امتیازی ندهند.
جنابعالی به عنوان فردی که در حوزه سیاست مشغول هستید، چه پیشنهاداتی برای نهادهای مربوطه از جمله وزارت خارجه برای پاسخگویی به مداخله جویی های آنها دارید؟
حتما وزارت خارجه باید قاطعانه و طبق موازین بین الملل موضع گیری کنند و با کشورهایی را که –نه همه کشورها- در این موارد موضع گیری می کنند و نقش سردمداری دارند، صحبت کند. آنها حق ندارند در امور داخلی کشورهای دیگر دخالت کنند و بیایند بزرگنمایی کنند و باعث تضعیف حاکمیت کشورهای قانونمند و دموکراتیک شوند. بنابراین باید شدیدا علیه آنها موضع گیری رسمی صورت پذیرد و بعضا هم طبق موازین بین الملل در دادگاه های بین المللی علیه آنها برای مداخله در امور کشورهای مستقل شکایت کند.