پیامدهای تحریم اروپا بر اقتصاد صهیونیستی

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ از دوبلین تا مادرید، از میلان تا برلین، روابط عادی با اسرائیل به تدریج در حال فروپاشی است و درخواست‌ها برای تحریم‌های اقتصادی از حاشیه به سیاست‌های اصلی تبدیل می‌شوند. به طوری که اکنون تقریباً غیرممکن است نوشابه شرکت حامی اسرائیل در ایتالیا به فروش برسد یا از شهرک‌های کرانه باختری به آلمان میوه وارد شود.

ضربه ایرلندی

در اقدامی پیشگامانه برای اروپا، ایرلند ۲۷ ژوئن ۲۰۲۵ قانونی تصویب کرد که واردات هرگونه کالا یا محصول را از شهرک‌های اسرائیلی در کرانه باختری و بیت‌المقدس شرقی ممنوع می‌کند. این تغییر قانونی نشان دهنده تقاضای فزاینده مردم برای مقابله با نقض حقوق بشر به وسیله اسرائیل است.

کمپین‌های تحریم حتی در کشورهایی مانند آلمان که معمولاً درباره افزایش تنش‌ها با تل‌آویو محتاط هستند، از محبوبیت بالایی برخوردار است

سیمون هریس، وزیر امور خارجه و تجارت ایرلند این تصمیم را اطلاع رسانی کرد و پس از تصویب لایحه به وسیله دولت و ارسال آن به مجلس برای تصویب کامل، نقطه عطف مهمی رقم زد. این قانون در راستای حکم دیوان بین‌المللی دادگستری ۱۹ ژوئیه ۲۰۲۴ مبنی بر محکومیت سیاست‌های شهرک‌سازی اسرائیل است.

طبق قانون جدید، واردات از شهرک‌های اشغالی اسرائیل به عنوان تخلفات گمرکی قابل مجازات طبق قانون گمرکی سال ۲۰۱۵ تلقی خواهد شد و احتمالاً به ده‌ها توافق تجاری با شرکت‌های اسرائیلی مستقر در سرزمین‌های اشغالی پایان خواهد داد.

در همین حال پدرو سانچز، نخست وزیر اسپانیا از اتحادیه اروپا خواست فوری توافق‌نامه همکاری خود را با اسرائیل به حالت تعلیق درآورد و «استانداردهای دوگانه اخلاقی» اروپا را برای اعمال تحریم‌های شدید علیه روسیه محکوم کرد، زیرا نقض آشکار حقوق بشر در غزه به وسیله اشغالگران اسرائیلی نادیده گرفته می‌شود.

گسترش کمپین‌ها

این اقدامات رسمی با تغییر رویکردهای تجاری در سراسر اروپا همزمان شده است. کمپین‌های تحریم حتی در کشورهایی مانند آلمان که معمولاً درباره افزایش تنش‌ها با تل‌آویو محتاط هستند، از محبوبیت بالایی برخوردار است.

روزنامه یدیعوت آحارونت گزارش کرد، مقام ها و کشاورزان اسرائیلی به طور فزاینده‌ای نگران تغییرات در زنجیره‌های تأمین اروپا هستند. صادرکننده سیب‌زمینی نیز به وای‌نت گفت: در دو هفته گذشته صداهای بلندتری می‌شنویم که خواستار تحریم در آلمان هستند و این موضوع جدیدی است.

در ایتالیا، فروشگاه زنجیره‌ای 3 Coop Alleanza موضع قاطعی اتخاذ و فروش محصولات مختلف اشغالگران اسرائیلی را در همبستگی با غیرنظامیان فلسطینی متوقف کرد. این فروشگاه با بیان اینکه محصولات کره بادام زمینی، ارده و… را از قفسه‌های خود حذف کرده است، عنوان کرد، دیگر نمی‌تواند مقیاس خشونت علیه مردم غزه را نادیده بگیرد. این فروشگاه زنجیره‌ای همچنین «گازا کولا» را به عنوان جایگزین نمادین برای نشان دادن همبستگی مردمی با آرمان فلسطین معرفی کرد.

این اقدامات قانونی، مصرفی و نمادین، شکاف آشکاری در روابط اقتصادی اسرائیل و شرکای تجاری اصلی اروپایی اش آشکار و پرسش‌هایی را درباره آغاز مرحله جدیدی از انزوای اقتصادی تل آویو مطرح می‌کند که یادآور جنبش تحریمی است که به برچیدن آپارتاید آفریقای جنوبی کمک کرد.

بررسی ۲۰۲۵

سال ۲۰۲۵ برای اقتصاد اشغالگران اسرائیلی میان حملات مداوم به غزه و فشارهای فزاینده مردمی و رسمی اروپایی، بسیار متفاوت است. تل آویو با انزوای اقتصادی فزاینده‌ای روبرو شده که این موضوع بخش‌های کلیدی را تضعیف کرد و مؤسسات مالی حیاتی را زیر فشار قرار داد.

تا اواسط سال، برآوردهای بانک اسرائیل نشان می‌دهد هزینه‌های ترکیبی جنگ شامل هزینه‌های نظامی، خسارت های اقتصادی و تأثیر تحریم اروپایی به حدود ۶۷ میلیارد دلار رسیده که یکی از بالاترین ارقام در تاریخ بحران اشغال اسرائیل است. به گزارش نشریه «مدرن دیپلماسی» بلغارستان، حتی پس از احتساب ۱۴.۵ میلیارد دلار کمک آمریکا، کسری بودجه همچنان سرسام‌آور بود و شکنندگی اقتصاد این رژیم را زیر فشارهای خارجی نمایان می‌کند.

تجارت خارجی این رژیم به شدت آسیب دید، زیرا اتحادیه اروپا که بیش از ۳۲ درصد تجارت کالایی اسرائیل را به خود اختصاص می‌دهد، به تدریج از توافق‌های خود عقب‌نشینی می‌کند. این موضوع در بحبوحه احتمال تعلیق قراردادهای مشارکت و افزایش کمپین‌های تحریم در سراسر اروپا، به ویژه هدف قرار دادن محصولات کشاورزی و فناوری از شهرک‌های اسرائیلی رخ می‌دهد.

ارزش پول اسرائیل نیز از این تحولات در امان نمانده است؛ از ژانویه ۲۰۲۵ سرمایه‌های خارجی بی‌سروصدا شروع به خروج از بازارها کردند و سرمایه‌گذاری‌های مستقیم اروپایی‌ها در فناوری و املاک و مستغلات به شدت کاهش یافت.

۲۳ مه ۲۰۲۵ کارشناسان شورای آتلانتیک مستقر در ایالات متحده با ابراز نگرانی‌های عمیق درباره پیش‌بینی‌های نگران‌کننده اعلام کردند، آسیب‌های احتمالی اقتصاد اسرائیل در دهه آینده می‌تواند به ۴۰۰ میلیارد دلار برسد که تقریباً نیمی از آن ناشی از تحریم‌های بین‌المللی و کاهش اعتماد جهانی به بازار اسرائیل خواهد بود.

بخش‌های تحت تأثیر

تأثیر تحریم اروپا علیه اسرائیل فراتر از رقبت های نمادین و سیاسی بود؛ به طوری که اثرات آن به سرعت در داده‌های اقتصادی اسرائیلی ها خود را نشان داد و کاهش شدید شاخص‌های کلیدی را آشکار کرد. تا پایان سال ۲۰۲۳ تنها دو ماه پس از آغاز تجاوز اسرائیل به غزه، اقتصاد اسرائیل شاهد کاهش ۲۹ درصدی سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بود. طبق گزارش تجارت و توسعه سازمان ملل متحد (آنکتاد)، همین کاهش سال ۲۰۲۴ ثبت شد و انتظار می‌رود تا سال ۲۰۲۵ ادامه یابد.

آسیب‌های احتمالی اقتصاد اسرائیل در دهه آینده می‌تواند به ۴۰۰ میلیارد دلار برسد که تقریباً نیمی از آن ناشی از تحریم‌های بین‌المللی و کاهش اعتماد جهانی به بازار اسرائیل خواهد بود

این وضعیت باعث شده است شرکت‌های خارجی نسبت به سرمایه‌گذاری در جایی که با انتقادات فزاینده‌ای به دلیل جنایت های جنگی و تخلفاتش در سرزمین‌های اشغالی فلسطین مواجه است، محتاط باشند. سه ماهه نخست سال ۲۰۲۴ برای اقتصاد اسرائیل بسیار گران تمام شد، زیرا فروش املاک جدید ۳۲ درصد کاهش یافت و سرمایه‌گذاران خارجی به ویژه از اروپای غربی از خرید آپارتمان در تل‌آویو یا پروژه‌های لوکس در حیفای اشغالی اجتناب کردند. نگرانی‌ها درباره «خطر‌های اعتباری» به عامل کلیدی در تصمیمات سرمایه‌گذاری تبدیل شده است، حتی در بخش‌هایی که زمانی پناهگاه‌های امن سرمایه به شمار می‌رفتند.

بخش فناوری اسرائیل که مدت‌ها ستون قدرت اقتصادی آن بود، نیز ضربه سنگینی متحمل شد. پایان سال ۲۰۲۴ گزارش فناوری سالانه کاهش ۴۲ درصدی در معاملات سرمایه‌گذاری برای شرکت های نوپا و شرکت‌های فناوری پیشرفته نشان داد. این اقدام پس از آن انجام شد که صندوق‌های بزرگ اروپایی از ترس واکنش منفی عمومی و تحریم‌های قانونی در کشورهای خود، حمایت‌شان را از شرکت‌های مستقر در تل‌آویو قطع کردند.

بخش گردشگری نیز وضعیت بهتری نداشت و تعداد بازدیدکنندگان بین‌المللی از ژانویه ۲۰۲۴ تا مدت مشابه سال ۲۰۲۵ تقریبا ۸۰ درصد کاهش یافت. به گزارش خبرگزاری آناتولی، هتل‌ها در قدس اشغالی و تل‌آویو تقریباً خالی شده‌اند و این موضوع باعث شده است بخش گردشگری و خدمات مرتبط با آن، منابع اصلی درآمد خود را از دست بدهند.

شهرک‌های غیرقانونی در حال نابودی

کشاورزی ازجمله بخش‌هایی است که بیشترین آسیب را از تحریم اروپایی دیده، زیرا اروپا سال‌های اخیر بازار پایداری برای محصولات کشاورزی اسرائیل بوده است. با وجود این، مخالفت فزاینده عمومی باعث شد خرده‌فروشان بزرگی مانند فروشگاه‌های زنجیره‌ای آلدی آلمان، به دلیل ترس از واکنش منفی مصرف‌کنندگان، واردات سیب‌زمینی و میوه از شهرک‌های غیرقانونی اسرائیل را کاهش دهند.

اوفر لوین، صادرکننده محصولات کشاورزی اسرائیلی به وای‌نت گفت: هفته‌های اخیر در آلمان به دلیل افکار عمومی پیرامون جنگ غزه، تغییر عمده‌ای در احساسات علیه ما ایجاد شده است. به پایان فصل فروش خود نزدیک می‌شویم و به طور نامحسوس به ما گفته شده است فروشگاه آلدی دیگر محصولات ما را نمی‌فروشد. می‌گویند به این دلیل است که محصولات محلی تازه وجود دارد، اما وقتی عمیق‌تر بررسی می‌کنید، موضوع سیاسی است. آلدی تصمیم گرفته فروش کالاهای اسرائیلی را در قفسه‌های خود متوقف کند.

یک صادرکننده میوه که آووکادو، مرکبات و فلفل را برای شعب «کوآپ» در اروپای غربی عرضه می‌کند، گفت: یک سال است می‌شنویم اوضاع پیچیده‌تر می‌شود. این موضوع پنهانی شروع شد، اما با توجه به اظهارات مربوط به غزه آشکارتر می‌شود.

به همین ترتیب، مناطق صنعتی اسرائیل در کرانه باختری اشغالی مانند منطقه صنعتی بارکان با بی‌میلی فزاینده‌ای از سوی شرکت‌های اروپایی برای سرمایه‌گذاری یا عرضه مواجه هستند، زیرا این نهادها در فهرست تحریم‌های اخلاقی بانک‌ها و صندوق‌های بازنشستگی اروپایی قرار دارند.

در این میان، وزارت دارایی اسرائیل از افزایش کسری تجاری ۷.۳ میلیارد دلاری تنها در سه ماهه نخست سال ۲۰۲۵ خبر داد. این موضوع نشان دهنده چالش‌های فزاینده برای اشغالگران اسرائیلی در ایجاد تعادل میان واردات و صادرات است، زیرا آن‌ها مشتریان اروپایی خود را به تدریج از دست می‌دهند.