نشست آلاسکا و محوریت روسیه در معادلات جهانی

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه در کنفرانس مطبوعاتی پس از نشست آلاسکا گفت: برای روسیه و آمریکا مهم و ضروری است گذشته را فراموش و به صورت دوجانبه همکاری کنند.

تا همین اواخر هدف اصلی ناتو «شکست راهبردی روسیه در میدان نبرد» بود. اکنون این هدف به «متوقف کردن پیشروی نیروهای روسیه به هر قیمتی» تبدیل شده است

پوتین آخرین تماس‌های خود با دولت قبلی در سال ۲۰۲۲ میلادی را یادآوری کرد و افزود: سعی کردم همکار سابق آمریکایی‌ام را متقاعد کنم نیازی به افزایش تنش و رفتن به وضعیتی که می‌تواند به عواقب وخیمی در قالب اقدام نظامی منجر شود، نیست. آن زمان گفتم، این روند اشتباهی فاحش خواهد بود. امروز می‌شنویم دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا می‌گوید، اگر آن زمان رئیس جمهور بود، جنگ آغاز نمی‌شد. من واقعاً به این اعتقاد دارم و آن را تأیید می‌کنم.

رئیس جمهور آمریکا در مصاحبه‌ای تلویزیونی که پس از کنفرانس مطبوعاتی در محل اجلاس برگزار شد، این اظهارات را تکرار کرد. رئیس جمهور روسیه نیز عنوان کرد، تحولات اوکراین تراژدی و دردی بزرگ است، زیرا مردم آن کشور «برادران ما» هستند، هرچند در شرایط فعلی عجیب به نظر آید. وی ادامه داد: ریشه‌های ما یکی است و علاقه‌مند به پایان دادن به آنچه اتفاق می‌افتد، هستیم.

در عین حال همانطور که ترامپ گفت، روسیه متقاعد شده حل و فصل پایدار بحران اوکراین مستلزم از بین بردن تمام ریشه‌های بحران است که بارها بررسی شده اند. در این میان باید تمام نگرانی‌های مشروع روسیه و احیای تعادل امنیتی عادلانه در اروپا و جهان به طور کلی مدنظر قرار گیرد.

باید به خاطر داشته باشیم، اهداف عملیات ویژه نظامی روسیه که به گمانم تیم مذاکره‌کننده روسیه در آلاسکا (سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه و یوری اوشاکوف دستیار رئیس جمهور) برای ترامپ روشن کردند، از بین بردن دغدغه روسیه ناشی از گسترش ناتو و روسیه را به عنوان «دشمن راهبردی» پنداشتن است.

تا همین اواخر هدف اصلی ناتو «شکست راهبردی روسیه در میدان نبرد» بود. اکنون این هدف به «متوقف کردن پیشروی نیروهای روسیه به هر قیمتی» تبدیل شده است. در عین حال دولت‌ها و مقام های اروپایی مردم خود را فریب می‌دهند که تهدیدی که با آن مواجه هستند، بحران‌های اقتصادی، رکود و تورم ناشی از سیاست‌های بی‌ملاحظه‌ای نیست که منابع انرژی روسیه را به نفع منابع دیگر با هزینه‌ای چندین برابر جایگزین کرده و به بحران اقتصادی منجر شده، بلکه این دشمن وحشتناک و خطر بالقوه، تهاجم روسیه به اروپاست.

روسیه پیش تر بارها تأکید کرده بود، برخلاف ناتو که به صورت موجی به سمت شرق گسترش یافت و به اوکراین رسید، به هیچ وجه قصد گسترش به سمت غرب ندارد، اوکراینی که روسیه پیش تر ( سال ۲۰۰۷ میلادی) هشدار داده بود خط قرمزش است.

امروز پس از شکست میدانی، نظامی، اقتصادی و رسانه‌ای طرح ناتو و پس از ناکامی در بی‌ثبات کردن امنیت روسیه و تضعیف روابط این کشور با متحدانش، دقیقاً عکس این اتفاق افتاده است. در حالی که روسیه در تقویت موقعیت خود و گسترش دامنه همکاری‌های بین‌المللی اش با کره شمالی، آفریقا و آمریکای لاتین موفق بوده، جایگاه خود را به عنوان ابرقدرت هسته‌ای تثبیت کرده و در جایگاهی برابر با دیگر ابرقدرت هسته‌ای، یعنی آمریکا قرار گرفته است. در همین حال، جامعه بین‌المللی اعتماد خود را به کسانی که ادعا می‌کنند نماینده جامعه بین‌المللی هستند، از دست می‌دهد و قادر به انجام کاری در مواجهه با آنچه به عنوان نمونه در غزه اتفاق می‌افتد، نیستند.

می‌گویم، اعتماد به گروه بریکس، آسه‌آن و سازمان همکاری شانگهای در حال افزایش است، در حالی که جهان به سمت حذف دلار، بخش اصلی هژمونی آمریکا حرکت می‌کند؛ هژمونی‌ای که با گذر جهان به سوی چندقطبی به عنوان فرآیندی تاریخی، عینی و برگشت‌ناپذیر به مرور زمان رو به کاهش است.

معتقدم ترامپ این را حس کرده است و کسانی که در ماجراجویی شکست‌خورده اوکراین دخیل بودند، با گذشت زمان این را خواهند فهمید. ادامه این طرح شکست‌خورده و تلاش برای احیای جسد اوکراین تنها به شکستی تاریخی منجر خواهد شد که همه مسئولیت و پیامدهای تاریخی آن را برعهده خواهند داشت.

ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه توافق خود با همتایش، ترامپ را درباره لزوم تضمین امنیت اوکراین تأیید، تمایلش را برای تلاش در راستای این هدف اعلام و ابراز امیدواری کرد بتوان به تفاهمی برای دستیابی به این هدف و هموار کردن راه برای صلح در اوکراین دست یافت.

جهان به سمت حذف دلار، بخش اصلی هژمونی آمریکا حرکت می‌کند؛ هژمونی‌ای که با گذر جهان به سوی چندقطبی به عنوان فرآیندی تاریخی، عینی و برگشت‌ناپذیر به مرور زمان رو به کاهش است

پس از این دیدار ترامپ تأکید کرد، دستیابی به صلح پایدار بر آتش‌بس موقت ارجحیت دارد. روسیه این رویکرد را چه از نظر شکل و چه از نظر محتوا رد می‌کند، زیرا به اروپا و اوکراین فرصت می‌دهد تا دوباره مسلح شوند و نفسی تازه کنند، پیش از آنکه در آینده با شدت بیشتری به جنگ بازگردند. این همچنین به معنای ورود نیروهای ناتو به خاک اوکراین در پوشش «نیروهای حافظ صلح» است که می‌تواند عواقب فاجعه‌بارتری نسبت به درگیری فعلی داشته باشد.

باید اعتراف کرد، این جلسه آنطور که انتظار می‌رفت پیش نرفت، به این معنی که قرار بود با دیدار رو در رو میان دو طرف آغاز شود و سپس بقیه هیئت نمایندگی نیز حضور داشته باشند. در عوض، جلسه به صورت ۳+۳ آغاز شد و دو رئیس جمهور به همراه سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه، یوری اوشاکوف دستیار رئیس جمهور روسیه، مارکو روبیو وزیر امور خارجه و مشاور امنیت ملی و استیو ویتکاف، فرستاده رئیس جمهور آمریکا شرکت داشتند. پس از آن کنفرانس مطبوعاتی برگزار شد.

به عبارت دیگر، کسی با قرار دادن اوکراین به عنوان آزمون اصلی، مانعی در مسیر ترامپ قرار داده است که طبق آن مذاکرات تا بن‌بست ادامه خواهد یافت یا خیر. از آنجایی که هیچ توافقی به دست نیامده است و دستیابی به توافق درباره اوکراین امکان‌پذیر نبوده، مواضع دو طرف همچنان متفاوت است و به سایر موضوعات مهم پرداخته نشد. این موضوعات مربوط به روابط روسیه و آمریکا در بعد اقتصادی، همکاری در قطب شمال، شرق روسیه و غرب آمریکا و نیز سایر موضوعات بین‌المللی، ازجمله ایران، قفقاز، غرب آسیا و سایر موضوعاتی است که روابط و منافع روسیه و آمریکا در آن تلاقی دارد.

نمی‌توان انکار کرد نشست آلاسکا آب‌های راکد روابط روسیه و آمریکا را به هم زد و ایده انزوای روسیه را برای همیشه دفن کرد.