تقابل خرس و عقاب/ نقش قدرت‌ها در جنگ اوکراین
به گزارش «راهبرد معاصر»؛ تحلیل رفتارهای اخیر سران روسیه نشان می دهد ولادیمیر پوتین دست دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا و اروپایی ها را در «بازی اوکراین» خوانده است. ترامپ از زمان کسب قدرت در کاخ سفید با وعده حل منازعات جهانی پا به عرصه سیاست نهاد، اما گذشت زمان نشان داد برآورده شدن وعده هایش بیشتر شبیه رؤیاست و واقعیت های جهانی نقشه های ترامپ و تیم حاکم بر آمریکا را با بن بست مواجه کرد.
یکی از مهمترین دلایل خودداری پوتین از پذیرش آتش بس آمریکا اینکه به این نتیجه دست یافته است، ادامه روند کنونی موجب از بین رفتن ریشه بحران در روابط با اوکراین و اروپا نخواهد شد
نپذیرفتن آتش بس 30 روزه و خودداری از شرکت در مذاکرات آتش بس از جانب رئیس جمهور روسیه موجب واکنش شدید ترامپ شد، به تازگی پوتین را به خودداری از آتش بس در اوکراین متهم کرد و به وی درباره پذیرش آتش بس در اوکراین دو هفته فرصت داد. رئیس جمهور آمریکا پیش تر نیز هشدار داده بود، رئیس جمهور روسیه با خودداری از شرکت در مذاکرات آتش بس «با آتش بازی می‌کند». این در حالی است که دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین اعلام کرد، پوتین هیچ برنامه‌ای برای صحبت با ترامپ ندارد، زیرا نیروهایش به دستاوردهای خود در میدان نبرد ادامه می‌دهند.
این اظهارات نشان دهنده افزایش تنش ها میان مسکو و واشنگتن است؛ به طوری که جریان تندروی داخلی آمریکا خواهان اعمال تحریم های بیشتر بر مسکو در صورت خودداری این کشور از پذیرش آتش بس شدند. تندروهای مخالف روسیه در سنای آمریکا درصدد هستند تا لایحه ای دوحزبی را که شامل تعرفه 500 درصدی علیه خریداران صادرات از روسیه، ازجمله نفت هستند، تصویب کنند. سناتور لیندسی گراهام ، نماینده جمهوری‌خواه کارولینای شمالی و سناتور ریچارد بلومنتال، نماینده دموکرات از کانکتیکات هفته گذشته اعلام کردند، لایحه احتمالی آنها ۸۱ حامی مشترک دارد.
لیندسی گراهام در سرمقاله‌ای در وال استریت ژورنال هشدار داد، «اگر پوتین به بازی‌هایش ادامه دهد سنا اقدام خواهد . وقتی صحبت از اراذل و اوباش در مسکو می‌شود، همه ما باید آماده باشیم». طرفداران اقدامات سختگیرانه علیه روسیه معتقدند، آمریکا و متحدانش باید « ناوگان سایه» روسیه متشکل از حدود ۵۰۰ کشتی حمل و نقل را که برای صادرات نفت روسیه به سراسر جهان استفاده می‌شوند، هدف قرار دهند، البته مقام های آمریکایی نگران هستند این اقدام بر افزایش قیمت نفت تاثیر منفی بگذارد.
به نظر می آید اهداف پوتین در این بازی عبارتند از:
- یکی از مهمترین دلایل خودداری پوتین از پذیرش آتش بس آمریکا اینکه به این نتیجه دست یافته است، ادامه روند کنونی موجب از بین رفتن ریشه بحران در روابط با اوکراین و اروپا نخواهد شد. اوکراین همچنان سودای عضویت در اتحادیه اروپا را در سر می پروراند و اروپایی ها نیز علاقه مندند کشورهای شرق اروپا همچنان به عنوان سدی در برابر توسعه روسیه عمل کنند.
این موضوع به ویژه پس از روی کارآمدن ترامپ و اعلام حمایت نکردن از اروپایی ها در زمینه ندادن ضمانت امنیتی این قاره که موجب افزایش نگران کننده هزینه های دفاعی ناتو خواهد شد، افزایش یافت. به نظر می آید پوتین به دنبال کسب تضامین امنیتی بیشتر از طرف غربی است. - بررسی روند رفتار ترامپ نشان می دهد، وی به دنبال دستیابی سریع به توافقات منطقه ای و جهانی است. هدف ترامپ از این موضوع به دست آوردن امتیاز در برابر رقبای خود و همچنین ایجاد تعادل راهبردی برای کاهش مخاصمات با قدرت های جهانی و منطقه ای برای تمرکز بر درگیری و رقابت با چین است. پوتین که به خوبی به اهداف ترامپ پی برده، به دنبال گرفتن امتیاز بیشتری از ترامپ و آمریکایی هاست؛ لذا تلاش می کند با طولانی شدن مذاکرات بتواند میزان امتیازات دریافتی را از طرف مقابل افزایش دهد.
- خودداری پوتین از پذیرش آتش‌بس کامل در اوکراین و شروطش، مانند توقف کمک‌های تسلیحاتی به کی‌یف و بی‌طرفی اوکراین در قبال ناتو، نشان‌دهنده راهبردش برای حفظ اهرم‌های فشار در مذاکرات و دریافت تضامین امنیتی بلند مدت است. به نظر می‌آید وی آتش‌بس موقت را فرصتی برای تجدید قوای اوکراین ، نه راه‌حلی برای صلح پایدار می داند.
- پوتین با پیچیده کردن مذاکرات، سعی در خرید زمان و حفظ دستاوردهای نظامی خود دارد. وی به‌خوبی واقف است پذیرش آتش‌بس ۳۰ روزه می‌تواند به نفع کی‌یف باشد تا با دریافت کمک‌های نظامی و اطلاعاتی بیشتر، موقعیت خود را تقویت کند. بنابراین به دنبال گرفتن این فرصت از اوکراین است.
پوتین که به خوبی به اهداف ترامپ پی برده، به دنبال گرفتن امتیاز بیشتری از ترامپ و آمریکایی هاست
- پوتین با ادامه عملیات نظامی، به‌ویژه در مناطق کلیدی مانند دونباس و کورسک، نشان داده است قصد دارد دستاوردهای میدانی را به اهرمی برای مذاکرات تبدیل کند. افزایش حملات در واقع پیامی به اروپاست که روسیه حاضر به عقب‌نشینی بدون امتیازات قابل‌توجه نیست. در این رابطه به نظر می آید روسیه درصدد است با افزایش فشارهای نظامی بیشترین امتیازات را از طرف مقابل دریافت کند.
تحلیل بازیگران مناقشه اوکراین نشان می دهد پوتین به هیچ وجه تمایلی ندارد در زمین آمریکا و اروپا بازی کند و در تلاش است از فرصت طلایی به دست آمده در چالش میان اتحادبه اروپا و آمریکا برای به حداکثر رساندن منافع خود به بهترین نحو استفاده کند. پوتین هرگونه آتش بس موقت را به نفع طرف مقابل می داند و خواستار تضامین امنیتی بلندمدت غربی ها به ویژه اروپایی ها در رابطه با روسیه است.
به نظر می آید از سویی ترامپ به توافق سریع با پوتین نیازمند است و از طرف دیگر اروپایی ها اعطای هرگونه تضامین امنیتی بلندمدت را شکست سیاست های خود در قبال مسکو ارزیابی می کنند . به همین دلیل به نظر می آید پوتین به دنبال در پیش گرفتن سیاست چند وجهی خود برای کسب بیشترین منافع از مناقشه اوکراین است.