اهداف مصر از میانجی‌گری در پرونده هسته‌ای ایران
به گزارش «راهبرد معاصر»؛ مصر ماه‌های اخیر با افزایش تماس‌های دیپلماتیک خود نقشی محوری را در میانجی‌گری پرونده هسته‌ای ایران بر عهده گرفته است. تلاش‌هایی که به‌طور ویژه توسط بدر عبدالعاطی، وزیر امور خارجه مصر هدایت می‌شود با این هدف بوده است که تنش‌ها کاهش یابد و ثبات منطقه‌ای تحکیم شود. همچنین تماس‌های مکرری با مقامات ایرانی، آمریکایی، اروپایی و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برقرار شده تا مذاکرات ایران و آژانس بار دیگر به مسیر فنی و دیپلماتیک بازگردد.
مصر از این میانجی‌گری اهداف راهبردی مهمی را دنبال می‌کند که به منافع امنیتی، اقتصادی و سیاسی قاهره گره خورده‌اند
پس از حملات رژیم صهیونیستی و آمریکا به برخی تأسیسات هسته‌ای ایران که منجر به توقف همکاری ایران با آژانس شد، مصر با میانجی‌گری خود زمینه را برای توافقی فنی فراهم ساخت که بازگشت بازرسی‌ها، شفاف‌سازی فنی و نظارت مجدد را ممکن کرد.
نقش مصر در توافق اخیر بسیار مثبت بوده است؛ افزون بر شرایط فنی، مصر توانسته موانعی که با هدف منحرف کردن مذاکرات به وجود آمده بودند را مدیریت کند. دولت مصر، چه در چارچوب فعالیت‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و چه در عرصه سیاست خارجی، در ایجاد زمینه مناسب برای گفت‌وگو و جلوگیری از فشارهایی که مذاکرات را سیاسی یا خصمانه می‌ساختند، فعال عمل کرده است.
مصر از این میانجی‌گری اهداف راهبردی مهمی را دنبال می‌کند که به منافع امنیتی، اقتصادی و سیاسی قاهره گره خورده‌اند، ازجمله:
نخست، کاهش خطر درگیری نظامی یا تشدید فشار تحریمی علیه ایران برای مصر اهمیت دارد، زیرا ثبات غرب آسیا بر تجارت دریایی، امنیت کانال سوئز و سلامت زیرساخت‌های اقتصادی تأثیر مستقیم دارد. درآمدهای کانال سوئز که پیش‌تر بر اثر حملات و بی‌ثباتی منطقه‌ای آسیب دیده بود، یکی از مواردی است که ضرورت ایجاد ثبات را بیشتر کرده است.
دوم، مصر در تلاش است جایگاه بین‌المللی و مشروعیت سیاسی خود را تقویت کند؛ نقش میانجی بی‌طرف و مؤثر در بحران‌هایی مانند پرونده هسته‌ای می‌تواند آن را به عنوان کشوری قابل اعتماد معرفی کند و امکان همکاری‌های گسترده‌تر را با قدرت‌های جهانی فراهم آورد.
علاوه بر این، منافع اقتصادی ملموسی نیز در میان اهداف وجود دارد؛ بهبود امنیت دریایی، بازگشت اعتماد سرمایه‌گذاران خارجی، تسهیل تجارت دریایی و گردشگری، و جلوگیری از زیان اقتصادی بیشتر برای مصر از پیامدهای این میانجی‌گری هستند.
توافق حاصل در قاهره شامل گام‌هایی مشخص برای نظارت و شفافیت فنی است، به عبارت دیگر ایران متعهد شده است روش‌هایی تعریف کند که هم نگرانی‌های امنیتی خود را مد نظر داشته باشد و هم الزامات فنی آژانس را رعایت نماید. مصر با تسهیل مذاکرات بین ایران، آژانس و کشورهای اروپایی موفق شده است تا اعتماد نسبی ایجاد کند و فضایی برای همکاری‌های عملی گشایش یابد.
چنانچه همکاری دیپلماتیک عادی شود، در زمینه‌های اقتصادی، تجاری و فرهنگی نیز پیوندها مستحکم‌تر می‌گردند
این میانجی‌گری در صورتی که در آینده موفق‌آمیز باشد، پیامدهای مثبتی به همراه خواهد داشت:
- کاهش تنش‌ها و جلوگیری از فشار تحریمی بیشتر
- بازگشت همکاری‌های فنی و نظارتی که نگرانی‌ها را برای آژانس کاهش می‌دهد
- ارتقای جایگاه مصر به‌عنوان کشوری که در بحران‌های حساس قادر به ایفای نقش سازنده است
- باز شدن فضا برای مذاکرات وسیع‌تر میان ایران و قدرت‌های جهانی
یکی از نتایج بالقوه این توافق بهبود روابط تهران و قاهره است؛ چنانچه همکاری دیپلماتیک عادی شود، در زمینه‌های اقتصادی، تجاری و فرهنگی نیز پیوندها مستحکم‌تر می‌گردند.
با وجود این، موفقیت کامل توافق قاهره مشروط به رعایت مستمر تعهدات فنی و نظارتی توسط ایران و آژانس، اجتناب از اعمال اقدامات خصمانه یا بازگشت تحریم‌ها و فراهم بودن محیط منطقه‌ای مساعد برای دیپلماسی است. در صورتی که این شرایط حفظ شوند، مصر نه تنها بحران جاری را مدیریت کرده، بلکه می‌تواند جایگاه راهبردی خود را در غرب آسیا به‌صورت پایدار تثبیت کند.
البته اگر کشورهای غربی یا اعضای شورای امنیت به هر دلیل و بهانه‌ای احساس کنند که توافق به‌اندازه کافی امنیتی نیست، ممکن است مجدداً فشار تحریمی یا اقدامات بازدارنده‌ای را اعمال کنند. این موضوع می‌تواند ایران را به واکنش سخت‌تر یا خروج از تعهدات در برابر فشار ببرد و مذاکرات به شکست بینجامد. در این بین مصر ممکن است متهم به بی‌اثر بودن شود و اعتبار سیاسی‌اش کاهش یابد.