«روغن کمپرسور برودتی؛ تضمین عمر طولانی سیستم سرمایشی»
اما همان‌طور که قلب انسان بدون خون قادر به تپیدن نیست، کمپرسور هم بدون روغن مناسب نمی‌تواند درست کار کند. در این مطلب قصد داریم به زبان ساده ولی با نگاهی فنی توضیح دهیم که روغن کمپرسور برودتی چیست، چه نقشی در دستگاه دارد، چه انواعی دارد و چرا انتخاب درست آن اهمیت زیادی دارد.
چرا کمپرسور به روغن نیاز دارد؟
کمپرسور برودتی یک دستگاه مکانیکی است که وظیفه فشرده‌سازی مبرد (گاز سردکننده) را بر عهده دارد. این فرآیند باعث افزایش دما و فشار مبرد شده و زمینه را برای تبادل حرارتی در سیکل سرمایش فراهم می‌کند.
وقتی قطعات متحرک کمپرسور مثل پیستون، رینگ، بلبرینگ و سوپاپ‌ها مدام در حال حرکت و اصطکاک هستند، طبیعی است که دچار فرسایش شوند. اینجاست که روغن وارد میدان می‌شود:
کاهش اصطکاک: روغن مثل یک لایه محافظ بین سطوح فلزی قرار می‌گیرد و مانع سایش می‌شود.
خنک‌کاری: روغن حرارت اضافی ایجادشده را جذب کرده و به گردش درمی‌آورد.
آب‌بندی: در کمپرسورهای پیستونی، روغن به آب‌بندی بهتر سیلندر و پیستون کمک می‌کند.
محافظت در برابر زنگ‌زدگی: برخی روغن‌ها افزودنی‌های ضد خوردگی دارند که مانع اکسید شدن قطعات می‌شود.
به زبان ساده، اگر روغن مناسب استفاده نشود، عمر کمپرسور به‌شدت کاهش پیدا می‌کند و هزینه‌های سنگینی روی دوش مالک سیستم خواهد افتاد.
انواع روغن‌های کمپرسور برودتی
روغن‌هایی که در کمپرسورهای برودتی به کار می‌روند از نظر منبع و ساختار شیمیایی به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند:
روغن‌های معدنی (Mineral Oils)
-
این روغن‌ها از پالایش نفت خام به دست می‌آیند. سال‌هاست در صنعت برودت مورد استفاده قرار می‌گیرند و برای مبردهای قدیمی مثل R-22 مناسب بودند. قیمت پایین و دسترسی آسان از مزایای آنهاست.
اما مشکل بزرگشان این است که با مبردهای جدیدتر (به‌خصوص HFCها مثل R-134a) سازگاری ندارند.
۲. روغن‌های سنتزی (Synthetic Oils)
برای پاسخ به نیاز مبردهای جدید، روغن‌های سنتزی توسعه پیدا کردند. این روغن‌ها فرمولاسیون شیمیایی خاصی دارند و کارایی بسیار بالاتری نسبت به روغن‌های معدنی ارائه می‌دهند.
از میان روغن‌های سنتزی، چند دسته معروف وجود دارد:
پلی‌آلکیلن گلیکول (PAG): بیشتر در سیستم‌های خودرو کاربرد دارند.
پلی‌الفین‌ها (PAO): پایدارتر و مقاوم‌تر در برابر حرارت.
پلی‌ال استر (POE): پرکاربردترین روغن برای سیستم‌های مدرن و مبردهای HFC.
روغن پلی‌ال استر (POE)؛ استاندارد سیستم‌های مدرن
اگر به دنبال یک روغن همه‌فن‌حریف برای سیستم‌های جدید باشید، انتخاب اول شما احتمالاً روغن‌های پلی‌ال استر خواهد بود.
مزایا:
سازگاری کامل با مبردهای HFC مثل R-134a، R-404A، R-507 و …
مقاومت بالا در برابر دما و اکسیداسیون
توانایی روانکاری عالی حتی در شرایط سخت کاری
کمک به کاهش مصرف انرژی به دلیل کاهش اصطکاک
نکته مهم:
روغن‌های POE خاصیت رطوبت‌پذیری بالایی دارند. یعنی خیلی سریع رطوبت هوا را جذب می‌کنند. به همین دلیل باید همیشه در ظرف دربسته نگهداری شوند و هنگام شارژ سیستم دقت زیادی به عمل آید.
چه عواملی در انتخاب روغن مناسب مهم هستند؟
1. نوع مبرد: اولین و مهم‌ترین عامل، سازگاری روغن با مبرد است. برای مثال، اگر از مبرد R-410A استفاده می‌کنید، روغن معدنی به‌هیچ‌وجه مناسب نیست و باید سراغ روغن‌های POE بروید.
نوع کمپرسور: کمپرسورهای پیستونی، اسکرو، اسکرال و سانتریفیوژ ممکن است نیاز به روغن‌هایی با ویسکوزیته متفاوت داشته باشند.
شرایط کاری: اگر سیستم در دمای پایین یا فشار بالا کار می‌کند، باید روغنی انتخاب شود که پایداری مناسبی در همان شرایط داشته باشد.
دستورالعمل سازنده: بهترین مرجع همیشه دفترچه یا کاتالوگ کمپرسور است. سازنده دقیقاً ذکر می‌کند چه نوع روغنی باید استفاده شود.
چه مشکلاتی از انتخاب روغن نامناسب پیش می‌آید؟
سایش زودرس قطعات: اگر روغن نتواند به‌خوبی روانکاری کند، کمپرسور دچار خرابی مکانیکی می‌شود.
کاهش راندمان: اصطکاک بالا باعث افزایش مصرف برق می‌شود.
کف کردن روغن: بعضی روغن‌ها در تماس با مبرد کف می‌کنند و همین مسئله جریان مبرد را مختل می‌کند.
رسوب و لجن: روغن بی‌کیفیت در دمای بالا تجزیه می‌شود و باعث ایجاد رسوبات داخل سیستم می‌گردد.
نکاتی برای نگهداری و استفاده درست از روغن کمپرسور
همیشه از روغن توصیه‌شده توسط سازنده استفاده کنید.
قبل از اضافه کردن روغن جدید، مطمئن شوید روغن قدیمی به‌طور کامل تخلیه شده است.
در صورت تعویض مبرد، به احتمال زیاد نیاز به تعویض نوع روغن هم خواهید داشت.
روغن را در ظرف‌های دربسته و به دور از رطوبت و گرد و غبار نگهداری کنید.
هر چند وقت یک‌بار آنالیز روغن انجام دهید تا سلامت سیستم زیر نظر باشد.
جمع‌بندی؛ چرا روغن کمپرسور برودتی اهمیت دارد؟
سیستم سرمایشی شما هرچقدر هم که پیشرفته و گران‌قیمت باشد، اگر روغن مناسبی در قلب آن جریان نداشته باشد، خیلی زود دچار مشکل می‌شود. انتخاب درست روغن کمپرسور نه‌تنها از خرابی‌های پرهزینه جلوگیری می‌کند، بلکه راندمان دستگاه را هم بالا می‌برد و عمر مفید تجهیزات را افزایش می‌دهد.
در دنیای امروز که مصرف انرژی و کاهش هزینه‌ها اهمیت زیادی دارد، روغن‌های مدرنی مثل پلی‌ال استر (POE) توانسته‌اند به استانداردی برای سیستم‌های برودتی تبدیل شوند. این روغن‌ها با مبردهای جدید کاملاً سازگارند و بهترین عملکرد را در شرایط کاری سخت ارائه می‌دهند.
پس اگر تعمیرکار یا خریدار تجهیزات سرمایشی هستید، هیچ‌وقت انتخاب روغن کمپرسور را ساده نگیرید. شرکت آروشا سرما واردکننده تجهیزات برودتی و توزیع کننده با بیش از 17 سال سابقه آماده است تا با تضمین اصالت کالا و قیمت رقابتی رفاه و کم کردن هزینه را برای شما آماده کند. چون این انتخاب می‌تواند تفاوت بین یک سیستم بی‌دردسر و یک سیستم پرهزینه باشد.