به گزارش راهبرد معاصر؛ آخرین اخبار تعطیلی پنجشنبه ادارات نشان میدهد که موضوع تعطیلی روزهای پایانی هفته دوباره به یکی از مهمترین دغدغههای کارکنان دولت تبدیل شده است. دولت با هدف افزایش بهرهوری و کاهش فشار کاری، استفاده از ظرفیت دورکاری و برنامهریزی برای کاهش مصرف انرژی، در تلاش است تعادلی میان ساعات کاری و رفاه کارکنان ایجاد کند. هدف از تعطیلی پنجشنبهها ادارات، علاوه بر صرفهجویی در انرژی و کاهش ترافیک و آلودگی هوا، افزایش زمان استراحت و بهبود کیفیت زندگی کارکنان است. وضعیت اجرای تعطیلی پنجشنبهها ادارات در استانها متفاوت است؛ برخی استانها مانند مازندران این طرح را آغاز کردهاند، برخی دیگر در حال بررسی هستند و استانهایی همچون تهران هنوز در انتظار تصمیم نهایی هستند. تعطیلی پنجشنبهها ادارات در تهران پس از بررسیهای کارشناسی و جلسه استانداران مشخص خواهد شد و زمان دقیق آن هنوز اعلام نشده است. تعطیلی پنجشنبهها از کی اجرا میشود؟ این موضوع بستگی به تصمیم استانداران و آمادهسازی زیرساختهای دورکاری دارد. همچنین، تعطیلی پنجشنبهها شامل چه اداراتی میشود؟ تمامی دستگاههای اجرایی دولتی، به جز مراکز خدماتی، امدادی، بانکها و بیمارستانها. در نهایت، تعطیلی پنجشنبهها ادارات شامل چه کسانی میشود؟ کارکنان دولت، بخشهای ستادی و استانی، به شرط رعایت ساعات قانونی کاری، مشمول این طرح خواهند بود.
موضوع تعطیلی پنجشنبهها ادارات در سال ۱۴۰۴ دوباره به یکی از بحثهای اصلی میان کارمندان دولت، مدیران اجرایی و حتی کارشناسان اقتصادی تبدیل شده است. سالهاست که این ایده مطرح میشود تا با تغییر الگوی کاری و ایجاد تعادل میان زندگی شخصی و شغلی، بهرهوری کارکنان افزایش یابد و از طرف دیگر، هزینههای انرژی و حملونقل در کشور کاهش پیدا کند.
بر اساس تصمیم جدید دولت و سخنان سخنگوی دولت، تعطیلی پنجشنبهها ادارات در سراسر کشور به صورت یکسان اجرا نمیشود، بلکه هر استان با توجه به شرایط اقلیمی، تراکم جمعیت، الگوی مصرف انرژی و نیازهای کاری خود میتواند درباره اجرای این طرح تصمیم بگیرد. به این ترتیب، اختیار اصلی تصمیمگیری به استانداران واگذار شده است تا در هماهنگی با وزارت کشور و دستگاههای اجرایی، تصمیم مناسب را اتخاذ کنند.
به گفته فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت، طرح تعطیلی پنجشنبهها ادارات تنها بهمنظور استراحت بیشتر کارمندان نیست؛ بلکه اهداف متعددی را دنبال میکند. از جمله این اهداف میتوان به کاهش مصرف انرژی، صرفهجویی در هزینههای اداری، کاهش ترافیک شهری، کاهش آلودگی هوا و افزایش تمرکز کارکنان در روزهای کاری اشاره کرد.
او تأکید کرده است که «تعطیلی پنجشنبهها ادارات» با شرط حفظ مجموع ساعات کاری هفتگی همراه خواهد بود. یعنی ادارات در روزهای شنبه تا چهارشنبه باید ساعات کاری خود را افزایش دهند تا در مجموع، زمان قانونی کار (۴۰ ساعت در هفته) رعایت شود.
در برخی استانها نیز علاوه بر تعطیلی، امکان «دورکاری پنجشنبهها» برای بخشی از کارکنان فراهم خواهد شد. این تصمیم بهویژه در دستگاههایی که فعالیت آنها نیاز به حضور فیزیکی ندارد، قابل اجراست.
در حال حاضر وضعیت اجرای طرح تعطیلی پنجشنبهها ادارات در استانهای مختلف کشور متفاوت است. برخی استانها مانند مازندران طرح را آغاز کردهاند، برخی در مرحله بررسی هستند و برخی دیگر در انتظار تصویب نهاییاند.
استان | وضعیت فعلی | توضیح |
---|---|---|
مازندران | اجرا شده | اجرای طرح از مهر ۱۴۰۴ آغاز شده است |
خراسان رضوی | در حال بررسی | موافقت استاندار؛ منتظر مجوز رسمی دولت |
تهران | بررسی کارشناسی | تصمیم نهایی تا پایان مهر اعلام میشود |
فارس، لرستان، کرمانشاه | ارزیابی نهایی | تصمیم نهایی در جلسه استانداران |
سایر استانها | تابع تصمیم استاندار | بر اساس شرایط اقلیمی و انرژی |
در حالی که بسیاری از استانها تکلیف خود را مشخص کردهاند، پایتخت هنوز در مرحله بررسی کارشناسی قرار دارد. هادی شرفی، مدیرکل بازرسی استانداری تهران گفته است: «مسئله تعطیلی پنجشنبهها در تهران در حال بررسی است و امیدواریم تصمیم نهایی با هدف تسهیل امور مردم و افزایش رضایت کارمندان اتخاذ شود.»
کارشناسان شهری معتقدند اجرای تعطیلی پنجشنبههای ادارات در تهران میتواند پیامدهای مثبتی داشته باشد. بهویژه با توجه به حجم بالای ترافیک و آلودگی هوا، کاهش یک روز کاری در هفته میتواند تأثیر قابلتوجهی در کاهش فشار بر شبکه حملونقل و مصرف سوخت ایجاد کند. همچنین، این تصمیم میتواند به بهبود کیفیت زندگی خانوادهها کمک کند و فرصتی برای استراحت یا سفرهای کوتاه آخر هفته فراهم سازد.
یکی از پرسشهای پرتکرار مردم و کارمندان دولت این است که تعطیلی پنجشنبهها ادارات از کی اجرا میشود؟ بر اساس اطلاعیههای رسمی دولت، اجرای این طرح بهصورت تدریجی و بر اساس تصمیم استانداران انجام میشود.
پیشبینی میشود در استانهایی که زیرساخت لازم برای دورکاری و جبران ساعات کاری فراهم است، تعطیلی پنجشنبهها ادارات از اواخر مهر یا اوایل آبان ۱۴۰۴ آغاز شود. با این حال، در استانهایی مانند تهران و اصفهان که حجم فعالیتهای اداری بالا است، اجرای این طرح ممکن است تا آذرماه به تعویق بیفتد.
دولت اعلام کرده است که برای هماهنگی بیشتر میان استانها، یک جلسه مشترک استانداران با حضور مقامات وزارت کشور برگزار خواهد شد تا روند اجرای تعطیلی پنجشنبهها ادارات بررسی و یک چارچوب کلی برای همه استانها تدوین شود.
در برخی استانها مانند مازندران، تصمیم برای اجرای تعطیلی پنجشنبهها ادارات نهایی شده است. استاندار مازندران گفته: «کارمندان استان پنجشنبهها تعطیل خواهند بود و ساعت کاری از شنبه تا چهارشنبه از ۷ تا ۱۴:۳۰ تعیین شده است. از ساعت ۱۴:۳۰ تا ۱۶ نیز کارمندان میتوانند به صورت دورکار فعالیت کنند.»
در خراسان رضوی نیز استاندار این استان، غلامحسین مظفری، ضمن اعلام موافقت با طرح تعطیلی پنجشنبهها ادارات اظهار کرده است که در صورت دریافت مجوز رسمی از دولت، این طرح فوراً اجرا خواهد شد.
بر اساس مصوبه اصلاح ماده ۸۷ قانون مدیریت خدمات کشوری، طرح تعطیلی پنجشنبهها ادارات شامل همه دستگاههای اجرایی و ستادی میشود، اما برخی نهادها به دلیل ماهیت خدماتی خود از این قاعده مستثنی هستند.
نوع نهاد | وضعیت تعطیلی | توضیح |
---|---|---|
بانکها | غیر تعطیل | به دلیل لزوم ارائه خدمات مالی روزانه |
بیمارستانها و مراکز درمانی | غیر تعطیل | ارائه خدمات شبانهروزی |
پلیس، آتشنشانی، اورژانس | غیر تعطیل | فعالیت مستمر و امدادی |
گمرک و مالیات | غیر تعطیل | برای جلوگیری از اختلال در تجارت |
سایر ادارات دولتی | تعطیل | تابع تصمیم استاندار |
بنابراین، در روزهای پنجشنبه فقط نهادهای خدماتی و اضطراری فعال خواهند بود و سایر سازمانهای ستادی و اجرایی طبق تصمیم هر استان تعطیل میشوند.
عباس گودرزی، سخنگوی هیئترئیسه مجلس، توضیح داده است که طرح کاهش ساعات کاری و تعطیلی پنجشنبهها ادارات شامل تمام کارکنان دولت، نیروهای رسمی، پیمانی و قراردادی میشود. البته این تغییر برای قراردادهای فعلی تا پایان مدت قرارداد اعمال نخواهد شد.
به گفته او، ساعات کاری هفتگی از ۴۴ ساعت به ۴۰ ساعت کاهش مییابد و تمام کارکنان پس از پایان قرارداد فعلی، طبق قانون جدید مشغول به کار خواهند شد. هدف اصلی، ایجاد توازن بین بهرهوری سازمانی و رفاه شغلی است.
تحلیل کارشناسان نشان میدهد که تعطیلی پنجشنبهها ادارات میتواند در چند حوزه اثر مثبت داشته باشد:
افزایش بهرهوری نیروی انسانی: با یک روز استراحت بیشتر، کارمندان انرژی بیشتری برای روزهای کاری خواهند داشت.
کاهش مصرف انرژی: خاموشی ادارات و سیستمهای سرمایشی و گرمایشی در روز پنجشنبه، به صرفهجویی قابلتوجه در برق و گاز منجر میشود.
کاهش آلودگی و ترافیک شهری: بهویژه در کلانشهرهایی مانند تهران، تبریز و مشهد، کاهش یک روز کاری به معنای کاهش صدها هزار سفر درونشهری است.
افزایش رضایت شغلی و خانوادگی: کارمندان میتوانند زمان بیشتری را با خانواده بگذرانند که به بهبود روحیه عمومی جامعه منجر میشود.
با وجود مزایا، برخی کارشناسان نسبت به اجرای ناهماهنگ این طرح در استانها هشدار دادهاند. اگر تعطیلی پنجشنبهها ادارات در برخی استانها اجرا شود و در برخی دیگر نه، ممکن است در روند ارتباط بین دستگاهها و تبادلات بیناستانی اختلال ایجاد شود.
همچنین، در دستگاههایی که خدمات بینالمللی یا تجاری دارند (مانند گمرک، بانک مرکزی یا وزارت اقتصاد)، نیاز به هماهنگی دقیق وجود دارد تا تعطیلی پنجشنبهها ادارات باعث تأخیر در خدمات نشود.
اکنون، با تفویض اختیار رسمی به استانداران، طرح تعطیلی پنجشنبهها ادارات وارد فاز اجرایی شده است. این تصمیم میتواند نقطه عطفی در نظام اداری کشور باشد؛ به شرطی که با برنامهریزی دقیق و نظارت منسجم همراه باشد.
با توجه به زمانبندی پیشبینیشده، انتظار میرود تا پایان مهرماه ۱۴۰۴، تکلیف اجرای این طرح در سراسر کشور مشخص شود. در صورتی که استانداران هماهنگی لازم را انجام دهند، بسیاری از کارمندان دولت از آبانماه شاهد تعطیلی پنجشنبهها و آغاز یک الگوی کاری جدید خواهند بود.