اغراق غرب در هزینه‌های تسلیحاتی روسیه

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ غرب عاشق این است هزینه سلاح‌های روسی را بیش از حد زیاد جلوه دهد، از آن برای القای اینکه مسکو دچار مشکلات مالی است استفاده و روایت پیروزی قریب‌الوقوع اوکراین را دستکاری کند تا بر کاستی‌های واقعی صنعت دفاعی ایالات متحده سرپوش بگذارد.

بسیاری از گزارش‌های غربی که هزینه بالای حملات موشکی و پهپادی گسترده روسیه را تأیید می‌کنند، به تخمین هزینه‌های موشکی متکی هستند

با فرض اینکه هزینه‌های سلاح‌های روسی مشابه سامانه های آمریکایی است، یا با اشتباه گرفتن قیمت‌های صادراتی با هزینه‌های داخلی روسیه، برآوردهای غربی ارقام گمراه‌کننده‌ای ارائه می‌دهند. این هزینه‌های اغراق‌آمیز، روایت دیگر مبنی بر اینکه فشار بر مسکو بسیار زیاد است، تقویت می‌کند و چالش‌های رو به رشد اوکراین و ناتو را در مقابله با موشک‌ها و پهپادهای مؤثر و نسبتاً کم‌هزینه روسیه کم‌اهمیت جلوه می‌دهد.

علاوه بر این، تخمین‌ها واقعیت تلخ دشواری‌های گسترش تولید موشک‌های گران‌قیمت غربی، همراه با نرخ رهگیری عملی موشک‌های دفاعی را پنهان می‌کنند. حتی اگر ایالات متحده و اروپا تمام موشک‌های دفاع هوایی خود را به اوکراین بفرستند، باز هم تا حد زیادی قادر به مقابله با بیشتر حملات موشکی و پهپادی روسیه نخواهند بود.

هزینه بیش از حد و نداشتن انعطاف

رسانه‌ها و اندیشکده‌های غربی پیوسته هزینه‌های موشکی روسیه را ناپایدار توصیف کرده‌اند. به عنوان نمونه، فوربس تخمین زده است روسیه در دو ماه نخست جنگ اوکراین 7.5 میلیارد دلار برای موشک هزینه کرده که تقریباً 8.7 درصد بودجه دفاعی روسیه در سال 2022 است. مقاله نیوزویک با استناد به فوربس گزارش کرد، حمله به زیرساخت‌های انرژی اوکراین در سه ماهه آخر سال گذشته تقریباً 1.3 میلیارد دلار برای مسکو هزینه داشت. در این مقاله، مؤسسه مطالعات جنگ عنوان کرد، روسیه احتمالاً قادر به ادامه چنین حملات موشکی و پهپادی در مقیاس بزرگ و به طور منظم نیست. با وجود این، عملیات‌های پایدار و پرسرعت روسیه در ماه‌های گذشته می‌تواند اعتبار ارزیابی غربی ها را زیر سؤال ببرد.

بسیاری از مقالات و گزارش‌های غربی که هزینه بالای حملات موشکی و پهپادی گسترده روسیه را تأیید می‌کنند، به تخمین هزینه‌های موشکی متکی هستند، ازجمله گزارشی که به وسیله فوربس اکتبر 2022 منتشر شد. این گزارش هزینه برخی موشک‌های اصلی روسیه، ازجمله Kh-101 را حدود 13 میلیون دلار، کلیپر را حدود 6.5 میلیون دلار، اسکندر را 3 میلیون دلار، P-800 Onyx  را حدود 1.25 میلیون دلار، Kh-22  را 1 میلیون دلار و Tochka-U  را 300 هزار دلار تخمین زده است.

گرچه فوربس تخمینی از هزینه موشک هایپرسونیک کینژال ارائه نمی‌دهد، زیرا اساساً نسخه‌ای هواپرتاب از موشک اسکندر است، اما قیمت آن باید حدود ۲ میلیون دلار باشد. با وجود این، انصافاً باید گفت، نبود شفافیت در بودجه ارتش روسیه به این معنی است در بیشتر موارد، باید به تخمین‌ها اعتماد کرد. از آنجایی که هزینه‌های تولید و توسعه سلاح به طور قابل توجهی کمتر از ایالات متحده است، می‌توان انتظار داشت موشک‌های روسی ارزان‌تر از همتایان آمریکایی یا اروپای غربی باشند.

میانگین هزینه نیروی کار در بخش تولید دفاعی روسیه تقریباً یک هزار و 200 دلار برای هر کارگر در ماه است، در حالی که این رقم برای کارگران آمریکایی دست کم ۴ هزار دلار است. موادی مانند فولاد، تیتانیوم و کامپوزیت‌ها نیز در روسیه ارزان‌تر هستند. علاوه بر این، صنعت دفاعی روسیه بر تولید انبوه و بهره‌وری اولویت دارد، برخلاف صنعت دفاعی آمریکا که سود و بازده سهامداران را در اولویت قرار می‌دهد.

مقاله‌ای در فایننشال تایمز اوایل ماه جاری نشان داد نرخ رهگیری پاتریوت در آگوست گذشته ۳۷ درصد بود و سپتامبر به تنها ۶ درصد کاهش یافت

وقتی صحبت از توسعه سامانه های تسلیحاتی می‌شود، روسیه معمولاً رویکردی تکاملی اتخاذ می‌کند و سامانه های موجود را به تدریج بهبود می‌بخشد، در حالی که ایالات متحده بیشتر به دنبال طرح‌های خاص با استفاده از فناوری‌های اثبات نشده است که باعث افزایش هزینه‌ها می‌شود. به عنوان نمونه، موشک هایپرسونیک کینژال روسیه بر بسترهای اثبات شده متکی است، در حالی که ایالات متحده به دلیل پروژه‌هایی مانند برنامه سلاح‌های واکنش سریع (RRWP)  که از موشک هواپرتاب AGM-183 Arrow استفاده می‌کند، هنوز موشک هایپرسونیکی به کار نگرفته است. این برنامه که سال ۲۰۱۸ آغاز شد، از جدول زمانی عقب مانده، به طرز خطرناکی از بودجه فراتر رفته و پس از سرمایه‌گذاری بیش از 1 میلیارد دلاری در آستانه لغو است.

با وجود این، حتی اگر ساخت موشک به طور کامل لغو نشود و درنهایت به کار گرفته شود، میان ۱۵ تا ۱۸ میلیون دلار قیمت دارد، چندین برابر گران‌تر از موشک روسی کینژال خواهد بود و بُرد مشابهی خواهد داشت، اما قدرت تخریبش یکسان نخواهد بود. بدون شک، گلاید بدون موتور موشک آمریکایی به آن قدرت مانور بیشتری نسبت به کینژال می‌دهد، اما استفاده از این قدرت مانور می‌تواند به طور قابل توجهی بر سرعت برخورد و حداکثر بُرد موشک تأثیر بگذارد.

نمونه دیگر، موشک رهگیر پاتریوت آمریکایی و همتای روسی آن، اس-۴۰۰ است. هر دو موشک‌های کوتاه‌برد و بسیار مانورپذیر با بُرد مشابه تقریباً ۱۰۰ کیلومتر هستند. هر دو از رادار فعال برای ردیابی و درگیری با اهداف استفاده می‌کنند و سرعت رهگیری شان تقریباً پنج ماخ است. با وجود این، موشک پاتریوت میان ۴ تا ۶ میلیون دلار قیمت دارد، در حالی که هزینه تخمینی موشک روسی حدود ۵۰۰ هزار تا ۱ میلیون دلار است.

اما سؤال اینکه آنها چگونه عمل می‌کنند. مقاله‌ای در فایننشال تایمز اوایل ماه جاری نشان داد نرخ رهگیری پاتریوت در آگوست گذشته ۳۷ درصد بود و سپتامبر به تنها ۶ درصد کاهش یافت. البته، اغراق در نرخ رهگیری رایج است. اما حتی اگر نرخ اولیه ۳۷ درصد را در نظر بگیریم، برای رسیدن به ۹۰ درصد احتمال رهگیری موشک کینژال روسی، به پنج رهگیر نیاز است. با نرخ ۶ درصد، تعداد مورد نیاز برای این کار به ۳۸ موشک پاتریوت افزایش می‌یابد.

طبق گزارش Military Watch و سایر نشریات، ۱۶ مه ۲۰۲۳ دست کم یک سامانه راداری پاتریوت به وسیله موشک مافوق صوت کینژال منهدم شد، با وجود اینکه ۳۲ موشک رهگیر پاتریوت در تلاش دفاعی شلیک شده بودند که موشک روسی از آن پیشی گرفت. جای تعجب نیست این گزارش خاص مورد مناقشه قرار گرفته است، اما با توجه به سابقه طولانی دولت‌ها و فروشندگان در اغراق آشکار اثربخشی دفاع هوایی، نبود شفافیت و صداقت در زمینه تلفات واقعی اوکراین و «میزان رهگیری شگفت‌انگیز» که به طور مرتب به وسیله نیروی هوایی اوکراین گزارش می‌شود، نمی‌توان این گزارش را بی‌درنگ رد کرد.

تحلیلگران غربی با اغراق در هزینه‌های موشک‌های روسی، در تلاشند پوششی برای قیمت‌های گزاف موشکی که به وسیله پیمانکاران دفاعی غربی مطالبه می‌شود، فراهم کنند. تحریف، این واقعیت را پنهان می‌کند که تولید مقرون به صرفه موشک‌های روسی، مزیت پایداری قابل توجهی ارائه می‌دهد، در حالی که موشک‌های پرهزینه غربی، همراه با مشکلات آمریکا در گسترش سریع تولید موشک، نقطه ضعف قابل توجهی در هر نوع درگیری مداوم هستند و می‌توانند در برابر رقیبی که قادر به پرتاب هزاران موشک به کشتی‌های ما و حتی حمله به تأسیسات نظامی در داخل ایالات متحده است، کشنده باشند.