به گزارش راهبرد معاصر؛ در روزهای اخیر و پس از اجرای طرح مدیریت سوخت توسط دولت که باعث برخی ناامنی ها و افت بیش از پیش محبوبیت دولت شد، اصلاح طلبان مسیر انتقاد از دولت را پیش گرفته اند.تغییر رویکرد اصلاح طلبان از حمایت به انتقاد در مواجهه با دولت از ابتدای دولت دوازدهم و افزایش مشکلات اقتصادی در کشور اتفاق افتاد. می توان علت این تغییر رویکرد را ناکامی برجامی دانست که عملا از سوی اصلاح طلبان مزیت اصلی دولت تلقی می شد.
در این شرایط اصلاح طلبان با دولتی که با مشکلات اقتصادی زیادی دست به گریبان است مواجه اند و همچنین دو انتخابات مهم پیش رو که اسفند 98 مجلس برگزار می شود و دیگری انتخابات ریاست جمهوری در سال 1400. در چنین شرایطی که قریب به دو سال از عمر دولت باقی مانده است برخی تئوریسین های رادیکال جریان اصلاحات مباحث جدیدی را مطرح می کنند که محل تامل است.
استعفا، راهبرد جدید اصلاح طلبان برای فرار از پاسخگویی
ناکامی پیاپی روحانی در سه سال اخیر مسأله ای است که برخی اصلاح طلبان را به فکر ایده استعفای روحانی برای حفظ حیات سیاسی و به دنبال فرار از پاسخگویی به متهم کردن سایر ارکان سیاسی کشور و انداختن توپ در زمین حاکمیت انداخته است.
اخیرا یادداشتی با عنوان انتخابات زودهنگام از عباس عبدی فعال سیاسی اصلاح طلب در روزنامه اعتماد منتشر شد که رویکرد اصلاح طلبان را برای مواجهه با دولت روحانی در مدت زمان باقی مانده عمر دولت دوازدهم روشن می کند.
وزرا هم از رئیس جمهور ناامید شده اند
عباس عبدی که پس از عضویت در شورای سیاستگذاری ایسپا توسط «حسام الدین آشنا» عملاً به یکی از مهره های اتاق فکر دولت تبدیل شده است در این یادداشت ایده ای را مطرح می کند که بیشتر حول مسأله استعفای روحانی می چرخد.او در مصاحبه خود اعلام کرده تنها کسی نیست که پیشنهاد استعفای روحانی را مطرح می کند. وی می گوید: «برای اولین بار در سطح برخی از وزرا، چنین ایده ای مطرح شده و دیگران نیز در مورد آن فکر می کنند؛ برای این که ببینند چه باید کرد. برخی از وزرا هم به این نتیجه رسیده اند که با ادامه این حد از تنش دیگر، کاری نمی شود کرد. شنیده ام که معاون اول رئیس جمهور هم، کم وبیش به چنین فکری رسیده است».
اما پیش از این هم برخی دیگر از اصلاح طلبان ایده استعفای روحانی را مطرح کرده اند. به عنوان مثال عبدا... ناصری، فعال سیاسی اصلاح طلب در مصاحبه ای با سایت انتخاب گفت: روحانی به خاطر عملکرد نامناسب، هزینه سنگینی را به کشور تحمیل و کار مهم او می تواند جرات استعفا دادن باشد. واقعیت این است که بخش اعظم جامعه او را قبول ندارد. پیش از این سعید حجاریان هم در چند نوبت پیشنهاد استعفای روحانی را مطرح کرده است.اصلاح طلبان و از جمله عباس عبدی، دلسوزی برای مردم و همچنین حاکمیت را دلیل پیشنهاد خود برای استعفای روحانی عنوان می کنند.
عبدی می افزاید: مساله فعلی از نظر بنده، نه دموکراتیک شدن انتخابات است و نه مدافع یکدستی حاکمیت هستم؛ بلکه فقط می خواهم این حد از شکاف درون ساختار حکومت حل شود یا کاهش یابد. سعید حجاریان هم در اردیبهشت امسال در یادداشتی با عنوان اصلاح طلبی و مساله بقا، دغدغه ای شبیه دغدغه عباس عبدی را مطرح کرد و با مضر دانستن آنچه شکاف در حاکمیت خواند نوشت: شاید، تمهید «حاکمیت یگانه» و پایان دادن به این معضل، از معبر استعفای رئیس جمهور و برگزاری همزمان دو انتخابات در اسفندماه سال جاری بگذرد تا نتیجتا، مجلس و دولتی ها همسو با روسای همسوتر بر مصدر امور قرار بگیرند.
سابقه تاریخی اصلاح طلبان در تهدید به استعفا/استعفاطلبان!
استعفا تاکتیکی است که از گذشته در مقاطع مختلف در دستور کار اصلاح طلبان بوده است. در مجلس ششم بود که هم زمان با ارسال دو لایحه جنجالی به مجلس، عباس عبدی، رد این لوایح از سوی شورای نگهبان را عامل فروپاشی نظام جمهوری اسلامی دانست و تهدید کرد: «بقای نظام در گرو تصویب و تایید لوایح تبیین اختیارات رئیس جمهوری و اصلاح قانون انتخابات است. جز تصویب و تایید این لوایح، هر برخورد دیگری که با آن ها صورت گیرد، نه تنها مشکلات نظام را حل نخواهد کرد بلکه ممکن است به فروپاشی نیز منجر شود.»
عبدی در این سخنان نظریه «خروج از حاکمیت»حزب مشارکت را نیز افشا کرد و گفت:«در صورت تایید نشدن کامل این دو لایحه، اصلاح طلبان از حاکمیت خارج خواهند شد؛ زیرا عملا کاری از دست آن ها برنخواهد آمد تا به مطالبات مردم پاسخ دهند. خروج از حاکمیت هم شامل استعفای دسته جمعی رئیس جمهوری و نمایندگان مجلس ششم است.»
بازی در پازل دشمن/مدیریت افکار عمومی برای احیای گفتمان اصلاح طلبی
از سوی دیگر خیلی از تحلیلگران معتقدند استعفای یک مقام مسئول در شرایطی که افکار عمومی در انتظار شنیدن پاسخ های وی هستند، نوعی فرار از پاسخگویی است. این روندی است که اتفاقا در دولت دوم روحانی از سوی برخی وزرا مشاهده شده و از سال ۹۶ تا کنون ۵ نفر از وزیران دولت دوازدهم از مسئولیت خود استعفا کرده اند که استعفای برخی از آن ها درست چند روز قبل از برگزاری استیضاح آن ها در مجلس اتفاق افتاده است.
آنچه بدیهی است مجموع رفتار مدعیان اصلاح طلبی در این زمینه را نه از روی همدلی و همراهی با مردم و در راستای حل مشکلات کشور، که بیشتر می توان یک پروژه مدیریت افکارعمومی و تکمیل خواسته یا ناخواسته پازل دشمن برای ایجاد هرج و مرج و تشدید خشونت در کشور توصیف کرد.از این رو به نظر می رسد اصلاح طلبان اتخاذ سیاست فاصله گرفتن از روحانی را تنها راه بازپس گیری هویت خود و شانه خالی کردن از عملکرد تقریبا هیچ دولت می دانند.
نکته مهم انکه در حال حاضر راهبرد آمریکا در منطقه این است که در کشور خلاء قدرت به وجود آورد،مانند همان اتفاقی که در حال حاضر در عراق، افغانستان و لبنان وجود دارد و طبق بررسی ها به نظر می رسد چنین سناریو خطرناکی برای ایران نیز توسط آمریکا در نظر گرفته شده باشد.