تحولات دستگاه عدلیه

به گزارش راهبرد معاصر؛ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر انقلاب اسلامی در حکم انتصاب آیت الله رئیسی به ریاست قوه قضائیه خواستار آن شدند که «گسترش عدل و احیاء حقوق عامه و آزادیهای مشروع و نظارت بر اِعمال قانون در رأس برنامه‌ها قرار گیرد». و در ادامه خواستار تحول در قوه قضائیه شده بودند موضوعی که پیش از این نیز به‌عنوان یک مطالبه‌ی مهم حضرت آیت‌الله خامنه‌ای از قوه‌ی قضاییه مطرح شده بود.

اما با حضور آیت الله رئیسی شاهد به وقوع پیوستن آنها هستیم علاوه بر آن ایشان در 5 تیر 1398 در دیدار رئیس، مسئولان و جمعی از قضات و کارکنان قوه قضاییه، «عدالت» را محور اساسی دستگاه قضا خواندند و با ابراز خرسندی از اقدام رئیس قوه در تهیه برنامه‌ای خوب برای ایجاد تحول در این دستگاه، «اجرای زمان‌بندی‌شده، شجاعانه و متکی بر روشهای مبتکرانه این برنامه» را کاملاً ضروری برشمردند فرمودند کاری کنید که بعد از گذشت یک مدت قابل‌قبولی کاملاً احساس شود که قوه قضائیه دچار تحول شده است.

در این خصوص به چندی از تحولات اخیر اشاره می کنیم که در قوه قضائیه صورت گرفته در این خصوص سخنگوی قوه قضاییه مطرح کردند: رویکرد اصلی تحول در قوه قضاییه، تحول در برنامه‌ها و ساختارهاست و اصل این تحول، تحول در رویکردهاست و در رویکردهای جدید چالش‌های بزرگ قوه قضاییه شناسایی شده و متناسب با آن برنامه‌های جدید در نظر گرفته شده است.وی افزود : ساختارهای ما در دستگاه‌ها، ساختارهای چابک، پویا، شفاف و کارآمد نیستند و قوه قضاییه بر این باور بود که دستگاه قضائی هم دچار کسلی شده و بر همین اساس تحول در ساختار جدید پیش‌بینی شده است.

بازداشت، بعد از جمع آوری عدله

رئیس دستگاه قضا بازداشت افراد به‌منظور جمع‌آوري ادله را ممنوع اعلام كرده است. آیت‌الله سيد ابراهيم رئيسي در اینبار مي‌گويند بايد ابتدا دلايل را جمع‌آوري كرده و در صورت «ضرورت»، حكم دستگيري صادر شود.

آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی در گردهمایی قضات دادگستری تهران خطاب به قضات گفته است که بازداشت افراد برای جمع‌آوری ادله ممنوع است، ابتدا دلایل را جمع‌آوری و سپس درصورت ضرورت حکم دستگیری صادر کنید . وی همچنین با تاکید بر دقت بیشتر در صدور حکم بازداشت، افزود: به نظر می‌رسد قضات باید دقت بیشتری در صدور حکم بازداشت و حبس داشته باشند و به سهولت نباید دستور بازداشت داد، مگر در مواردی که قانون اعلام کرده و چاره‌ای وجود ندارد . رئیس قوه قضاییه تصریح کرد: تعداد زیاد پرونده در دستگاه قضا افتخار نیست بلکه باید با کار انقلابی پرونده‌های بلاتکلیف ، مسن و پیچیده را به سرانجام رساند.

علاوه بر آن رویکردهای جدید قضایی در دوره مدیریت جدید دستگاه عدلیه ضمن توجه به کاستی های موجود در حوزه قضا، موضوع حبس زدایی را به طور جدی در دستور کار قرار داده است.

رشد ۳۳۰ درصدی احکام جایگزین 

همچنین بنا به گزارشات ، با اقدامات قوه قضاییه، آمار صدور احکام جایگزین حبس در هفت ماهه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته با رشد بیش از ۳۳۰ درصدی مواجه شده است . اسماعیلی سخنگوی قوه قضاییه در شانزدهمین نشست خبری خود در این زمینه گفت: مجازات جایگزین حبس جزو نوآوری‌های قانون مجازات اسلامی است و رئیس قوه قضاییه بر آن تاکید دارد . وی افزود: رقم حدود ۳۰ هزار حکم مجازات جایگزین حبس در هفت ماهه اول سال ۹۷، به حدود ۱۰۰ هزار در هفت ماهه سال ۹۸ رسیده است؛ یعنی بیش از سه برابر ظرفیت مجازات‌های جایگزین حبس در این ایام استفاده کرده‌ایم که بیانگر رویکرد قوه قضاییه در نحوه مجازات کسانی است که جرایم سبک و کم اهمیت مرتکب شده‌اند که جرایم درجه هفت و هشت و بعضا بخشی از جرایم درجه شش را شامل می‌شود.

گشاده رویی، کار ویژه

آیت الله سید ابراهیم رئیسی در گردهمایی قضات دادسرای عمومی و انقلاب استان تهران، قضات را مهندس اجرای قانون توصیف کرد و گفت: رایی که شما صادر می‌کنید، نمود تمام دانسته‌های علمی و تجربی شماست و اگر حکم عادلانه‌ای صادر شود، جامعه را در برابر اضطراب‌های اجتماعی، اقتصادی و ... حفظ می‌کند.

رئیس قوه قضاییه ادامه داد: دستگاه قضایی ملجاء و پناهی است که مظلومان به آن روی می‌آورند و باید با مهربانی با آنان برخورد شود. همه ما می‌دانیم که کار و پرونده زیاد است اما اینها نباید موجب شود گشاده‌رویی را از دست بدهیم.آیت‌الله رئیسی تأکید کرد: باید با مراجعه‌کنندگان به خوبی رفتار شود و حتی اگر کاری در حیطه وظایف یک مرجع نبود به مراجعه‌کننده راهکار ارائه کند تا از او رفع ظلم شود.

رئیس قوه قضاییه افزود: اینکه یک قاضی از صبح تا ظهر کار‌های روتین را انجام می‌دهد، بسیار خوب است اما یکسری کار‌ها خاص و ویژه وجود دارد. گاهی کسی در راهروی دادگستری است که شما وقتی صبح به سر کار می‌روید، می‌بینید که آنجا نشسته و هنگامی که دارید خارج می‌شوید نیز همچنان او را می‌بینید. اگر از او بخواهید که مشکلش را بیان کند، این یک کار ویژه‌ است.