نقش پنهان محمود واعظی در دولت دوازدهم چیست؟

به گزارش راهبرد معاصر؛ این روزها روایت‌های عجیبی از کاهش ارتباطات آقای روحانی رئیس دولت دوازدهم با مسئولان و وزرا به گوش می‌رسد، روایت‌هایی که یک سر ماجرا را به محمود واعظی مسئول دفتر روحانی مرتبط می‌داند و دایره قدرت نفوذ وی را چنان وسیع عنوان می‌کند که حتی به انتصاب وزیری و اخراج وزیری دیگر و حتی فراتر از آن بایکوت جهانگیری در قامت معاون اول روحانی می‌رساند!

این قدرت نفوذ واعظی به حدی است که از سوی اکبر ترکان، مشاور رئیس‌‌جمهور در دولت یازدهم هم به آن اشاره می‌شود؛ وی در گفتگویی رسانه‌ای در اواخر بهمن ماه 98  با بیان اینکه دولت روحانی عاری از چهره‌های درجه یک است،  قدرت واعظی و نوبخت را در دولت از معاون اول رییس‌جمهور بیشتر دانسته و گفته بود:« دولت بیشتر در گرایشات واعظی و نوبخت دیده می‌شود و به همین جهت کارآمدی دولت دوازدهم معادل کارآمدی این دو نفر است و آنها امروز موثر ترین افراد در اداره کشور هستند تا روحانی.» ترکان علت این امر و نفوذ قدرتی واعظی را به تمایل خود روحانی به این امر نسبت می‌دهد.

نقش «رئیس دفتر» در عزل و نصب‌های کلیدی!

قرائن و شواهد زیادی دال بر اوج قدرت واعظی در دولت روحانی وجود دارد آن هم در سایه مسئول دفتر رئیس دولت دوازدهم؛ چنانچه ردپای پررنگی از وی در ماجرای عزل رضا رحمانی وزیر سابق صمت وجود دارد و گویای این حقیقت است که واعظی به طور مستقیم در امور دولتی و تصمیمات مهم کشوری دخالت می‌کند؛ رضا رحمانی هم در نامه اعتراضی خود به رئیس جمهور بعد از برکناریش به نکات بسیاری از این  دخالت‌ها اشاره کرده است. رحمانی عنوان کرده که 17 اردیبهشت‌ماه سال جاری واعظی طی تماسی با وی تهدید کرده که اگر طرح تشکیل وزارت بازرگانی در مجلس شورای اسلامی رای نیاورد، شما برکنار هستید! و 22 اردیبهشت هم طی تماسی مجدد به بنده اعلام کرد که استعفا بدهم!

پشت درهای بسته آقای رئیس جمهور

رضا رحمانی وزیر اسبق صمت در حالی به بسته بودن درهای اتاق رئیس جمهوری به روی وزرا اشاره می‌کند که پیش از این نیز چند تن دیگر به آن اشاره کرده بودند. احمد توکلی نماینده سابق تهران در مجلس هم چندی پیش به این امر اشاره کرده وبه گفتگویش با یکی از مشاورین آقای رییس جمهور پرداخته بود که رئیس جمهوری وقتی به آنها برای ملاقات نمی‌دهد و صحبت‌های وی را چنین روایت کرده بود:« رییس جمهور به ما وقت ملاقات نمی دهد.» و ادامه داده بود که یکی از وزرای مهم دولت هم گفته بود:« برای کارهایم در حاشیه جلسه هیئت دولت با رئیس‌جمهور مسائلم را مطرح می‌کنم، چون رئیس جمهور به ما وقت دیدار نمی‌دهد.»

قاسم میرزایی نیکو، نماینده مردم دماوند در مجلس شورای اسلامی هم آبان ماه 97 با بیان اینکه شنیده ام رئیس جمهور به وزرا حتی وقت ملاقات هم نمی‌دهد، افزوده بود:« آن‌ها یا مجبورند با سایر ارکان دولت هماهنگی کنند یا در حاشیه جلسات هیئت دولت با رئیس‌جمهور دیدار نمایند؛  هر وزیری که در دولت مسئولیت می‌گیرد متعهد می‌شود برای تصمیمات کلان و معاونین اصلی نظر رئیس جمهور را در نظر بگیرد اما به نظر می‌رسد این اصل به زیر مجموعه رئیس جمهور تسری پیدا و این باعث تنزل شان وزرا و معاون اول می‌شود.»

خبرگزاری مهر هم در فروردین 97 به این امر اشاره کرده و آن را معمایی عجیب خوانده که پس رئیس جمهور برای چه کسی وقت دارد؟ و در توضیح آورده است: « چندی است شخصیت های مختلف سیاسی و برخی از نمایندگان مجلس، سخن از عدم دسترسی به رئیس جمهور و محدود شدن ارتباطات روحانی می گویند. رسانه ها و شخصیت های اصلاح‌طلب علت محدودیت دسترسی به رئیس جمهور را «محمود واعظی» رئیس دفتر رئیس جمهور در دولت دوازدهم عنوان می کنند، علاوه بر وزرای دولت و فعالان سیاسی که ارتباط آنها با روحانی کم شده است، نهادهای حاکمیتی و سیاستگذاری مانند شورای عالی انقلاب فرهنگی، شورای عالی فضای مجازی، ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ... نیز به دلیل عدم حضور رئیس جمهور در روند فعالیت خود دچار اختلال شده‌اند.»

از عزل و نصب استانداران تا تهدید به استعفای وزیر بهداشت

اما همانطور که رضا رحمانی وزیر اسبق صمت به آن اشاره داشته قدرت رئیس  دفتر روحانی در دولت و تصمیمات مهم آن فراتر از این حرف‌هاست چنانچه پس از انتخاب آذری جهرمی به عنوان وزیر ارتباطات مشخص شد واعظی در چینش وزرا و استانداران نیز نقش به سزایی دارد و هر چند خود واعظی این حرف را بی مبنا می‌داند اما شخصیت‌های بسیاری همچون عبدالله ناصری عضو شورای مشورتی اصلاح طلبان نیز به آن اشاره کرده و گفته است:« شنیده‌های موثق حاکی از آن است که در عزل و نصب استانداران حضور محمود واعظی به شدت احساس می‌شده است.»

این در حالی است که برخی شنیده‌ها از منابع موثقی همچون ابوالفضل ابوترابی منتخب نجف آباد در مجلس از تهدید نمکی وزیر بهداشت به استعفا توسط واعظی حکایت دارد؛ چنانچه عنوان کرده:« محمود واعظی رئیس دفتر رئیس جمهور دکتر نمکی وزیر بهداشت را تهدید کرده که در صورتی با دولت هماهنگ نباشد، باید استعفا دهد.» حتی برخی شنیده‌ها از نقش واعظی در ماجرای استعفای ظریف وزیر امور خارجه و رد آن روایت می‌کنند.

پیگیری‌های واعظی و ورود دیر هنگام روحانی

با این حال  دایره نفوذ واعظی در قامت کسی که مسئولیت دفتر رئیس جمهور را دارد بیش از وزرا در مسائل و اتفاقات در کشور دیده می‌شود چنانچه اخیرا در مسئله آتش سوزی‌های غرب کشور در منطقه حفاظت شده خائیز هم واعظی گفته است: «امروز برای بررسی آخرین اقدامات انجام شده برای مهار آتش‌سوزی با استاندار کهگیلویه و بویراحمد  و رئیس ستاد بحران کشور تلفنی صحبت و به استفاده از همه امکانات و ظرفیت‌ها در مهار حریق تاکید کردم.» یا در زلزله آذربایجان غربی، وی طی تماس‌های جداگانه ای با استاندار این استان، دبیر کل جمعیت هلال احمر و سایر دستگاه‌های مسئول ، دستورات رئیس جمهور را برای تسریع در روند امدادرسانی به آسیب‌دیدگان و ارائه خدمات به موقع برای زلزله‌زدگان ابلاغ کرد.» این ابلاغات و دستورات خارج از عرف رئیس دفتر رئیس‌جمهور در حالی است که خود آقای رئیس‌جمهور خیلی دیر هنگام به مسئله آتش‌سوزی خائیز ورود کرد.

ردپای واعظی در رخدادهای دیگری از این دست در کابینه دوازدهم باز هم هویدا است چنانچه برخی بایکوت شدن جهانگیری در کابینه دوازدهم را به قدرت نفوذ واعظی روی روحانی نسبت می‌دهند؛ جهانگیری در یک سخنرانی در سال 97 به گلایه عنوان می‌کند که حتی قدرت انتصاب منشی خود را هم ندارد و لیلاز از مشاوران اقتصادی دولت در این خصوص می‌گوید: «ارتباط این جمله به انتصاب آقای رحمانی به عنوان وزیر صمت مربوط بود. آقای جهانگیری هیچ اطلاعی از این انتصاب نداشت و از رادیو و اخبار شنید که آقای رحمانی از طرف آقای روحانی برای این سمت انتخاب شده است.» اکبر ترکاتن هم به این امر اشاره داشته و گفته است: «اثر آقای جهانگیری در تصمیمات بعد از تاثیر آقای واعظی و نوبخت است.»

این مسائل در کنار درهای بسته دفتر آقای روحانی به روی مسئولان و وزاری کابینه حکایت‌های عجیبی به دنبال دارد و انگار آقای روحانی خود را پشت درهای بسته محبوس کرده و گوی و میدان را به کسی که وظیفه اصلیش رتق و فتق امور دفتریش است سپرده است و چنانچه ترکان هم بدان اشاره داشت این امر از تمایل خود آقای رئیس جمهور نشات می‌گیرد! انگار آقای روحانی جای رئیس جمهور نشسته و دیگرانی در سایه در حال تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری هستند تا مملکت به حال خود رها نشود! اما اگر سرچی در اخبار و رویدادهای گذشته داشته باشیم به سوابق بلند بالای دولت آقای روحانی حتی در دولت یازدهم در این دست موارد پی می‌بریم و این امرثابت می‌شود که موضوع عدم دسترسی به رئیس جمهور و محدودیت ارتباط با او در دولت یازدهم نیز مسبوق به سابقه است. اما اینکه آقای واعظی دقیقا کجای این معما است سوالی است که باید برای رسیدن به پاسخش منتظر گذران زمان بود، شخصی که مدرک تحصیلی خود را از آمریکا دریافت کرده و از سال 58 و بیش از 38 سال است که سابقه خدمات دولتی در کارنامه دارد و در دولت پیشین نیز وزیر ارتباطات بوده است.