ولایتی در سفر به مسکو چه ماموریت‌هایی را دنبال کرد؟

به گزارش راهبرد معاصر؛ محور غربی – عبری – عربی مدتیست، تلاش می کند روابط تهران – مسکو را که در دهه گذشته به عنوان یک متحد استراتژیک و راهبردی در قبال رویدادهای منطقه ای و بین المللی به ایفای نقش می پردازند، به هم بزند. سفر محمد بن سلمان به روسیه به بهانه بازی افتتاحیه جام جهانی، سفر(دوباره) نتانیاهو به مسکو برای رایزنی با پوتین درباره ایران و دیدار رئیس جمهور روسیه و آمریکا 25 تیرماه در فنلاند – که بی تردید ایران یکی از محورهای این نشست خواهد بود – شاهدی براین مدعاست.

فروپاشی برجام با خروج آمریکا از آن، گسترش تنش ها میان تل آویو و تهران در نبرد میدانی سوریه و طرح ریزی محور واشنگتن – ریاض و تل آویو برای ایجاد ناآرامی در ایران از طریق تشدید فشارهای اقتصادی همگی نشان دهنده راهبردیست که این محور ضدایرانی در راستای تحقق آن هستند ولی برای رسیدن به آن، باید موانع موجود بر سر اهداف خود را که یکی از مهمترین آنها، روابط نزدیک روسیه و ایران است، بردارند. به همین منظور رایزنی با مسکو به عنوان دستورکار مشترک – همانگونه که در بالا گفته شد – روی میز نتانیاهو، ترامپ و محمد بن سلمان قرار گرفت.

همزمان با اعلام سفر نتانیاهو به مسکو و دیدار ترامپ با پوتین در 25 تیرماه، رسانه ها در خبری از سفر قریب الوقوع علی اکبر ولایتی به مسکو برای انتقال پیام رهبر انقلاب و رئیس جمهوری به پوتین خبر دادند. براساس گمانه زنی های رسانه ای و تحلیلگران، موضوعات منطقه ای و همکارهای اقتصادی و سیاسی پس از خروج واشنگتن از برجام مهمترین محور سفر مشاور امور بین الملل رهبر انقلاب به روسیه بود. با بررسی های صورت گرفته، به نظر می رسد ولایتی در این سفر 3 ماموریت اصلی را دنبال می کند که در ادامه به آنها اشاره می کنیم:

1- مقابله به مثل دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران با محور غربی – عبری -عربی

در گام نخست سفر ولایتی به مسکو را می توان به عنوان مقابله به مثل دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران با اقدامات دیپلماتیک ضدایرانی واشنگتن – تل آویو و ریاض نام برد، که از یک طرف دارای اهمیت استراتژیک یعنی انتقال پیام آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای همکاری در موضوعات مختلف به خصوص پرونده سوریه با مسکو جهت ممانعت از تغیر معادلات غرب آسیا از سوی محور واشنگتن – تل آویو است و از سوی دیگر اقدامی بازدارنده با هدف شکست تلاش های محور ضدایرانی برای تاثیرگذاری در جهت همکاری های مسکو با تهران ارزیابی می شود.

2- ارائه طرحی برای همکاری با مسکو جهت مقابله با تحریم های احتمالی جدید واشنگتن

براساس اعلام نظر صریح مقامات کاخ سفید از 13 مرداد، روند بازگشت و اعمال تحریم های آمریکا علیه ایران پس از خروج این کشور از توافق هسته ای آغاز می شود. در همین راستا، طبیعی است جمهوری اسلامی ایران با هدف به حداقل رساندن آسیب های این اقدامات ظالمانه، با برنامه ریزی دقیق در محیط داخلی – همراه سازی افکار عمومی – و در محیط بین الملل – یافتن یا همراه سازی شرکایی برای همکاری ها جدید یا تقویت روابط پیشین – اقدام نماید. از همین رو، هم تحلیلگران و هم رسانه ها، در مطالب تحلیلی و خبری خود یکی از اهداف سفر علی اکبر ولایتی به روسیه را ارائه بسته پیشنهادی از سوی ایران به مقامات کرملین درباره همکاری های اقتصادی به خصوص در عرصه انرژی عنوان کردند. تلاش ترامپ برای محقق کردن سیاست " به صفر رساندن میزان فروش نفت ایران" که احتمالا در دیدارش با پوتین در هلسینکی فنلاند به آن تاکید خواهد کرد، بیش از همیشه، ضرورت ارائه و پیگیری چنین بسته های همکاری از سوی تهران به شرکای خود در منطقه و فرامنطقه را توجیه می نماید.

3- تقویت روابط منطقه ای با تاکید بر همکاری در بحران سوریه

با گذشت 7 سال از بحران سوریه بر کسی پوشیده نیست تهران و مسکو دو متحد استراتژیک در صحنه میدانی و سیاسی این بحران منطقه ای هستند. همکاری اطلاعاتی، سیاسی و نظامی این دو کشور در طول این سال ها باعث شکست پروژه تجزیه و فروپاشی نظام فعلی سوریه شده است. از همین رو، یکی از اهداف اصلی مخالفان چنین اتحادی، برهم زدن این ائتلاف است. با توجه به تخاصم شدید میان آمریکا و رژیم صهیونیستی با ایران، طبیعتا رایزنی با روسیه برای محقق کردن چنین هدفی، امریست که اکنون روی میز ترامپ و نتانیاهو قرار گرفته است. در همین راستا، یکی دیگر از اهداف ولایتی به مسکو با توجه به اظهارات و گمانه زنی های موجود، تبادل نظر درباره آینده سوریه با محوریت یادآوری ضرورت حضور ایران در این کشور به مقامات کرملین بوده است.

بهره سخن

در چارچوب روابط اقتصادی، با توجه به روابط نسبتا سرد مسکو با اتحادیه اروپا و واشنگتن به دلیل تحریم های جدید اعمالی علیه روسیه به دلیل منازعه شدید بر سر برسمیت شناختن الحاق کریمه، چندان از نظر دور نیست که مقامات مسکو بسته پیشنهادی ایران برای تقویت همکاری های اقتصادی را بپذیرد.اگرچه ممکن است این پذیرش با اعمال نظرهایی هم همراه باشد. در موضوعات منطقه ای هم، روند چندسال گذشته نشان داده که مسکو به دلیل پیگیری اهداف در تضاد با واشنگتن در منطقه همسویی بیشتری با ایران دارد. حمایت صریح یا تلویحی از موضع ایران در سوریه از سوی مقامات کرملین حتی پس از سفر مقامات سعودی و صهیونیستی به این کشور – که به دنبال تحدید منافع ایران در منطقه به خصوص سوریه بودند – شاهدی بر این مدعاست. در همین راستا، اینترفکس رسانه نزدیک به کاخ کرملین در خبری پس از سفر ولایتی به مسکو نوشت: "روسیه خواهان خروج ایران و حزب الله نیست".