تهران سقف جمعیتی را پشت سر گذاشته

به گزارش راهبرد معاصر؛ رضا اردکانیان، وزیر نیرو اظهار داشت: موضوع افزایش جمعیت تهران تحت تأثیر عوامل مختلفی است که در اقتصاد ما خودشان را نشان می دهند و در این خصوص در آن چیزی که به دولت، کارگزاران دولت و سازوکارهای آن برمی گردد، تصمیماتی در زمان‌های مختلف گرفته شده است.

* گفته شده بود تهران سقف 7.5 میلیون نفر را رد کند در تأمین آب شرب با مشکلاتی مواجه می‌شود

وی افزود: زمانی که در سالهای دور من در وزارت کشور بودم، در جلسات شورای عالی شهرسازی و معماری شرکت می‌کردم؛ در آن زمان مجموعه شهری تهران مطرح بود و همه سعی داشتند که با تعیین یک سقف جمعیتی برای مجموعه شهری تهران که شهر تهران و بخش عمده‌ای از استان تهران را طبق تعریف دربرمی‌گرفت، از مشکلات آتی این شهر جلوگیری کنند؛ یک سقف جمعیتی که چیزی حدود 7.5 میلیون نفر بود که تحت هیچ شرایطی جمعیت تهران از این سقف تجاوز نکند که اگر تجاوز کند، تأمین آب شرب این شهر با سختی ها و مشکلاتی مواجه می‌شود.

* تهران هیچ منبع جدید دیگری در حوضه آبریز برای تأمین آب ندارد

وزیر نیرو تصریح کرد: متأسفانه آن سقف جمعیتی پشت سر گذاشته شده و جمعیت خیلی بیشتر شده؛ سعی و تلاش می شود که این موضوع کنترل شود، اما جذابیت های تهران و جذب جمعیت، مسئله چند وجهی است.

وی ادامه داد: آنچه در وزارت نیرو به ما مربوط می‌شود، رعایت مقررات است و با توجه به اینکه تهران هیچ منبع جدید دیگری در حوضه آبریز برای تأمین آب ندارد، توجه و تمرکز بیشتر به اصلاح مصرف است.

* استفاده بهینه از آب موجود در دستور کار تهران

اردکانیان با بیان اینکه "اصلاح مصرف یا مصرف بهینه آب موجود یک سرفصل مهم برای تهران است"، گفت: این سرفصل، بخش‌های متعددی را در برمی‌گیرد که یکی بحث استفاده از پساب تصفیه شده برای مصارفی است که می‌توان از پساب تصفیه شده استفاده کرد و در عوض، آب باکیفیت قابل شرب را صرفا برای آب شرب نگه داشت.

وی افزود: اخیرا ما توانستیم بعد از یک کار دامنه‌دار با همکاران محترم در شهرداری تهران تفاهمی را نهایی کنیم که در این تفاهم قرار بر این است که از امسال تا حدود 10 سال آینده با احداث و راه‌اندازی متناوب تصفیه‌خانه‌های فاضلاب در مقیاس‌های نسبتا کوچک در نقاط مختلف تهران بتوانیم حجم قابل توجهی آب مورد نیاز آبیاری فضای سبز تهران را به جای استفاده از منابع زیرزمینی از پساب تصفیه شده بهره بگیریم.

وزیر نیرو در تشریح بیشتر این تفاهم‌نامه اذعان داشت: بدین صورت هم آب زیرزمینی که برداشت می‌شد در زمین باقی می‌ماند و در کاهش خطرات ناشی از فرونشست زمین تأثیرگذار است و هم این فاضلابی که تزریق به زمین می‌شد را با فناوری موجود جمع‌آوری و تصفیه می‌کنیم و با استفاده از آن، تغذیه به سفره‌ها را جبران کرده و آب باکیفیت هم به عنوان ظرفیتی برای مصارف ضروری شرب در دسترس خواهد بود.

* 10 درصد آب شرب تهران قبل از رسیدن به دست مصرف کننده هدر می‌رود

وی ادامه داد: پروژه دوم، کاهش هدررفت آب در شبکه توزیع در تهران است؛ از سال 88 که میزان هدررفت آب شرب در تهران نزدیک به 30 درصد بوده، با اجرای پروژه‌های متعدد و متنوع، هر سال این هدررفت کاهش یافته و در سال گذشته به 22 درصد رسیده است که از این رقم 10 درصد هدررفت فیزیکی یا واقعی ناشی از فرسودگی شبکه و ... است.

وزیر نیرو تصریح کرد: موضوع هدررفت آب شرب در شبکه‌های توزیع شهری یک مسئله همه‌جایی است اما درصدها متفاوت است؛ با سرمایه گذاری روی این بخش، هدررفت را کاهش می دهند که تا جایی توجیه اقتصادی دارد و از جایی به بعد ممکن است توجیه اقتصادی نداشته باشد که از یک حدی کمتر شود، یعنی برای اصلاحاتی که باید در شبکه صورت بگیرد و تجهیزاتی که صرف شود انقدر میزان سرمایه گذاری آن افزایش می یابد که در مقایسه با میزان آبی که به زمین نفوذ نکند و در لوله باقی بماند، توجیه اقتصادی نخواهد داشت.

وی افزود: ما اکنون نقاطی داریم در پایتخت‌های کشورهای اروپایی که هدررفتهای بسیار بالایی دارند و حتی تا 50 درصد آب شرب در شبکه توزیع آنها هدر می رود.

* استفاده از تجهیزات کم‌مصرف در بخش خانگی در دستور کار است

اردکانیان با بیان اینکه "مورد دیگری که در مدیریت مصرف در تهران می‌تواند قابل اعتنا باشد استفاده از تجهیزاتی است که نیاز مردم را در مصرف آب کمتر کند"، گفت: در این بخش سعی خواهیم کرد به کارهایی که در حال انجام است، سرعت بیشتری دهیم؛ مشارکت بخش خصوصی در این مسئله می تواند راهگشا باشد، شکل‌های مختلفی را می توان طراحی کرد که سرمایه‌گذارانی به میزانی که فعالیت‌شان موجب کاهش مصرف آب می‌شود به همان میزان از عواید مقدار آبی که صرفه‌جویی می شود بتوانند بهره‌مند شوند.

وی ادامه داد: آب شرب از نظر شرایط تأمین مثل آب کشاورزی نیست؛ اگر در منطقه ای ما با کمبود آب کشاورزی مواجه شویم ممکن است به لحاظ اجرایی امکانش باشد که ما از کشاورزان آن منطقه بخواهیم در نقطه دیگری کشاورزی کنند؛ اما در مورد آب شرب اینگونه نیست؛ وقتی جمعیتی در نقطه‌ای سکونت پیدا می کنند باید برای جمعیت مستقر آب مورد نیاز فراهم شود؛ اینجاست که موضوع فرهنگ‌سازی در مصرف صحیح آب حائز اهمیت می‌شود.

* اگر کفگیر تأمین آب تهران به تهِ دیگ بخورد هم نمی توان جمعیت چند میلیونی را کوچ داد

وزیر نیرو با بیان اینکه "گاهی من با این سوال مواجه می‌شوم که مگر کل آب مصرفی شرب ما چند درصد است و مگر در بخش کشاورزی چندین برابر آن را مصرف نمی‌کنیم، چرا انقدر تمرکز بر اصلاح آب بخش خانگی است؟"، گفت: این مسئله دو دلیل دارد، یکی این است که وقتی جایی مثل تهران، کفگیر تأمین آب شرب‌اش به ته دیگ بخورد و یک جمعیتی چند میلیونی مستقر باشند، نمی توان این جمعیت را کوچ داد، پس باید با آب موجود زندگی را اداره کرد؛ لذا باید روی روش های مناسب تر مصرف تمرکز کرد.

وی افزود: دلیل دوم آن است که ما در هر بخشی بخواهیم اصلاح روند مصرف را داشته‌باشیم باید این اصلاح از مقیاس خانواده شروع شود؛ امیدوار هستیم که سرانه مصرف آب در شهرهای بزرگ ما به ویژه کلانشهر تهران، با استفاده از روش های صحیح و استفاده از تجهیزاتی که با آب کمتر می شود نیاز را تأمین کرد، کاهش یابد.

اردکانیان در پاسخ به اینکه " اگر بخواهیم روند سکنی‌گزینی جمعیت در تهران را اصلاح کنیم باید دیگر نهادها ورود کنند؟"، گفت: وزارت نیرو عضو شورای عالی شهرسازی و معماری ایران است و به عنوان یکی از اعضا بوده، در حالی که مسئولیت آن با زوارت راه و شهرسازی است؛ اما ما هستیم که وقتی صحبت از احداث یک شهر جدید و استقرار جمعیتی جدید می‌شود، باید به این سوال پاسخ دهیم که آیا از حیث تأمین آب مشکلی هست یا نیست.

وی در پاسخ به اینکه "چقدر به حرف وزارت نیرو گوش می کنند؟"، گفت: وقتی تصمیمی اتخاذ می شود مطمئنا به نظر وزارت نیرو هم توجه می شود؛ اما مشکل از آنجا است که تحت تأثیر عوامل دیگر، بالاخره جمعیت مستقر شده و باید به هر طریق ممکن، مسئله آب شرب و بهداشت جمعیت سکونت یافته را تأمین کرد./ تسنیم