سرنوشت واکسن آنفولانزا چه خواهد شد؟

به گزارش راهبرد معاصر؛ پاییز از راه می رسد، فصلی که به خودی خود زیبایی های بسیاری دارد اما امسال رنگ و بوی دیگری به خود گرفته و بیش از آنکه عکاسان را محو رنگ های خود کند متخصصان عفونی را نگران سرمای کم و بیش خود در مهر و آبان و آغاز چالش جدیدی برای بیماری های مسری کرده است، بیماری هایی که با وجود مهمان ناخوانده ای که از بهمن 98 همه دنیا را به دردسر انداخته ورود این فصل را با دلهره و اضطراب مواجه ساخته است. کرونا بعد از 8 ماه هنوز هم در همه دنیا سر تیتر اخبار است و ماسک و الکل و ژل ضدعفونی جزو اقلام مصرفی شده که دیگر این روزها فروشگاه های مجزا به خود اختصاص داده و حالا قرار است با آغاز پاییز چالش دیگری به راه بیاندازد تا تهیه و تزریق واکسن آنفولانزا برای همراه نشدن این بیماری با کرونا خطر شیوع نوع جدیدی از کرونا را کاهش دهد.

اما در حالیکه از یک ماه پیش میزان پرس و جو برای تهیه واکسن آنفولانزا از داروخانه ها افزایش چشمگیری داشته است متخصصان می گویند نیازی به تزریق واکسن برای همه گروه ها وجود ندارد و تنها تزریق واکسن برای افراد پرخطر و گروه های سنی خاص و دارای بیماری زمینه ای کفایت می کند چرا که به سبب رعایت پروتکل ها از فاصله گذاری تا استفاده از ماسک و ضدعفونی کردن دست ها خطر شیوع دیگر بیماری های مسری هم کاهش یافته است. این در حالی است که با آغاز سال تحصیلی جدید و تصمیم یهویی و خارج از باور وزیر آموزش و پرورش برای شروع مدارس به شکل حضوری، نگرانی ها از افزایش بیماری در میان خانواده ها و جامعه پزشکی دوچندان شده است.

پاییز و بیماری های مسری

«مینو محرز»، فوق تخصص عفونی و عضو کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا هم با ابراز نگرانی از آغاز پاییز وهمراه شدن آنفلوانزا با کووید19 و سایر ویروس های تنفسی گفته است:« کسانی که در معرض خطر محسوب می‌شوند باید حتما واکسن آنفلوآنزا را تزریق کنند. با سرد شدن هوا، در و پنجره بسته می‌شود و تهویه هوا به درستی اتفاق نمی‌افتد. در این صورت در یک محیط بسته حتی اگر افراد از ماسک هم استفاده کنند، احتمال انتقال بیماری کووید-۱۹ وجود دارد. در مدارس هم باید این موارد مورد توجه قرار گیرد».

وی با بیان اینکه از خرداد به بعد که پیک جدید آغاز شد، ویروس جهش یافته و سرعت انتقالش بالا رفته لذا هرجا تجمع شکل گیرد، می‌تواند کانون شیوع ویروس‌های تنفسی باشد، تاکید کرده است:« علائم کرونا و آنفلوآنزا شبیه به هم است و گاهی اوقات تفکیک آن‌ها از یکدیگر دشوارمی شود و در حالیکه هنوز درمان و داروی اختصاصی برای کرونا وجود ندارد، لذا رعایت اصول فاصله گذاری فیزیکی، استفاده از ماسک، تهویه هوا و شستن دست‌ها باید به طور دقیق به دانش آموزان هم آموزش داده شود.»

هر چند به گفته محرزافراد در معرض خطر حتما باید واکسن تزریق کنند و رعایت پروتکل ها شیوع دیگر بیماری ها را کاهش می دهد اما حضوری شدن مدارس هر چند، چند نوبتی ولی احتمال شیوع بیماری ها را به خصوص در میان دانش آموزان مقاطع پایین تر بیشتر کرده و شاید نیاز برای واکسن آنفولانزا را افزایش دهد با این حال  محمدی، مدیر کل داروی سازمان غذا و دارو گفته واکسن آنفولانزا فقط 30 تا 50 درصد تاثیر پیشگیرانه دارد اما این امر نمی تواند جلوی نگرانی خانواده ها برای فصل سرما و بیماری های مسری و بدون درمان را بگیرد.

نگرانی ها از نحوه توزیع واکسن آنفولانزا

 حالا نگرانی‌ها درباره نحوه توزیع واکسن آنفولانزا در سالی که شیوع جهانی  بیماری کرونا تزریق آن را حیاتی کرده تا جایی پیش رفته که بسیاری از مردم را به داروخانه‌ها کشانده تا از زمان ونحوه توزیع  و قیمت واکسن آنفولانزا  مطلع شوند و حتی اگر می توانند با دادن بیعانه نگرانی خود را برطرف کنند چرا که به گفته داروخانه داران شکل گرفتن بازار سیاه واکسن آنفولانزا یکی از نگرانی‌های جدی این روزهای مردم نگران از سلامت خود و خانواده، گروه سالمندان، افراد دارای بیماری های خاص و زمینه ای  و به ویژه والدین دانش آموزانی است که به مدرسه می روند.

 این نگرانی تا حدودی هم بیراه نیست چرا که طبق گفته رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس «تاکنون یک میلیون دوز واکسن به کشور وارد شده است» در حالیکه ایران درخواست 16 میلیون دوز واکسن داده است. از طرف دیگر این نگرانی وجود دارد که میزان پیش بینی شده با توجه به فضای ایجاد شده در خصوص نیاز به تزریق واکسن و ایجاد جو التهابی برای تأمین نیازهای داخلی کافی نباشد و حالا بیم آن می رود که نحوه توزیع واکسن هم به نوعی نباشد که بتواند این جو را کنترل و واکسن به افراد نیازمند و گروه های پر خطرتر برسد!

 از طرفی شنیده‌ها حکایت از این دارد که قرار است ارائه واکسن با ثبت کد ملی در داروخانه ها و با قیمت مصوب دولتی 50 تا 70 هزار تومان برای گروه های خاص و پر خطر و 300 هزار تومان برای دیگر گروه ها باشد و این امر در حالی است که داروخانه ها چنین سامانه ای برای کنترل توزیع واکسن و ثبت کد ملی را ندارند و تهیه دارو با قیمت 300 هزار تومان هم در توان خیلی از خانواده ها نیست!

ضرورتی به تزریق واکسن برای همه‌ مردم نیست

«حیدر محمدی»، مدیرکل امور دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو اما بر این باور است که اصلا ضرورتی ندارد که همه‌ مردم واکسن آنفلوانزا تزریق کنند، بلکه اولویت در این زمینه با گروه های در معرض خطر مانند افراد بالای ۶۵ سال، زنان باردار، مبتلایان به بیماری های زمینه ای و نقص ایمنی و... است. وی گفته است در حالیکه سال گذشته 250 هزار دوز واکسن برای این افراد پیش بینی کرده بودیم امسال با توجه به شرایط خاص ناشی از کرونا تامین 2.5 میلیون دوز واکسن را برای این گروه‌ها در نظر گرفته‌ایم که توزیع آن برای گروه‌های پرخطر و کادر بهداشت و درمان به صورت رایگان از ابتدای مهر در شبکه بهداشت آغاز می شود.

وی نیز مانند محرز بر این باور است که  امسال می تواند با رعایت پروتکل های بهداشتی نظیر فاصله گذاری اجتماعی، استفاده از ماسک و... احتمال آلودگی به ویروس آنفلوانزا بسیار کمتر از سال قبل باشد.

به گفته این مقام مسئول با توجه به برنامه ریزی ها، واکسن آنفلوانزا از ابتدای مهر در داروخانه‌ها برای افراد سالمند بالای ۶۵ سال توزیع می شود؛ به طوری که این افراد می توانند با ارائه کارت ملی و ثبت کد ملی خود واکسن را دریافت کنند. سپس در فاز بعد محموله‌های بعدی واکسن آنفلوانزا در داروخانه‌ها توزیع خواهد شد و سایر افراد می‌توانند برای تهیه واکسن به داروخانه‌ها مراجعه و واکسن را با ارائه کارت و کد ملی دریافت کنند.

آیا زیرساخت های توزیع واکسن آماده است؟

محمدی گفته است : «به شکلی برنامه ریزی شده که یکی از اعضای خانواده بتواند با مراجعه به داروخانه و ثبت کد ملی خود و دو نفر دیگر از اعضای خانواده اش، تا سقف سه عدد واکسن دریافت کند. در این صورت هم شاهد کاهش تجمع در داروخانه خواهیم بود و هم عرضه واکسن به نحوی است که کمترین امکان سوءاستفاده در این حوزه وجود خواهد داشت». اما این گفته مدیرکل امور دارو سازمان غذا و دارو در حالی عنوان شده که داروخانه داران از وجود چنین سامانه ای به منظور ثبت کد ملی برای داروخانه ها و کنترل توزیع واکسن ابراز بی اطلاعی می کنند؛ هر چند، چند روزی تا آغاز مهر ماه مانده و شاید در همین فرصت قرار است این برنامه ها و زیرساخت سازی ها انجام شود!

 با این حال محمدی قیمت واکسن آنفولانزا را برای گروه اول و شبکه بهداشت و درمان رایگان و برای سالمندان بالای 65 سال 42 هزار تومان عنوان کرده و در خصوص قیمت واکسن برای سایر گروه ها تنها عنوان می کند اگر میزان تقاضا بیشتر از آن ۱۶ میلیون دوزی باشد که وارد خواهیم کرد، مجبور می‌شویم با ارز نیمایی وارد کنیم که در این صورت قیمت بیشتری خواهد داشت.

«علی فاطمی»، نایب رئیس انجمن داروسازان ایران هم در خصوص وضعیت واکسن آنفولانزا و توزیع آن از ابتدای مهر ماه  گفته است: در حال حاضر تعداد بسیار کمی واکسن آنفلوانزا به داروخانه‌ها داده می‌شود. به عنوان مثال ۱۰ عدد واکسن به هر داروخانه ارائه می‌دهند که پرسنل داروخانه که جزو گروه‌های در معرض خطر محسوب می‌شوند، واکسن را تزریق کنند. البته این شروع کار است و تا یک ماه دیگر فرصت داریم تا تدریجاً واکسن را توزیع و عرضه کنیم تا موجودی واکسن بیشتر شود.

وی با بیان اینکه از مردم می‌خواهیم که از روز اول که واکسن آنفلوانزا در داروخانه‌ها توزیع می‌شود، برای دریافت آن به داروخانه‌ها هجوم نیاورند، افزوده است: هم اکنون بسیاری از افراد به داروخانه‌های مراجعه و اصرار می‌کنند که بیعانه دهند تا برایشان واکسن را نگه داریم، اما این اقدامات شدنی نیست زیرا واکسن در سطح وسیع در داروخانه‌ها توزیع نشده است.

حالا سوال اینجاست؟ چطور قرار است بر توزیع عادلانه این واکسن نظارت شود و چرا برای گروه دانش آموزان که با تصمیم غیر قابل باور آموزش و پرورش آن هم بعد از کلی اما و اگر برای برگزاری آنلاین کلاس ها، حضوری به مدرسه می روند جایی در شبکه توزیع واکسن سنجیده نشده و حتی نامی هم از آنها برده نشده است؟

بهره سخن

پاییز فصل همیشگی بیماریهای همه گیر است و حالا با شیوع کرونا و آغاز مدارس احتمال شیوع بیشتر بیماری های مسری قوت می یابد؛ اما طبق گفته کارشناسان رعایت پروتکل ها می تواند احتمال شیوع این نوع از بیماری ها به ویژه آنفولانزا که برخی از انواع آن مرگ بار است و علائمش هم مانند کرونا است را کاهش دهد اما این همه از الزام برای تزریق واکسن آنفولانزا نمی کاهد؛ واکسنی که شرایط خاصی برای توزیع آن عنوان شده و قیمتش برای گروه های مختلف از رایگان تا  300 هزار تومان عنوان شده است لذا به نظر می رسد وجود نظارت بسیار جدی و ایجاد سازوکارهای ارائه خدمات بهینه و ممانعت از شکل‌گیری قاچاق و بازار سیاه از الزامات این روزهای کشور برای واکسن آنفولانزا است و امید است با این روش این روزهای سخت را هم پشت سر بگذاریم و نگرانی همه مردم از بیماری و خطرات آن از بین برود.