کدام کشور اولین مشتری تسلیحات ایران بعد از انقضای تحریم هاست؟

به گزارش راهبرد معاصر؛ عبدالله عبدالله رئیس شورایعالی صلح افغانستان یکشنبه ٢٧ مهر ماه در راس یک هیئت از مقامات شورایعالی مصالحه ملی، نمایندگان مجلس ملی افغانستان و مقامات وزارت خارجه آن کشور به ایران سفر کردند.

پیش از این هم سعید خطیب زاده سخنگوی وزارت امور خارجه از سفر سه روزه عبدالله عبدالله در ایران خبر داده بود. عبدالله در این سفر با محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان، حجت الاسلام حسن روحانی رئیس جمهور، محمدباقر قالیباف رئیس مجلس و دریابان علی شمخانی نماینده مقام معظم رهبری و دبیر شورای عالی امنیت ملی گفت‌وگو کرد.

این سفر درحالی صورت گرفت که پس از گذشت یک ماه از آغاز مذاکرات بین صلح افغانستان در دوحه، هیچ پیشرفتی در روند گفت‌وگو‌های صلح صورت نگرفته و در زمان حاضر گفت‌وگو با بن بست مواجه شده و در داخل این کشور به ویژه استان جنوبی هلمند، نبرد سنگین بین دولت و گروه طالبان ادامه دارد. مذاکرات صلح بین افغانستانی دولت و گروه طالبان ۲۲ شهریور با سخنرانی عبدالله عبدالله، ملابرادر و شماری از وزیران خارجه کشور‌های جهان در دوحه قطر آغاز شد و اکنون با وجود گذشت بیش از یک ماه، هیچ نشانه‌ای از پیشرفت در مذاکرات مشاهده نمی‌شود.

کارشناسان بر این باورند که بیش از یک ماه بحث بی‎ نتیجه بر سر چارچوب مذاکرات صلح افغانستان بیانگر دوری دیدگاه‌های هیئت دولت و گروه طالبان در دوحه است. هرچند برخی اعضای هیئت دولت افغانستان از نتیجه گفت‌وگو‌های صلح ابراز رضایت کرده و باور دارند که روند صلح، در حال پیشرفت است، اما برخی آگاهان معتقدند که گفت‌وگوی دوحه با بن بست مواجه شده است.

دیدار عبدالله با مقامات ایرانی
ظریف در دیدار با عبدالله عبدالله حمایت جمهوری اسلامی ایران از دولت جمهوری اسلامی افغانستان و روند صلح به رهبری و مدیریت افغان‌ها و توافقات شرکت کنندگان در گفت‌وگو‌های بین الافغانی را مورد تاکید مجدد قرار داد و از مشارکت عبدالله در روند سیاسی و پذیرش مسئولیت شورایعالی مصالحه ملی افغانستان قدردانی و مشارکت طالبان در ساختار سیاسی افغانستان را مورد حمایت کشورمان ذکر کرد.

رئیس شورایعالی صلح افغانستان نیز در این دیدار آخرین تحولات جاری در صحنه داخلی افغانستان و آخرین وضعیت مربوط به گفتگو‌های بین الافغانی را تشریح کرد.

حجت الاسلام والمسلمین حسن روحانی هم که دوشنبه ۲۸ مهر با رئیس شورای عالی مصالحه ملی افغانستان دیدار کرد، رئیس جمهور در این دیدار با بیان اینکه در طول دوره‌ای که افغانستان در برابر تجاوزات بیگانه قرار داشته، ملت و دولت ایران در کنار دولت و مردم این کشور بوده اند، گفت که امیدواریم صلح و امنیت پایدار در این کشور برقرار باشد و مردم افغانستان در آرامش زندگی کنند.

رئیس جمهور کشورمان با ابراز امیدواری به موفقیت تلاش‌های شورای عالی مصالحه برای برقراری صلح و ثبات در افغانستان، تصریح کرد: مهم این است که مردم این کشور بعد از سال‌ها جنگ و درگیری به یک صلح واقعی برای حفظ دستاورد‌های خود دست یابند و راه حل این مشکل نیز گفت‌وگو‌های سیاسی و مذاکره بین الافغانی است.

روحانی با بیان اینکه دخالت و حضور آمریکا به عنوان یک کشور متجاوز در افغانستان با خواست و نظر مردم این کشور همسو نبوده است، ادامه داد که دولت آمریکا که در سیاست‌های خود در منطقه و جهان شکست خورده و موفقیتی نداشته است، به دنبال بهره برداری انتخاباتی از مذاکرات صلح در افغانستان است.

رئیس جمهور کشورمان در ادامه با اشاره به روابط خوب ایران و افغانستان به عنوان دو کشور دوست و همسایه، بر توسعه و تعمیق روابط تهران – کابل تاکید و اظهار کرد: توافق بلند مدت بین دو کشور می‌تواند به توسعه و تعمیق روابط در همه زمینه‌ها بیانجامد. روحانی با اشاره به افتتاح راه آهن خواف – هرات طی روز‌های آینده، اتصال راه آهن‌های ایران و افغانستان را موجب تقویت همکاری‌های اقتصادی و تجاری دو کشور دانست و گفت که ایران آمادگی دارد که با اتصال خط لوله گاز و فراورده‌های نفتی به افغانستان امکان استفاده مردم این کشور از این انرژی‌ها را فراهم کند.

رئیس شورای عالی مصالحه ملی افغانستان نیز در دیدار روحانی، از حمایت‌ها و مواضع جمهوری اسلامی ایران درخصوص تحولات و تلاش‌ها برای برقراری صلح و امنیت پایدار در این کشور قدردانی کرد و گفت که جمهوری اسلامی ایران دوست و همسایه خوب افغانستان است.

عبدالله عبدالله همچنین از میزبانی ایران از مهاجران افغانستانی طی سال‌های متمادی جنگ و درگیری در این کشور قدردانی کرد و گفت که در سفرم به تهران با مقامات جمهوری اسلامی دیدار‌های خوبی داشتم و پیام حمایت تهران را به کابل خواهم برد و توافقات دو کشور را پیگیری خواهم کرد. رئیس شورای عالی مصالحه ملی افغانستان ابراز امیدواری کرد که با حمایت و مواضع ایران شاهد به نتیجه رسیدن مذاکرات صلح افغانستان و برقراری امنیت و آرامش پایدار در کشورش باشد.

سعید خطیب زاده سخنگوی دستگاه دیپلماسی هم دوشنبه در نشست خبری خود با اشاره به سفر عبدالله عبدالله گفت که رئیس شورای عالی مصالحه ملی افغانستان ملاقات مفصلی با وزیر خارجه کشورمان داشت که محور تمامی ملاقات‌ها تحولات در افغانستان، گفت‌وگو‌های بین الافغانی و ... است.افغانستان آباد، مستقل و توسعه یافته را به نفع همه منطقه می‌دانیم و در این راستا تمامی تلاش خود را انجام داده ایم و فکر می‌کنیم جمهوری اسلامی ایران می‌تواند کمک موثری به گفت‌وگو‌های اصیل بین الافغانی باشد اعم از دولت، گروه‌های مختلف و طالبان.

ایران می‌تواند گره مذاکرات صلح بین دولت افغانستان و طالبان را باز کند؟
سیدجمال فکوری بهشتی نماینده استان بامیان در مجلس نمایندگان افغانستان اخیرا اجماع ملی، منطقه‌ای و جهانی را در روند صلح افغانستان را مهم ارزیابی کرد و گفت که اگر یک کشور یا حلقه‌ای در این روند مفقود باشد، موفقیت صلح را با خطر مواجه می‌سازد. در روند ملی تا حدودی اجماع وجود دارد، اما در سطح منطقه‌ای و بین المللی این اجماع چنانچه انتظار می‌رفت، ایجاد نشده و هدف آمریکایی‌های برای صلح پایدار، افغان‌ها را با شک و تردید مواجه کرده است.

بهشتی با تاکید بر اینکه نقش ایران و پاکستان در روند صلح افغانستان از اهمیت بالای برخوردار بوده و ایران همواره از دولت و ملت افغانستان حمایت و پشتیبانی کرده است و با توجه به گذشته همکاری و حمایت ایران از دولت و ملت ما، این بار نیز از حمایت ایران از صلح در افغانستان اطمینان داشته و امیدواریم ایران بتواند بن بست کنونی مذاکرات صلح بین دولت افغانستان و طالبان در دوحه قطر را بشکند.

این عضو مجلس افغانستان ادامه می‌دهد که هرچند آمریکا تلاش می‌کند که نقش ایران را در روند صلح افغانستان نادیده بگیرد و این کار باعث آسیب جدی به نتیجه صلح خواهد شد، اما در مقابل، دولت افغانستان از این مهم به طور کامل آگاهی دارد و در این راستا مسیر درستی در پیش دارد، دولت به ویژه رئیس شورای عالی مصالحه ملی افغانستان به این مهم پی برده و همه می‌دانند که ایران نیز در افغانستان نقش و منافع خود را دارد که باید با توجه به آن و در نظر گرفتن نقش ایران حمایت آن‌ها را از روند صلح جلب کند.

ماموریت عبدالله در ایران چه بود؟
حسن هانی زاده کارشناس مسائل بین الملل در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، درباره سفر عبدالله عبدالله رئیس شورای مصالحه افغانستان به ایران، گفت که این سفر به دلیل مذاکرات بین «طالبان و آمریکا» و مذاکرات بین «دولت افغانستان و طالبان» از اهمیت بالایی برخودار است، همچنین جمهوری اسلامی ایران به دلیل داشتن مرز‌های مشترک با افغانستان همواره تحت تاثیر رخداد‌های داخلی این کشور قرار گرفته است.

حسین کنعانی مقدم کارشناس مسائل غرب آسیا در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، با اشاره به سفر عبدالله عبدالله به عنوان رئیس شورای مصالحه افغانستان به ایران، گفت که یکی از موثر‌ترین کشور‌ها در معادلات امنیتی و اقتصادی افغانستان، جمهوری اسلامی ایران است، لذا هر کسی که در این کشور به مسئولیتی می‌رسد، برای کمک به مردم افغانستان و اقتصاد و امنیت کشورشان در روابط خود با ایران فصل جدیدی را باز می‌کند. به همین دلیل سفر عبدالله به تهران می‌تواند نوید فعالیت‌هایی در خصوص مسائل امنیتی و اقتصادی افغانستان باشد.

ابوالفضل ظهره وند سفیر اسبق ایران در افغانستان در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، هم در این باره معتقد است که هدف عبدالله عبدالله از سفر به تهران دریافت نظرات مشورتی کشور‌های همسایه و کمک‌های احتمالی برای بیرون رفت، پروسه مذاکرات صلح از بن بست کنونی است.

او همچنین کفت که وضعیتی که اکنون در دوحه پیش آمده و بن بستی که طرف‌های مذاکره کننده دولت افغانستان در مقابل طالبان با آن مواجه شده، وضعیت پیچیده‌ای را به وجود آورده است که می‌تواند بر سرنوشت و موقعیت افغانستان موثر باشد.

سفیر اسبق ایران در افغاستان با تاکید بر اینکه ارتباط با ایران برای افغانستان، به عنوان کشوری که مهم‌ترین میزبان مهاجران افغان بوده و همواره از گذشته تاکنون در کنار مردم افغانستان بوده است، گفت که قطعا گفت‌وگو با ایران می‌تواند برای افغانستان بسیار کمک کننده باشد، علاوه بر این اتفاقاتی که در افغانستان روی می‌دهد هم بر کشور ما موثر است، بنابراین اطلاع از روند‌هایی که اکنون در داخل افغانستان شکل می‌گیرد بر کشور‌های همسایه تاثیرگذار است، لذا چه کسی بهتر از عبدالله که از سابقه جهادی برخوردار است و در چارچوب دولت کار می‌کند، می‌تواند تازه‌ترین اخبار و تحلیل ا را از روند‌های طی شده به کشو‌رهای همسایه ارائه کند.

افغانستان اولین خریدار تسلیحات ایران بعد از لغو تحریم‌ها؟
هانی زاده کارشناس مسائل بین الملل گفت که عبدالله عبدالله در سفر به تهران چارچوب کلی سیاست مشترک تهران و کابل را در حوزه‌های امنیتی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و نظامی مورد بحث قرار داد، به ویژه اینکه اکنون بعد از لغو تحریم‌های تسلیحاتی ایران، افغانستان انتظار دارد برای حفظ امنیت داخلی خود به سلاح‌های تولیدی ایران تکیه داشته باشد و این فصل جدیدی در تعاملات تسلیحاتی تهران و کابل ایجاد خواهد کرد.

این کارشناس مسائل بین الملل همچنین گفت که ایران نزدیک‌ترین نقطه به افغانستان است، لذا کابل از تهران انتظار دارد از سلاح‌های ما برای دفاع از مرز‌های خود استفاده کند، بنابراین یکی از مهم‌ترین اهداف سفر عبدالله انعقاد و بسته شدن قرارداد‌های نظامی و تسلیحاتی بین ایران و افغانستان خواهد بود، چراکه ایران بعد از رفع تحریم‌های تسلیحاتی به سادگی می‌تواند، سلاح در اختیار دولت افغانستان قرار دهد.

کنعانی مقدم کارشناس مسائل غرب آسیا هم در این باره گفت که با توجه به اینکه ایران اکنون از تحریم تسلیحاتی خارج شده است، یکی از مشتری‌های تسلیحات برای بازسازی ارتش کشورش، افغانستان است و می‌توان گفت که کابل در صدد انعقاد قراداد‌هایی با جمهوری اسلامی است تا از این فرصت برای بازسازی ارتش خود برای حفظ امنیت افغانستان استفاده کند.

کارشناس مسائل غرب آسیا تاکید کرد: بحث مسائل اقتصادی بین ایران و افغانستان و حضور نزدیک ۵ میلیون مهاجر افغانی در ایران می‌تواند هم منشاء گفت‌وگو‌های بسیار مهمی بین تهران و کابل باشد.

خروج نیرو‌های آمریکایی چه تاثیری در روابط تهران کابل دارد؟
هانی‌زاده با بیان اینکه اخیرا زمزمه خروج نیرو‌های آمریکا از افغانستان شنیده شد، گفت که خروج واشنگتن از کابل می‌تواند فضای تعاملات جدیدی بین افغانستان با کشور‌های همجوار به خصوص ایران ایجاد کند، دولت افغانستان به شدت خروج نیرو‌های آمریکایی از خاک خود را دنبال می‌کند تا بتواند بر اساس نیاز‌های واقعی خود سیاست‌های امنیتی، اقتصادی و سیاسی کشورش را تعریف کند، به همین دلیل خروج نیرو‌های آمریکایی از خاک افغانستان می‌تواند بر گسترش مناسبات تهران و کابل موثر باشد.

کنعانی مقدم هم در این رابطه گفت که قطعا خروج واشنگتن از کشور‌هایی که اشغال می‌کند، امنیت و شرایط بهتری برای آن کشور ایجاد می‌کند و جمهوری اسلامی ایران از این موضوع استقبال خواهد کرد، لذا به نظر می‌رسد که آمریکایی‌ها به این نتیجه رسیده‌اند که با اشغالگری نمی‌توانند منافع خود را به کشور‌ها تحمیل کنند، علاوه بر این مردم افغانستان هم با مقاومت و پایداری خود نشان دادند که در مقابل اشغالگری آمریکا کوتاه نمی‌آیند.

همانطور که رئیس شورای عالی مصالحه ملی افغانستان با اشاره به جنگ داخلی در کشورش تاکید می‌کند؛ مردم افغانستان از درگیری و جنگ خسته شده اند، لذا امید است که هر چه زودتر این مشکلات پایان یابد.

گزارش از فاطمه زهرا نصراللهی/ باشگاه خبرنگاران