معیشت در گیر و دار ارزهای حبابی

به گزارش راهبرد معاصر؛ این روزها قیمت ها در اصطلاح ساعت میزند و به گفته کارشناسان اقتصادی تغییر هر روزه و بالا و پایین شدن نرخ ارز یک سر ماجرای آن است به طوریکه وقتی به سایت های مجازی فروش کالا سر میزنی بلا استثنا با این جمله مواجه می شوی که قیمت ها در حال به روز رسانی است و به دلیل تغییر نرخ ارز قیمت ها ثابت نیست! کافی است سری به بازار بزنید دیگر مانند قبل خبری از نرخ های اتیکت شده بر روی محصول نیست و وقتی علت را جویا شوی بی ثباتی نرخ ارز اولین پاسخی است که دریافت می کنی!

این امر تنها مختص به لوازم خانگی، خودرو، مسکن یا حتی کالاهای اساسی نیست بلکه همه اقلام را شامل می شود تا جاییکه نرخ پنیر، رب گوجه و تخم مرغ و مرغ و... را هم تحت تاثیر قرار داده و حالا کار را به نان کشانده است. هر چه هست این بی ثباتی اولین آسیب را متوجه معیشت خانوارها کرده است و بیشترین آسیب را هم خانوار های کارمندی و کارگری که دستمزد ثابتی دارند و تغییر نرخ ارز و گران شدن ها تاثیری بر درآمدشان ندارد، خواهند دید.

افزایش نرخ ارز و کاهش ارزش پول ملی

به روایت آمارها نرخ ارز در نیمه نخست امسال رشدی 90 درصدی داشته و این امر معنای خوشایندی در بر ندارد چرا که حکایت از کاهش 90 درصدی ارزش پول ملی کشور دارد و همین امر در کالاهایی که حتی یک قلم از نیاز آن توسط ارز تامین می شود تاثیری چند برابری می گذارد.

«علیرضا حیدری» کارشناس بازار کار پیش از این گفته است: کاهش ارزش پول ملی بیشترین تاثیر را بر معیشت خانوارهای کارگری و اقشار محروم جامعه می‌گذارد. وقتی ارزش پول ملی کاهش یابد تمام کسانی که دارایی یا سپرده‌های پولی دارند، کسانی که مابه ازای فعالیت‌های اقتصادی پول می‌گیرند، کارمندان و کارگران و حقوق بگیران و کسانی که در بانک‌ها سرمایه‌ گذاری کرده‌اند، عموما از کاهش ارزش پول ملی صدمه می‌بینند، اما بیشترین تاثیر از کاهش ارزش پول ملی را طبقات کارگری می‌بینند.

به گفته وی طبعا همه کالاها و خدمات خود را در فواصل زمانی در آینده با این کاهش ارزش منطبق می‌کنند. وقتی تورم اتفاق می‌افتد، واضح یا آشکار خود را در قیمت‌ها نشان می‌دهد؛ نگرانی از کاهش شدید پول ملی به تولیدکننده این پیام را می‌دهد که فعلا دست نگه دارد و اجناس را با مواد اولیه و قیمت جدید تولید کند، به توزیع‌کننده این پیام را می‌دهد که جنس‌ها را در انبار نگه دارد تا فردا با قیمت بیشتری عرضه شود و در این بین مصرف‌کننده بیشترین ضربه و لطمه  را از اختلال در گردش اقتصادی می‌بیند.

به گفته «سالاران» کارشناس اقتصادی هم در گفتگو با «راهبرد معاصر» نرخ ارز حالا حباب یا غیر حباب به طور مستقیم یا غیر مستقیم بر نرخ همه اقلام تاثیر گذاشته است؛ هر چند عده ای تحریم ها را عامل اصلی این امر می دانند اما وقتی اقتصادی به طور روانی به نرخ ارز وابسته می شود هر چند طرح های سلبی برای جلوگیری از افزایش قیمت ها لحاظ گردد باز هم بازار مسیر خود را درپیش می گیرد و بیشترین تلاش را در این مسیر دلالان و سوداگران می کنند تا با هوچی گری و انداختن ترس به جان مردم برای از دست رفتن ارزش سرمایه های مادی و ریالی بیشترین سود را ببرند.

تورم ماهیانه و معیشت دستخوش تغییر

حالا معیشت مردم در گیر و دار ارز های حبابی دستخوش تغییر شده است و به گفته «حسن زاده» کارگر یکی از کارخانه های تولیدی رب و کنسرو اگر سال گذشته با یک دوم از درآمدش که بعد از کسر کرایه خانه و هزینه های جانبی برایش می ماند، می توانست در ماه حداقل چند وعده گوشتی و برنج و حبوبات و میوه به قدر نیاز تهیه کند، امسال با این گرانی ها که هر روز هم بیشتر می شود و کرایه خانه ای که دو برابر شده نصف آن اقلام را هم نمی تواند برای معیشت خود و خانواده اش فراهم کند. هر چند دستمزدهای کارگری به نسبت سال گذشته افزایش یافته باشد که البته همین تصویب نرخ دستمزدها خارج از عرف مصوب اداره کار و خیلی پایین تر از نرخ تورم هم خود جای بحث دارد.

لازم نیست افزایش قیمت ها را نسبت به سال گذشته بسنجیم همین تغییر نرخ ها از ماه گذشته تا ماه آینده هم بی ثباتی و مشکلات معیشتی که این روزها مردم با آن دست به گریبانند را به خوبی به رخ می کشد. مرکز آمار در پایان هر ماه شاخص قیمت مصرف کننده (نرخ تورم) را منتشر می‌کند. براساس داده‌های آماری نرخ تورم ماهیانه  یا تغییر قیمت کالاها نسبت به ماه قبل شهریورماه 3.6 درصد بوده و افراد در شهریورماه کالاهای مورد نیاز خود در بخش‌های مختلف را به طور میانگین 1.3 درصد گرانتر از ماه قبل خریده اند.

چنانچه «قاسمعلی حسنی» دبیر کل اتحادیه بنکداران مواد غذایی به «راهبرد معاصر» می گوید:  قیمت ارز و  دلار خیلی زیاد روی اقلام اساسی و به تبع معیشت مردم تاثیر گذاشته است چرا که اکثر کالاهای وارداتی نیاز به ارز دارند و عبور از ارز 4200 به ارز نیمایی و ارز نیمایی به ارز آزاد به خوبی تاثیرات خود را نشان می دهد. وی عنوان می کند:  در قیمت مرغ باید گفت چون خوراک مرغ از خارج وارد می شود طبیعتا با محدودیت هایی در ارز دولتی برای واردات آن وجود دارد و نرخ ارز آزاد در افزایش قیمت این کالای مصرفی مردم به خوبی خود را نشان داده است اما روی قیمت نان خیلی نباید تاثیر گذار باشد چرا که دولت پیش بینی های لازم را در این زمینه داشته و احتمالا افزایش نرخ آن مربوط به افزایش دستمزدها باشد.

با این حال براساس آمارها نرخ تورم ماهیانه در گروه عمده«خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» و «کالاهای غیرخوراکی و خدمات»به ترتیب 3 و  3.9 درصد بوده است و بیشترین افزایش قیمت مربوط به شیر، پنیر و تخم مرغ است. در گروه نان و غلات، برنج خارجی بیشترین افزایش نرخ را داشته و در گروه گوشت، شاهد پرواز قیمت مرغ و افزایش نرخ کنسرو ماهی تن هستیم. در گروه روغن و کره هم خامه پاستوریزه با 12.8 درصد و کره با 12 درصد افزایش نسبت به ماه قبل مواجه بوده و تخم مرغ هم 11.9 درصد افزایش نسبت به ماه قبل را  رد کرده است .

تاثیر ارز یا تحریم های ظالمانه؟

اینها تنها نمونه هایی از تغییر نرخ اقلام مصرفی مردم است تغییر نرخ هایی که به گفته کارشناسان یک سر آن مربوط به ارز است. اما علت چیست؟  

به گفته «سروش کیانی قلعه سرد»، کارشناس مسائل اقتصادی در گفت و گویی که پیش از این با رسانه ها داشته، دولت به عنوان عمده تامین کننده ارز در کشور به دلیل تحریم های ظالمانه صورت گرفته و عدم امکان فروش نفت توانایی تامین کافی منابع ارزی را ندارد و به لحاظ درآمدی در یکی از بدترین شرایط درآمدی قرار دارد. این مسئله باعث شده است تا عرضه ارز با مشکل جدی مواجه شود و این کاهش عرضه، خود به افزایش قیمت ارز منجر شده است.

وی افزوده است: ازسوی دیگر عواملی چون انتظارات تورمی که تا حد بسیار زیادی به عامل پیشین یعنی تحریم ها مرتبط است باعث شده تقاضا برای ارز در کشور بالا رود و این مسئله نیز در افزایش قیمت ارز بسیار موثر بوده است.

قیمت ها ساعت می زند و مردم درگیر معیشت هستند، هر چند خیلی ها در این میان جزو صاحبان سود از این اوضاع محسوب می شوند اما دهک های زیادی متضرر می شوند و این ضرر تا آسیب شدید به معیشت و خورد و خوراک مردم پیش می رود و باید دید مسئولین چه تمهیداتی دارند. «فاطمه‌محمدبیگی» نماینده مردم قزوین با ابراز تاسف از تاثیر قیمت ارز بر معیشت مردم گفته است:  

متاسفانه قیمت ارز و دلار روی معیشت مردم بسیار اثر گذاشته است؛ در حالی که نباید اینگونه باشد و موضوع معیشت مردم باید از افزایش نرخ ارز مستقل شود. وی با اشاره به تمهیدات اندیشیده شده از سوی مجلس در راستای رفع مشکلات اقتصادی مردم افزوده است: در خصوص گرانی‌های افسارگسیخته که موجب کوچک‌تر شدن سفره‌های مردم شده، مجلس اقداماتی را انجام داده است که از جمله آن می‌توان به طرح حمایت معیشتی برای ۶۰ میلیون نفر از جمعیت کشور اشاره کرد که ۲۰میلیون نفر آن جزو دهک‌های خیلی پایین جامعه به شمار می‌آیند. به گفته وی ما باید در برابر نوسانات نرخ ارز، مقاوم‌سازی داشته باشیم؛ در واقع در جنگ اقتصادی، لازمه موازنه جنگی، مقاوم سازی مردم در برابر نوسانات قیمت ارز  است، این کار روشی شناخته شده و آزمون شده در دنیاست.

 بهره سخن

نرخ ارز مدام در حال نوسان است اما نوسانی که بعد از یک افزایش چند برابری رخ داد و حالا این امر با توجه تاثیرات مستقیمی که اقتصاد کشور از آن دارد به شدت روی قیمت اقلام اساسی تاثیر داشته و سبب شده برخی کالاهای مصرفی مردم به شدت افزایش قیمت پیدا کند تا جایی که قیمت مرغ پرواز کند و نرخ پنیر و لبنیات و تخم مرغ و برنج هم خارج از تصور شود. حالا با توجه به شرایط جنگ اقتصادی لازم است مسئولان تمهیداتی برای این امر در نظر بگیرند تا معیشت مردم کمترین آسیب را ببیند.