به گزارش راهبرد معاصر؛ رسانهها در دنیا بیش از پیش ما را به خود وابسته کردهاند. ما به دریافت اطلاعات در قالبهایی سرگرمکننده عادت کردهایم و این رسانه است که توجه ما را خرید و فروش میکند و «اقتصاد توجه» را باورتر از پیش. اقتصاد توجه در بورس ثمر میدهد و شاید به همین دلیل است که عرضه سهام شرکتهای بزرگ رسانهای در بورسهای جهانی سود سرشاری برای سرمایهگذاران و صاحبان رسانه به همراه آورده است.
این امر در ایران نیز صادق است. برای نمونه، پلتفرم مدیریت شبکههای اجتماعی هوت سوت «Hootsuite» و شرکت تبلیغاتی «We Are Social» آوریل 2020 گزارشی منتشر کردند با عنوان «جهان دیجیتال ۲۰۲۰». طبق این گزارش ۵۴ میلیون و ۹۴۰ هزار نفر در ایران از اینترنت استفاده میکنند و ضریب نفوذ اینترنت در ایران حدود ۷۰ درصد است. نسبت به پارسال 5.7 میلیون کاربر جدید به کاربران ایران اضافه شده و حدود 127 میلیون سیمکارت فعال در ایران وجود دارد؛ این یعنی ضریب نفوذ 152 درصد.
اینجاست که نه فقط زندگی ما ایرانیها، بلکه زندگی تمامی مردم دنیا به شکل لحظهای به رسانهها وابسته شده است. بین سالهای 2009 تا 2015 مصرف رسانهای در آمریکا 1.5 ساعت بیشتر شده و اکنون به حدود 12 ساعت رسیده است.
اکنون رسانههای قدیمی و قدرتمند دنیا بیش از پیش سعی میکنند جای پای محکمی در عرصه بازار دیجیتال و رسانههای تعاملی پیدا کنند. چون اگرچه حسن شهرت روزنامهها یا شبکههای تلویزیونی همچنان یک سرمایه محسوب میشود ولی اگر این رسانهها نتوانند خود را با پدیده Streaming یا «در جریان بودن» وفق دهند، حتماً شکست سختی را تجریه خواهند کرد. اینجاست که اهمیت «تحول دیجیتال» (Digital Transformation) در بنگاههای رسانهای اهمیت زیادی پیدا میکند.
نقطه قوت این بنگاهها این است که سرمایه اجتماعی و آرشیو قدرتمند دارند. آرشیوی که میتواند به جریان بیفتد (استریم شود) و از آن مهمتر محتوا را به طور خاص برای «جاویژه بازارها» (niche markets) متناسب کند.
برای همین در دنیا شاهد ادغامهای زیادی میان رسانههای قدیمی و جدید هستیم. بخش عمدهای از قدرت این صنعت در بازوان شرکتهایی مثل «والتدیزنی»، «دیسکاوری» و «وایاکام.سیبی.اس» نهفته شده است.
در همین حال برخی از شرکتهای رسانهای را یک شرکت مخابراتی خریده تا بتواند با قدرت توزیع بالایی که دارد محتوایی محبوب و جذاب پخش کند. برای نمونه شرکت ای.تی.اند.تی (AT&T) که صاحب وارنر مدیا (WarnerMedia) است.
کامکست (Comcast) نیز عنان انبیسی یونیورسال (NBCUniversal) را در اختیار دارد. اینجاست که حتی تهیهکنندگان قدیمی رادیو هم تحت فشارند تا محتوای خود را به شکل پادکست در اختیار مخاطبان خود بگذارند.
این میزان از استقبال نسبت به رسانهها باعث شده تا سهام این شرکتها نیز در بورسهای مطرح دنیا عرضه شود. در واقع آنچه که سهام این رسانهها را جذاب میکند، پیوند آنها با فناوریهای نوین ارتباطی و دیجیتال است.
پیوند میان سرگرمی و اطلاعیابی و گسترش بیشتر فضای اطلاع سرگرمی (Infotainment) سبب شده که خود همین رسانهها نیز به عنوان سرمایهای ارزشمند در بورسها عرضه شوند.
صنعت سرگرمی به دلیل سود سرشار و استقبال زیاد از جمله عرصههای پر سود برای سرمایهگذاری است. اینجاست که این صنعت به بخشهای تلویزیون، رادیو، فیلمهای سرگرمکننده، بازیهای ویدئویی، موسیقی و تبلیغات تقسیم میشود.
با این همه، برخی از شرکتهایی که هم در عرصه سرگرمی و هم رسانه در بورس عرضه شدهاند را میتوانید در جدول زیر ببینید:
نماد |
شرکت |
T |
AT&T INC |
FOX |
TWENTY-FIRST CENTURY FOX INC |
IMAX |
IMAX CORP |
CNK |
CINEMARK HOLDINGS INC |
MSG |
THE MADISON SQUARE GARDEN CO |
DISCA |
DISCOVERY INC |
CBS |
CBS CORP |
در این جدول میتوانید برخی از شرکتهایی که در زمینه تولید فیلم و صنعت سرگرمی فعال هستند ببینید:
شرکت |
نماد |
MARCUS CORP |
MCS |
CINEMARK HOLDINGS INC |
CNK |
Twenty-First Century Fox Inc |
FOX |
Twenty-First Century Fox Inc |
FOXA |
WALT DISNEY COMPANY |
DIS |
AMC ENTERTAINMENT HOLDINGS INC |
AMC |
VIACOM INC |
VIA |
IMAX CORP |
IMAX |
اما چه عواملی سبب میشود تا قیمت سهم یک رسانه در بورس افزایش پیدا کند؟ برای پاسخ به این پرسش باید چند عامل را در نظر گرفت:
محتوا: محتوای جذاب اهمیت زیادی دارد. اینکه رسانهها بتوانند نیاز سرگرمی و اطلاعرسانی مخاطب را در لحظه ارضا کنند و از دغدغههای لحظه به لحظه آنان دور نباشند. از همه مهمتر، خلق محتوایی است که مخاطب حاضر باشد برای آن پول بدهد. اگر قرار باشد با یک جستوجو ساده آنچه را که ما تولید کردهایم و داریم میفروشیم به شکل رایگان و با کیفیت بهتر در اختیار داشته باشد، پس ما باختهایم.
فناوریهای نوین: رسانهها دیگر قرار نیست فقط خودشان تولیدکننده باشند. مدل کسبوکار تاکسیهای اینترنتی در اینجا هم جواب میدهد. اینکه هیچکدام از این شرکتها، خودرو ندارند ولی امکان استفاده از آن را برای مشتریان فراهم میکنند. آمازون یا گوگل کتابخانه ندارند ولی بستری را برای شما فراهم میکنند که بتوانید کتاب بخوانید. اینجاست که در خرید سهام شرکتهای مرتبط با رسانه، این متغیر بسیار مهم است که ببینیم آیا این شرکت برنامهای برای استفاده از فناوریهای نوین در تولید محتوای خویش دارد یا نه.
ادغام و مالکیت: اندازه یک شرکت در صنعت سرگرمی بسیار مهم است. کسب درآمد و گردش پول میتواند به تامین مالی تولید محتوای جدید کمک کند. اینجاست که معمولاً رسانههای بزرگ از حسن شهرت خویش استفاده میکنند برای توزیع محتوای جذاب البته با کمک فناوریهای نوین.
مقررات: موضوع انحصار و همچنین مقررات داخلی کشورها در زمینه ساماندهی و مدیریت رسانهها نقش تعیینکنندهای در استقبال از سهام رسانهها دارد. چون محدودیتها و انحصارها میتواند کار را برای ادغام و ادامه حیات رسانهها سخت کند.
البته به این موارد باید موضوع بحران کرونا را نیز افزود. بحرانی که فعلا ادامه دارد ولی مهم این است که رسانهها دیگر فقط انعکاسدهنده اخبار بورس نیستند. حالا خودشان نیز به عنوان سرمایه ارزشمند وارد بورس شدهاند.