توافق صلح قره باغ تا چه اندازه پایدار خواهد بود؟

سینا حسین پور کارشناس مسائل قفقاز در گفتگو با راهبرد معاصر در خصوص توافق صلح بین دو کشور ارمنستان و آذربايجان گفت: از سال ۱۹۹۲ که مباحث حل مناقشات قره‌باغ آغاز شد، شاهد ارائه طرح صلح های متعددی بوديم که همه ی طرح‌های صلح شباهت زیادی به یکدیگر داشته اند، طرح صلح کنونی قره باغ هم را می‌توان یکی از همان طرح‌ها و ماحصل همان طرح های قدیمی عنوان کرد.

وی در ادامه تصریح کرد: از همان سال به بعد کشورهای مختلف اعم از ترکیه و ایران و گروه مینسک و یک بار هم روسیه طرح های صلحی برای صلح میان دو کشور ارمنستان و آذربايجان ارائه دادند. ضمن اینکه سال ۱۹۹۷ مشابه توافق فعلی بین آذربایجان و ارمنستان منعقد شد که دو کشور خود مبدع و خالق این طرح صلح بودند.

کارشناس مسائل منطقه در خصوص اهمیت آزادی شوشی گفت: در همه ی طرح‌های صلح، ناحیه خودمختار به سمت ارمنی ها گرایش داشت و تسلط ارمنی ها بر ناحیه خود مختار به رسمیت شناخته می‌شد. ارمنستان یک شهر استراتژیک و البته نمادین به اسم شوشی را از دست دادند. شوشی در سال ۱۹۹۱ نزدیک به ۳۸ هزار نفر جمعیت داشت، بسیاری از مشاهیر جمهوری آذربایجان اهل این شهر بودند، بنابراین شوشی یک نماد برای آذربايجان به شمار می رود بنابراین همیشه از دست دادن این شهر برای این کشور یک درد گران و یک مسئله آزار دهنده بوده است. آذربایجانی ها هیچ گاه با موضوع دردناک از دست دادن شوشی کنار نیامدند اما به دلایل مختلف مجبور به دست کشیدن از شوشی در دهه نود شدند.

وی در خصوص شادی مردم آذربایجان از آزادی شوشی گفت: شوشی با تحولات اخیر و اتفاقات هفته های گذشته مجددا به دست آذربایجانی‌ها افتاده است، این مسئله موجب شادی غیر قابل وصفی برای مردم و دولتمردان آذربایجان شده است چرا که آنها در هیچ طرح صلحی نمی‌توانستند شوشی را به کشور خود الحاق کنند، در حالی که شهر شوشی برای آنها بسیار حائز اهمیت است. مردم شوشی با آزاد سازی این شهر بعد از ۲۸ سال به خانه‌هایشان بازمی گردند، مردمی که در طی این مدت در پناهگاه و در مدرسه زندگی کرده اند، مشخص است که از آزاد سازی این شهر خرسند می شوند.

سینا حسین پور خاطر نشان کرد: از سوی دیگر ارمنی ها به هیچ وجه از دست دادن شوشی را تاب نمی آورند، با توجه به اینکه جمعیت و ثروت ارمنی ها از آذربایجانی‌ها به مراتب کمتر است و ارمنستان از جهات مختلف، دست پایین تری نسبت به آذربایجان دارند. ارمنی ها در دهه نود در برابر آذربایجان ناباورانه به پیروزی رسیدند بنابراين همواره تلاش می کردند تا از این پیروزی افسانه‌ای حفاظت کنند، لذا با از دست دادن شوشی پیروزی دیگری برای خود نمی‌بینند.

وی در ادامه تصریح نمود: ارمنستان اراضی زیادی از دست داده است، عملاً استقلال ناحیه خود مختار بر باد رفته است به این دلیل به شدت عصبانی هستند.

حسین پور با اشاره به رویکرد جناح قره باغی ها و تلاش آنها برای ایجاد تفرقه میان مردم و دولت جمهوری ارمنستان گفت: در داخل جمهوری ارمنستان جناح قره باغی ها، افرادی مثل روبرتو کوچاریان و سرکیسیان سر کرده های این جناح بسیار تندرو که بسیار نزدیک به روسیه است، افراد بی رحمی در راس این جناح هستند که قصد بازگشت به قدرت را دارند لذا به این قضیه دامن می زنند چون برای مدتی به حاشیه رانده شده بودند. این جناح تلاش می کنند تا افکار عمومی را تحت تاثیر خود قرار دهند که به دلیل در بند بودن ما و عدم کارآمدی دولت غرب گرای فعلی است که از شما حمایت یا حفاظتی به عمل نمی آید، لذا اگر وقتی ما روی کار بودیم قره‌باغ و چندین شهر دیگر را به تصرف خود درآورده و اشغال کردیم و به ارمنی ها دادیم اما رئیس‌جمهور غرب‌گرای ارمنستان همه ی قره‌باغ را از دست داد لذا این جناح به مسائل و افزایش تنش دامن می زنند چرا که قصد بازگشت به قدرت را دارد اینکه صلح چقدر می تواند پایدار بماند بستگی به اراده طرف روسی دارند.

این کارشناس منطقه با اشاره به خواسته روسیه در خصوص تقویت آذربايجان گفت: پایداری صلح بین دو کشور ارمنستان و آذربايجان وابسته به اراده کشور روسیه است به این دلیل که روسیه ناظر بر صلح است، ضمن اینکه هیچ کشور و قدرت دیگری به غیر از روسیه نمی‌تواند بر این صلح نظارت کند، لذا روسیه حداقل برای ۵ سال بر تمامی شئون سیاسی دو کشور سایه خواهند.

در حال حاضر روسیه تمایل دارد که آذربایجان قوی تر شود چرا که روسیه به دنبال برقراری روابط بهتری با این کشور است. لذا در حال حاضر اراده روسیه بر این مسئله قرار گرفته تا در آینده وجوه دیگر مسأله باز شود.