تروئیکای اروپایی:آغاز غنی‌سازی 20 درصد تلاش‌ها برای حفظ برجام را تضعیف می‌کند
وزرای امور خارجه سه کشور اروپایی عضو برجام (آلمان، انگلیس و فرانسه) بار دیگر با صدور بیانیه ای از اقدام اخیر ایران در از سرگیری غنی‌سازی اورانیوم در سطح ۲۰ درصد ابراز نگرانی کردند.
به گزارش راهبرد معاصر وزرای امور خارجه سه کشور اروپایی عضو برجام روز چهارشنبه طی یک بیانیه مشترک ضمن ابراز نگرانی از آغاز غنی‌سازی اورانیوم در سطح 20 درصد در تأسیسات هسته‌ای فردو مدعی شدند که این اقدام ایران تلاش‌ها برای حفظ برجام را تضعیف می‌کند.
وزرای امور خارجه تروئیکای اروپایی که دولت‌های متبوعشان با کوتاهی در اجرای تعهدات برجامی خود در نهایت ایران را مجبور به واکنش در قالب کاهش تعهدات هسته‌ای کردند، در این بیانیه اظهار داشته‌اند: «ما عمیقاً از آغاز غنی‌سازی اورانیوم تا سطح 20 درصد در تأسیسات زیرزمینی مجتمع غنی‌سازی سوخت فردو توسط ایران نگرانیم. این اقدام که هیچ‌گونه توجیه معتبر غیرنظامی ندارد و ریسک‌های بسیار مهمی را از لحاظ مسائل منع اشاعه به دنبال دارد، نقض آشکار تعهدات ایران ذیل برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) است و این توافق را بیش از پیش تحت فشار قرار می‌دهد.»
در ادامه این بیانیه، وزرای خارجه سه کشور اروپایی در خصوص اقدام هسته‌ای اخیر ایران مدعی شده‌اند: «این یک تحول منفی است که تعهد اعضای برجام در روز 21 دسامبر [10 دی] برای حفظ برجام را تضعیف می‌کند. این اقدام همچنین فرصت مهم بازگشت به دیپلماسی با دولت آینده آمریکا را نیز به خطر می‌اندازد.»
وزرای خارجه انگلیس، فرانسه و آلمان در ادامه این بیانیه مشترک اعلام کرده‌اند: «ما قویاً از ایران می‌خواهیم که غنی‌سازی اورانیوم تا سطح 20 درصد را بدون تأخیر متوقف کند، برنامه غنی‌سازی خود را به حد مورد توافق در برجام بازگرداند و از هرگونه اقدام تنش‌زا که فضا برای دیپلماسی مؤثر را کاهش می‌دهد، بپرهیزد.»
در پایان این بیانیه تأکید شده است: «ما با مشارکت‌کنندگان باقی‌مانده در برجام در تماس نزدیک خواهیم بود تا نحوه مواجهه با عدم رعایت برجام از سوی ایران را در چارچوب برجام ارزیابی کنیم.»
اعضای اروپایی برجام در حالی طی بیانیه‌های متوالی از ایران می‌خواهند که به تعهدات هسته‌ای خود ذیل برجام پایبند باشد که خودشان تاکنون کوچکترین تلاشی برای انجام تعهداتشان صورت نداده‌اند. آنها از زمان خروج آمریکا از برجام در اردیبهشت‌ماه 1398 تاکنون بارها به ایران وعده داده‌اند که خسارات خروج آمریکا از برجام را جبران خواهند کرد؛ اما تاکنون هیچ‌یکی از وعده‌های آنها از جمله راه‌اندازی یک سازوکار مالی برای تسهیل تجارت با ایران عملی نشده و یا صرفاً در حد اقدامات نمایشی باقی مانده است.
کوتاهی‌های مکرر طرف‌های اروپایی برجام در عمل به تعهدات برجامی خود در نهایت باعث شد که ایران نیز درست یک سال پس از خروج آمریکا از برجام تصمیمات تازه‌ای را برای ایجاد توازن در برجام اتخاذ کند.
شورای‌عالی امنیت ملی ایران روز چهارشنبه 18 اردیبهشت 1398 در واکنش به کوتاهی کشورهای اروپایی در اجرای این وعده‌ها و تعهدات، در بیانیه‌ای اعلام کرد جمهوری اسلامی ایران در راستای صیانت از امنیت و منافع ملی و حقوق تصریح‌شده خود مندرج در بندهای 26 و 36 برجام، برخی اقدامات خود ذیل برجام را متوقف خواهد کرد.
در ادامه ایران طی پنج مرحله با فواصل 60روزه اقدام به کاهش تعهدات هسته‌ای خود ذیل برجام کرد و بین این مراحل به طرف‌های اروپایی اعلام کرد که اگر آنها به تعهدات خود ذیل برجام عمل کنند، ایران آمادگی دارد که برای بازگشت به تعهدات هسته‌ای خود ذیل برجام با آنها مذاکره کند.
در پی تداوم بی‌اعتنایی طرف‌های اروپایی برجام به تعهدات خود ذیل این توافق چندجانبه، جمهوری اسلامی ایران شامگاه یکشنبه 15 دی‌ماه 1398 در بیانیه‌ای اعلام کرد که در گام پنجم کاهش تعهدات خود، آخرین مورد کلیدی از محدودیت‌های عملیاتی خود در برجام، یعنی «محدودیت در تعداد سانتریفیوژها» را کنار می‌گذارد، بدین ترتیب برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران دیگر با هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی (شامل ظرفیت غنی‌سازی، درصد غنی‌سازی، میزان مواد غنی‌شده، و تحقیق و توسعه) مواجه نیست و من‌بعد برنامه هسته‌ای ایران صرفاً بر اساس نیازهای فنی خود پیش خواهد رفت.
در این بیانیه نیز تأکید شد که همکاری جمهوری اسلامی ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همچون گذشته ادامه خواهد یافت و در صورت رفع تحریم‌ها و منتفع شدن ایران از منافع برجام، جمهوری اسلامی ایران آماده بازگشت به تعهدات برجامی خود است.
اما این پایان کار نبود و مجلس شورای اسلامی جمهوری اسلامی ایران روز سه‌شنبه 11 آذرماه در واکنش به ترور ناجوانمردانه شهید دکتر محسن فخری‌زاده دانشمند هسته‌ای برجسته ایرانی و سکوت کشورهای غربی در قبال این اقدام تروریستی، کلیات طرح «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها» که از چند ماه قبل تحت بررسی و تدوین بود را به تصویب رساند.
بر اساس ماده ششم طرح «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها»، دولت جمهوری اسلامی ایران موظف است بر اساس بندهای 36 و 37 برجام، ظرف مدت 2 ماه از تصویب این قانون، دسترسی های نظارتی فراتر از پروتکل الحاقی بر اساس برجام را متوقف کند.
همچنین ماده هفتم این طرح، دولت جمهوری اسلامی ایران را موظف می‌کند که پس از 3 ماه از تصویب نهایی آن، گزارش دقیق اقدامات انجام شده از جانب طرف های برجامی در زمینه بازگشت به اجرای کامل تعهداتشان وفق برجام و رفع تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی ایران را به مجلس شورای اسلامی ارائه کند. چنانچه تا آن تاریخ روابط بانکی ایران در اروپا و و میزان خرید نفت آنها از ایران به شرایط عادی و رضایت بخش بازنگشته باشد، دولت مکلف است اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را متوقف نماید.
به گفته مهدی محمدی مشاور رئیس مجلس شورای اسلامی، طرح اقدام راهبردی برای لغو تحریم ها و صیانت از منافع ملت ایران یکی از دوران‌سازترین قوانین کشور است که مجلس با افتخار، بیش از 4 ماه برای تدوین و به سرانجام رساندن آن تلاش و رایزنی کرده است.
مشاور رئیس مجلس شورای اسلامی ردر یادداشتی درباره ارتباط طرح راهبردی مجلس با ترور ناجوانمردانه شهید فخری زاده دانشمند هسته‌ای کشورمان تصریح کرد: شهادت شهید فخری زاده زمان بندی این طرح را جلو انداخت. البته این طرح فقط یک گوشه ای بسته جامعی است که برای پاسخ به روند فشارهای غرب در دو سال گذشته تهیه شده و بقیه اجزاء این بسته نیز منطق و زمان بندی خاص خود را دارد.
تسنیم