اورانیوم فلزی چیست و چه کاربردی دارد؟

به گزارش راهبرد معاصر اورانیوم فلزی کاربرد های مختلفی دارد. اوانیوم یکی از عناصر جدول تناوبی است  این عنصر سنگین، سمی، رادیواکتیو و دارای رنگ سفید مایل به نقره ای است. اورانیوم در میزان بسیار کمی در خاک، آب، گیاهان، جانوارن و حتی انسان وجود دارد. اورانیوم پس از پالایش به رنگ سفید مایل به نقره ای فلزی تبدیل و کمی از فولاد نرم تر است.

این فلز چکش‌خار، رسانای جریان الکتریسیته است و چگالی اورانیوم 65 درصد بیشتر از چگالی سرب است. اگر اورانیوم به‌خوبی جدا شود، بشدت از آب سرد متاثر شده و در برابر هوا اکسید می‌شود. اورانیوم استخراج شده از معادن، می‌تواند به‌صورت شیمیایی به دی‌اکسید اورانیوم و دیگر گونه‌های قابل استفاده در صنعت تبدیل شود.

اورانیوم فلزی کاربردهای بسیاری در صنعت و داروسازی دارد.

کاربردهای اورانیوم فلزی

فلز اورانیوم بسیار سنگین و پرچگالی است.

اورانیوم خالی توسط بعضی از ارتش‌ها برای ساخت محافظ برای تانکها و ساخت قسمتهایی از موشک‌ها و ادوات جنگی استفاده می‌شود. ارتش‌ها همچنین از اورانیوم غنی‌شده برای سوخت ناوگان خود و زیردریایی‌ها و همچنین سلاح‌های هسته‌ای استفاده می‌کنند.

سوخت استفاده شده در راکتورهای ناوگان ایالات متحده معمولا اورانیوم U235 غنی شده می‌باشد.

اورانیوم موجود در سلاح‌های هسته‌ای بشدت غنی می‌شوند که این مقدار بصورت تقریبی 90% می‌باشد.

مهمترین کاربرد اورانیوم در بخش غیر نظامی تامین سوخت دستگاه‌های تولید نیروی هسته‌ای است.

اورانیوم تخلیه شده در هلیکوپترها و هواپیماها به‌عنوان وزن متقابل بر هر بار استفاده می‌شود.

لعاب ظروف سفالی از مقدار کمی اورانیوم طبیعی تشکیل شده است (که داخل فرایند غنی سازی نمی‌شود) که این عنصر برای اضافه کردن رنگ با آن اضافه می‌شود.

نیمه عمر طولانی ایزوتوپ اورانیوم 238 آن را برای تخمین سن سنگهای آتشفشانی مناسب می‌سازد.

 U235 در راکتورهای هسته‌ای به پلوتونیوم Breeder تبدیل می‌شود و پلوتونیوم نیز در ساخت بمبهای هیدروژنی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

استات اورانیوم در شیمی تحلیلی کاربرد دارد.

برخی از لوازم نوردهنده از اورانیوم و برخی در مواد شیمیایی عکاسی مانند نیترات اورانیوم استفاده می‌کنند.

معمولا کودهای فسفاتی حاوی مقدار زیادی اورانیوم طبیعی می‌باشند، چرا که مواد کانی که آنها از آنجا گرفته شده‌اند، حاوی مقدار زیادی اورانیوم می‌باشند.

فلز اورانیوم برای اهداف اشعه ایکس در ساخت این اشعه با انرژی بالا استفاده می‌شود.

تاریخچه اورانیوم 

استفاده از اورانیوم به شکل اکسید طبیعی آن به سال 79 میلادی بر می‌گردد، یعنی زمانی که این عنصر برای اضافه کردن رنگ زرد به سفال لعابدار استفاده شد. (شیشه زرد با یک درصد اورانیوم در نزدیکی ناپل ایتالیا کشف شده است).

کشف این عنصر به شیمیدان آلمانی به نام مارتین هنریچ کلاپرس اختصاص داده شد که در سال 1789 اورانیوم را به صورت قسمتی از کانی که آن را pitchblende نامید، کشف شد.

نام این عنصر بر اساس سیاره اورانوس که 8 سال قبل از آن کشف شده بود برگزیده شد.

این عنصر در سال 1841 به صورت فلز جداگانه توسط "eugne melchior peligot" استفاده شد.

در سال 1896 هانری بکرل فیزیکدان فرانسوی برای اولین بار به خاصیت رادیواکتیویته آن پی برد.

در آغاز قرن بیستم تفحص و جستجو برای یافتن معادن رادیو اکتیو در ایالات متحده آغاز شد. منابع رادیوم که حاوی کانی‌های اورانیوم نیز می‌بودند، برای استفاده آنها در رنگ ساعت‌های شب‌نما و دیگر ابزار جستجو شدند. در طی جنگ جهانی دوم اورانیوم از نظر اهداف دفاعی اهمیت پیدا کرد.

اورانیوم عنصر طبیعی است که تقریبا در تمام سنگها آب و خاک به میزان کم یافت می‌شود و به نظر می‌رسد که مقدار آن از Antimony ، برلیوم، کادیوم، جیوه، طلا، نقره و تنگستن بیشتر باشد و این فراوانی در حد آرسنیک و مولیبدنیوم است. این عنصر در بیشتر کانی‌های اورانیومی یافت می‌شود.

بنظر می‌رسد که فروپاشی اورانیوم و واکنش‌های هسته‌ای آن با توریوم همان منبع گرمایی عظیمی است که در هسته زمین ، باعث ذوب شدن قسمت خارجی هسته زمین گردیده و باعث ایجاد حرکت پوسته‌ای زمین می‌شود.

معدن اورانیوم صخره‌ای است که محل تمرکز اورانیومی می‌باشد که مقدار اقتصادی آن ، یک تا چهار پوند اکسید اورانیوم در هر تن است که تقریبا 0.05 تا 0.20 درصد اکسید اورانیوم دارد.

معمولا کشورهای بزرگتر اورانیوم بیشتری در مقایسه با کشورهای کوچکتر تولید می‌کنند، چرا که گسترش و توزیع اورانیوم در جهان یک شکل و یکنواخت است.

کشور استرالیا ذخایر بسیار زیادی از این عنصر دارد که تقریبا 30% ذخایر دنیا را شامل می‌شود.

تولید اورانیوم فلزی کاربردهای صلح آمیز و دارویی دارد

سعید خطیب زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان با اشاره به بیانیه اخیر سه کشور اروپایی، گفت: البته بیانیه منتشره، بیانیه مشترک سخنگویان وزارت خارجه‌های این سه کشور بوده و نه بیانیه مشترک وزرای خارجه اما در هر صورت همانگونه که از سوی سازمان انرژی اتمی نیز اعلام شد، بهره برداری از کارخانه تولید اورانیوم فلزی اصفهان مندرج در قانون مجلس شورای اسلامی و تولید سوخت پیشرفته (سیلیساید) برای استفاده در راکتور تحقیقاتی تهران، دو موضوع کاملاً متفاوت از هم هستند.

خطیب‌زاده گفت: آنچه که آژانس مبادرت به گزارش‌دهی در مورد آن کرده است، ناظر بر آغاز فعالیت تحقیق و توسعه برای طراحی سوخت پیشرفته‌تری برای رآکتور تحقیقاتی تهران تحت عنوان سوخت سیلیساید است که ایران دو سال پیش برنامه آن را به اطلاع آژانس رسانیده و اخیراً نیز اطلاعات طراحی مربوطه را ارائه کرده است.

وی با اشاره به اینکه در فرآیند تولید سوخت سیلیساید، اورانیوم فلزی یک محصول میانی است، تصریح کرد: پرسشنامه اطلاعات طراحی کارخانه اورانیوم فلزی اصفهان هنوز به آژانس ارائه نشده و این اقدام، پس از انجام تمهیدات لازم و در مهلت تعیین شده در قانون انجام خواهد شد.

سخنگوی وزارت امور خارجه همچنین با انتقاد از جوسازی‌های بی اساس در این خصوص، افزود: اورانیوم فلزی کاربردهای صلح آمیز نیز دارد و هم‌اکنون برخی کشورها از سوخت مبتنی بر اورانیوم فلزی برای رآکتورهای خود استفاده می‌کنند و این موضوع، منافاتی نیز با معاهده عدم اشاعه و تعهدات پادمانی کشورها ندارد. ضمن آنکه این فناوری برای ایران که باید نیازهای بیماران خود به رادیوداروها را با بهترین کیفیت تهیه کند، یک الزام است و کاملاً از جنبه‌های بشردوستانه و صلح آمیز برخوردار است.

تایید آغاز تولید اورانیوم فلزی در ایران توسط آژانس

رافائل گروسی مدیرکل آژانس امروز درباره پیش روی های اخیر درباره برنامه های ایران برای انجام دادن فعالیت های تحقیق و توسعه در زمینه تولید اورانیوم فلزی به عنوان بخشی از هدف اعلام شده اش در راستای طراحی نوع بهبود یافته ای از سوخت برای رآکتور تحقیقاتی تهران، به کشورهای عضو آژانس بین المللی انرژی اتمی اطلاع رسانی کرده است.

گزارش محرمانه آژانس به اعضای آن که رویترز به آن دسترسی پیدا کرده است، مطرح می کند که ایران برنامه هایش برای تولید اورانیوم فلزی از اورانیوم طبیعی و سپس تولید اورانیوم فلزی غنی سازی شده تا سقف 20 درصد را به عنوان سوخت رآکتور تحقیقاتی تهران، اعلام کرده بود.

بر اساس این گزارش، بیانیه آژانس در پی این مطرح می شود که روز گذشته کاظم غریب آبادی سفیر و نماینده دائم کشورمان نزد سازمان‌های بین المللی در وین، اعلام کرد فعالیت تحقیق و توسعه برای طراحی نوع ارتقا یافته سوخت رآکتور تحقیقاتی تهران، آغاز شد.

غریب آبادی با اشاره به اینکه مدیرکل آژانس امروز با انتشار گزارشی، موضوع را به اطلاع کشورهای عضو رسانید، گفت: این فعالیت در سه مرحله انجام می شود و در مرحله اول آن، اورانیوم فلزی با استفاده از اورانیوم طبیعی تولید می شود.

نماینده دائم کشورمان با اشاره به اینکه برنامه ایران از دو سال قبل به اطلاع آژانس رسیده است، اظهار کرد: این اقدام، از لحاظ فنی ایران را در ردیف کشورهای پیشرو در تولید سوخت های جدید قرار خواهد داد.

وی همچنین افزود: تمامی این مراحل به اطلاع آژانس رسیده و می رسد ‌و بازرسان آژانس نیز سه روز قبل، از کارخانه تولید صفحه سوخت بازدید کردند.

بیانیه 3 کشور اروپایی درباره تولید اورانیوم فلزی در ایران

در بیانیه مشترکی که امروز (جمعه) از سوی تروئیکای اروپایی صادر شده و وزارت خارجه آلمان آن را منتشر کرد، آمده است: ما دولت های آلمان، فرانسه و انگلیس نگرانی عمیق خود را از تایید تولید اورانیوم فلزی در ایران از سوی آژانس بین المللی انرژی اتمی که مغایر با توافق هسته ای وین است، ابراز می کنیم.

سه کشور اروپایی بدون اشاره به نقض مداوم تعهدات برجامی از سوی خود و خروج یکجانبه آمریکا از آن مدعی شدند که بنا بر این توافق، ایران موظف است تا ۱۵ سال اورانیوم فلزی را نه تولید و نه تحصیل کرده و به توسعه و تحقیق در خصوص اورانیوم فلزی بپردازد.

در بخش دیگری از این بیانیه آمده است: همانطور که در بیانیه ۱۶ ژانویه تاکید کردیم ایران توجیه غیرنظامی برای این اقدامات که گام مهمی برای تولید سلاح اتمی است، ارائه نکرده است. ما از ایران می خواهیم هر چه سریعتر به این اقدامات بدون فوت وقت خاتمه داده و هیچ اقدام جدیدی مغایر با توافق هسته ای انجام ندهد.

تروئیکای اروپایی همچنین مدعی شد که ایران با کاهش بیشتر تعهدات هسته ای خود شانس دستیابی به اهداف برجام با تلاش های دیپلماتیک جدید را از بین می برد.

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دو روز قبل به کشورهای عضو اعلام کرد تجهیزات جدیدی در تاسیسات هسته‌ای اصفهان مستقر شده ‌و ایران تولید اورانیوم فلزی را از۲۰ بهمن (۸ فوریه) شروع کرده است.

آلمان، فرانسه و انگلیس، تروئیکای اروپایی امضاکننده برجام در حالی با اشاره به مصارف نظامی اورانیوم فلزی، از فعالیت ایران در این زمینه ابراز نگرانی می کنند که عملا هیچ اقدامی در برابر آمریکا برای پایان دادن به تحریم های ضدایرانی اش و بازگشت به این توافق بین المللی انجام نداده اند.

ایران در واکنش اعتراضی به پایبند نبودن آمریکا و دیگر طرف ها به تعهدات برجامی، بخش هایی از تعهدات خود را در این توافق کاهش داده است.