تاریخچه احزاب در آمریکا
در آمریکا دو حزب عمده سیاسی، دموکرات و جمهوریخواه فعال هستند.
حزب آزادیخواه، حزب سبز و حزب قانون اساسی نیز در آمریکا فعالیت میکنند. اما قدرت سیاسی عمده در اختیار دموکراتها و جمهوریخواهها است.
حزب دموکرات در سال 1828 بهعنوان حزب طرفدار بردهداری کار خود را آغاز کرد. اولین رئیسجمهور این حزب اندرو جکسون (Andrew Jackson) در سال 1829 و ۷امین رئیسجمهور آمریکا بود.
حزب جمهوریخواه نیز در سال 1854 بهعنوان حزب ضد-بردهداری تاسیس شد. اولین رئیسجمهور این حزب هم آبراهام لینکلن در سال 1861 و ۱۶امین رئیسجمهور آمریکا بود.
با اینهمه در طول رکود بزرگ اقتصادی در بین سالهای ۱۹۳۰ تا ۱۹۴۰ و جنبش حقوق مدنی سیاهپوستان آمریکا بین سالهای ۱۹۵۵ تا 1968، این حزب دموکرات بود که بهعنوان حزب طرفدار برابری نژادی شناخته شد.
حزب جمهوریخواه یا جیاوپی ( Republican Party)
این حزب در سال ۱۸۵۴ توسط فعالان ضد بردهداری در آمریکا تأسیس شد. جمهوریخواهان اصولا محافظهکار تلقی میشوند و تمایلات آنها بیشتر به سمتلیبرالیسم کلاسیک است.
جمهوریخواهان در سالهای اخیر، خواهان مالیات کمتر، حق مالکیت بر اسلحه و محدودیت بیشتر برای مهاجران بودهاند و آرای بیشتری در مناطق روستایی دارند.
19 رئیس جمهور منتخب آمریکا عضو حزب جمهوری خواه بودهاند.
اصول کلی:
- طرفدار کوچک شدن دولت و عدم دخالت آن در اقتصاد هستند.
- با گرفتن مالیات بیشتر از ثروتمندان مخالفند.
- به توسعه منابع سنتی انرژی تمایل بیشتری دارد.
- این حزب گرایش بیشتری به مذهب دارد و با سقط جنین و ازدواج همجنسگرایان موافق نیست.
- در عرصه سیاست خارجی؛ جمهوریخواهان طرفدار افزایش بودجه نظامی کشور هستند و معتقدند سیاست خارجی آمریکا باید تهاجمی باشد.
حزب دموکرات (Democratic Party)
حزب دموکرات ایالات متحده آمریکا در سال ۱۸۲۸ بنیانگذاری شده و قدیمیترین حزب فعال در جهان است. این حزب مواضع لیبرال دارد. این حزب معتقد به گسترش دخالت دولت در زندگی مردم و فراهم کردن خدمات رفاهی بیشتر با کمک مالیاتهاست. زرفداران این حزب بیشتر در مناطق شهری هستند.
اصول کلی:
- طرفدار دخالت بیشتر دولت و افزایش اختیارات آن در امور اقتصاد است.
- این حزب طرفدار افزایش مالیات است تا بتواند خدمات رفاهی را گسترش دهد.
- طرفدار بهرهبرداری از منابع تجدیدپذیر است.
- برای کاهش تبعیض علیه همجنسگرایان و کاهش دخالت دولت در سقط جنین تلاش کرده است.
- در سیاست خارجه طرفدار مصالحه و راه حلهای دیپلماسی هستند و تمایل کمتری به دخالت نظامی دارند.
لیست رئیسجمهورهای آمریکا از زمان انقلاب اسلامی و وضعیت تحریمها
جیمی کارتر (Jimmy Carter)
۳۹-مین رئیسجمهور آمریکا
بین سالهای 1977 تا 1981و از حزب دموکرات بود.
وضعیت روابط ایران و آمریکا و تحریمها
در ۱۳ آبان 1358 تنش در روابط ایران و آمریکا بعد از انقلاب اسلامی و پس از تسخیر سفارت آمریکا (یا لانه جاسوسی) توسط دانشجویان در تهران، به سطح بالاتری رسید. در ماههای آبان و آذر همین سال جیمی کارتر رئیسجمهور وقت آمریکا تحریمهایی را علیه ایران امضا کرد. در این تحریمها واردات کالا از ایران ممنوع و ۱۲ میلیارد دلار از داراییهای ایران مسدود شدند.
رونالد ریگان (Ronald Reagan)
40-مین رئیسجمهور آمریکا
بین سالهای 1981 تا 1989 و از حزب جمهوریخواه بود.
وضعیت روابط ایران و آمریکا و تحریمها
در ۲۹ دیماه سال 1367 دولت آمریکا به ریاست جمهوری رونالد ریگان ایران را حامی دولتی تروریسم خواند.
جورج اچ. دابلیو بوش (George Herbert Walker Bush) یا همان «جورج بوش پدر»
۴۱-مین رئیسجمهور آمریکا
بین سالهای 1989 تا 1993 و از حزب جمهوریخواه بود.
وضعیت روابط ایران و آمریکا و تحریمها
در سال 1371 و در دوره ریاست جمهوری جورج بوش پدر، کنگره آمریکا قانون ممنوعیت فروش سلاح به ایران و عراق را تصویب کرد. در این قانون، کنگره تصویب کرده بود که هرگونه فروش یا صادرات کالا یا فناوری از آمریکا به ایران و عراق که باعث دستیابی این دو کشور به سلاحهای شیمایی، بیولوژیکی، هستهای یا هر سلاح پیشرفتهای گردد، ممنوع است.
بیل کلینتون (Bill Clinton)
۴۲-مین رئیسجمهور آمریکا
بین سالهای 1993 تا 2001 و از حزب دموکرات
وضعیت روابط ایران و آمریکا و تحریمها
در ۱۵ مرداد سال 1375 و در دوره ریاست جمهوری بیل کلینتون، کنگره آمریکا تحریمهایی راعلیه ایران و لیبی تصویب کرد. بعدا آمریکا لیبی را از این تحریمها مستثنا کرد و این تحریمها تنها علیه ایران اعمال شدند.
هدف این تحریمها جریمه شرکتهایی بود که میخواستند در صنعت نفت و گاز ایران سرمایهگذاری کنند. طبق این تحریمها دولت آمریکا میبایست هر شرکت یا مجموعهای خارجی را که سالانه بیش از ۲۰ میلیون دلار در صنعت نفت و گاز ایران سرمایهگذاری میکردند، جریمه و مجازات میکرد. این تحریمها با اعتراض دولتهایی اروپایی بعد از سال 1389 معلق نشدند.
بیل کلینتون در دوره ریاست جمهوری خود یک دستور اجرایی دیگر را نیز در این زمینه امضا کرد که طبق آن هرگونه واردات و صادرات کالا و خدمات از آمریکا به ایران و از ایران به آمریکا ممنوع شد.
جورج دابلیو بوش (George W. Bush) یا همان «جورج بوش پسر»
43-مین رئیسجمهور آمریکا
بین سالهای 2001 تا 2009 و از حزب جمهوریخواه
وضعیت روابط ایران و آمریکا و تحریمها
در ۴ فرودین سال ۱۳۸۶ و در دوره ریاست جمهوری جورج بوش پسر، شورای امنیت سازمان ملل به بهانه عدم پایبندی ایران به درخواست این شورا جهت تعلیق فعالیتهای مرتبط با غنیسازی اورانیوم، قطعنامه 1747 را علیه ایران تصویب کرد. این اتفاق تحریمها علیه ایران را شدت بخشید.
در ۱۳ اسفند سال 1386 شورای امنیت سازمان ملل قطعنامه 1803 علیه فعالیتهای هستهای ایران را تصویب کرد. این قطعنامه نیز بار تحریمها علیه ایران را افزایش داد.
باراک اوباما (Barack Hussein Obama II)
44-مین رئیسجمهور آمریکا
بین سالهای 2009 تا 2017 و از حزب دموکرات
وضعیت روابط ایران و آمریکا و تحریمها
در ۱۹ خرداد 1389 همزمان با ریاست باراک اوباما در کاخ سفید، شورای امنیت سازمان ملل قطعنامه 1929 را علیه ایران تصویب کرد. این قطعنامه ممنوعیتهای بیشتری بر تبادلات ایران اعمال کرد. طبق این قطعنامه ایران از آزمایش موشکهای بالستیک باقابلیت حمل کلاهک هستهای منع گردید. همچنین بر اساس این قطعنامه فروش سیستمهای مورداستفاده در سلاحها به ایران ممنوع شد.
در ۳ تیر سال 1389 کنگره آمریکا تحریمهایی جدیدی علیه ایران تصویب کرد. این تحریمها، شرکتها و مجموعههایی را که در بخش انرژی یا فروش محصولات پالایششده نفتی فعالیت میکردند، شامل میشدند. همچنین بانکهای خارجی که با بانکهای مشخصشدهای در ایران تبادل مالی میکردند، هدف دیگر این تحریمها بودند.
دو روز بعد از این تصمیم کنگره آمریکا، در تاریخ ۵ تیر سال 1389 اتحادیه اروپا با اعمال مجموعهای از تحریمها علیه ایران موافقت کرد. این تحریمها افراد، شرکتها و مجموعههایی را که مستقیما با برنامه هستهای ایران و حوزههای دیگر آن در ارتباط بودند، شامل میشدند.
در ۱۰ دی ۱۳۹۰ کنگره آمریکا قانونی را تصویب کرد که به دولت آمریکا اجازه میداد تحریمهای جدیدی علیه بانک مرکزی ایران و بانکهای کشورهای ثالث درصورتیکه این کشورها واردات نفت از ایران را طی شش ماه کاهش ندهند، اعمال کند.
در بهمنماه 1390 اتحادیه اروپا ممنوعیت واردات نفت از ایران را تصویب کرد. کنگره آمریکا نیز شرکتهایی را که با ایران به تجارت میپرداختند، تحت قانون «کاهش تهدید ایران» به تحریمهای ثانویه تهدید کرد.
این قانون همچنین ممنوعیتها را علیه اشخاص آمریکایی یا شرکتهای خارجی تحت کنترل اشخاص آمریکایی در ارتباط با ایران، افزایش داد.
در بهمن سال ۱۳۹۱ دوباره کنگره آمریکا قانون جدیدی تصویب و در آن افراد و شرکتهایی را که با ایران به تجارت میپرداختند، به تحریمهای ثانویه تهدید کرد.
در ۳ آذرماه 1392 «توافق موقت ژنو بر روی برنامه هستهای ایران» (JPOA) بین ایران و گروه ۵+۱ یعنی آمریکا، روسیه، چین، بریتانیا و فرانسه امضا شد.
این توافقنامه برای «رسیدن به یک راهحل جامع بلندمدت و موردتوافق طرفین» و باهدف «تضمین نمودن صلحآمیز بودن برنامه هستهای ایران» امضا گردید. در این توافق طرفین «بهصورت داوطلبانه» متعهد شدند تا اقدامات متقابلی را بهعنوان گام اول یک راهحل جامع انجام دهند.
ایران موافقت کرد غنیسازی ۲۰ درصدی اورانیم را متوقف کند و همچنین اجازه نصب دوربینهای نظارتی آژانس بینالمللی انرژی اتمی را در سایتهای هستهای خود بدهد و در مقابل به بخشی از داراییهای مسدود شده خود دست یابد.
آمریکا نیز پیشنهاد کرد تهدید تحریمها علیه شرکتهای خارجی را که با صنایع خودروسازی و پتروشیمی ایران در ارتباط بودند، بردارد.
در ۲۳ تیر ۱۳۹۴ ایران و کشورهای گروه 5+1 «برنامه جامع اقدام مشترک» (JCPOA) یا همان برجام را امضا کردند. در قرارداد برجام ایران متعهد شد که برنامه هستهای خود را محدود کند و در مقابل تحریمهای اتحادیه اروپا، آمریکا و شورای امنیت در حد چشمگیری کاهش یابند.
در ۲۹ تیر ۱۳۹۴ شورای امنیت سازمان ملل قطعنامه 2231 را تصویب کرد. در این قطعنامه تصویب شد که درصورتیکه ایران شروط توافق شده در برجام را پیاده کند، تحریمهای این شورا علیه ایران برداشته خواهند.
در ۲۶ مهر 1394، ایران و گروه 5+1 بهصورت رسمی توافق برجام را اجرایی کردند. دولت ایران گامهایی برای محدودسازی فعالیتهای هستهای خود برداشت. دولت باراک اوباما نیز دستور داد تحریمهای هستهای علیه ایران در «روز اجرا» تعلیق گردند. اتحادیه اروپا نیز قوانینی برای تعلیق تحریمهای هستهای در «روز اجرا» تصویب کرد.
در 26 دیماه 1394 آژانس انرژی اتمی پایبندی ایران به توافق هستهای را تایید و «روز اجرا» را در قطعنامه 2231 شورای امنیت مشخص کرد. دولت آمریکا تحریمهای هستهای ثانویه را تعلیق کرد اما تحریمهای اولیه سر جای خود باقی ماندند.
این تحریمهای اولیه بسیاری از فعالیتهای تجاری بین ایران و آمریکا شامل صادرات کالا و خدمات از آمریکا به ایران را ممنوع میکردند. اما شرکتهای بوئینگ و ایرباس و شاخههای خارجی شرکتهای بینالمللی آمریکایی مستثنا بودند.
در ۱۱ آذر ۱۳۹۵ کنگره آمریکا تحریمها علیه ایران را که در ۱۵ مرداد سال 1375 و در دوره ریاست جمهوری بیل کلینتون تصویبشده بود، ۱۰ سال تمدید کرد. این مصوبه در ۲۵ آذرماه به قانون تبدیل شد.
دونالد ترامپ (Donald John Trump)
۴۵-مین رئیسجمهور آمریکا
از سال 2017 تا امروز و از حزب جمهوریخواه
وضعیت روابط ایران و آمریکا و تحریمها
در ۲۷ اردیبهشت 1396 دونالد ترامپ تعلیق تحریمهای ایران را امضا کرد.
در ۲۶ تیر 1396 دونالد ترامپ با بیمیلی پایبندی ایران به برجام را تایید کرد.
در ۳ مرداد ۱۳۹۶ مجلس نمایندگان آمریکا تحریم جدیدی را علیه ایران، روسیه و کره شمالی تصویب کرد.
در ۲۱ مهر ۱۳۹۶ دونالد ترامپ پایبندی ایران به برجام را تایید نکرد. او گفت که اگر کنگره نگرانیهای وی در خصوص پایبندی ایران به برجام را رفع نکند، او آمریکا را از برجام خارج میکند. بااینهمه دونالد ترامپ تعلیق تحریمها را امضا کرد.
در ۲۲ دی ۱۳۹۶ دونالد ترامپ دوباره تعلیق تحریمهای هستهای را امضا کرد. اما گفت که اگر کنگره قانونی برای رفع ایرادات این توافق را تصویب نکند، او تحریمهای هستهای را بازمیگرداند.
در ۱۸ اردیبهشت 1397 دونالد ترامپ رسما آمریکا را از توافق هستهای برجام خارج کرد. فردریکا موگرینی مسئول سیاست خارجه اتحادیه اروپا اعلام کرد «اتحادیه اروپا مصمم است این توافق را حفظ کند».
در ۱۹ اردیبهشت 1397 ایران، روسیه و کشورهای اروپایی تاکید کردند که علیرغم بیرون رفتن آمریکا از برجام این توافق را حفظ میکنند.
در ۱۶ مرداد 1397 آمریکا دور جدیدی از تحریمها علیه ایران را تصویب کرد. این تحریمها صنعت هوایی، فرش، خاویار، پسته، طلا و خودروسازی ایران را شامل میشدند.
در ۱۴ آبان 1397 دور دوم تحریمهای آمریکا نیز تصویب شد.
در ۱۹ فروردین ۱۳۹۸ دولت آمریکا سپاه پاسداران جمهوری اسلامی ایران را در فهرست سازمانهای تروریستی قرار داد. این اولین بار بود که دولت آمریکا یک نیروی نظامی رسمی را در فهرست سازمانهای تروریستی قرار میداد.
در ۱۸ اردیبهشت 1398 دولت آمریکا تحریمهای جدیدی را علیه صنعت معدن و فولاد ایران تصویب کرد.
در ۱۴ تیر ۱۳۹۸ دونالد ترامپ تحریمهایی را علیه آیتالله خامنهای رهبر انقلاب اسلامی و همچنین تحریمهای مالی جدیدی را امضا کرد.
در ۱۰ مرداد 1398 دولت آمریکا، دکتر محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران را تحریم کرد.
در ۱۲ شهریور 1398 دولت آمریکا سازمان هوافضای ایران را با این ادعا که این سازمان به توسعه موشکهای بالستیک میپردازد، تحریم کرد.