تناقض رفتاری و گفتاری بایدن در موضوع برجام

به گزارش راهبرد معاصر؛ اخبار بکشنبه گذشته مبنی بر اینکه ایران دعوت اتحادیه اروپا برای میزبانی مذاکرات با ایالات متحده را رد کرده، یک تحول واقعاً منفی و چالش ساز است. این تصمیم ضمن پیچیده تر کردن چالش ها، سرنوشت توافق هسته ای موسوم به برجام را به خطر می اندازد. اما این تصمیم تعجب آور نیست و این ایده که ایران مستقیما با ایالات متحده مذاکره خواهد کرد در حالی که واشنگتن سطح فعلی تحریم ها را حفظ کرده (مشابه دوران ترامپ) امکان پذیر نیست. این همان چیزی است که «وندی شرمن» نامزد بایدن برای معاون وزیر امور خارجه در سال 2019 گفت: « اگر ایران بدون کاهش تحریم ها، به مذاکره با آمریکا تن دهد من شوکه می شوم».

در این جا حق با وندی شرمن بود و محاسبات ایران بسیار ساده تر از آن چیزی است که تصور می شود. اگر در این شرایط ایران به مذاکرات با آمریکا تن دهد، در حالی که دولت بایدن همچنان به سیاست فشار حداکثری ترامپ ادامه دهد، احتمال موفقیت این فرایند پایین است و در نتیجه ایران مقصر شناخته خواهد شد؛ حتی اگر ایالات متحده هیچ کاری برای اصلاح خروج ترامپ از برجام انجام نداده است.

اصرار و تاکید واشنگتن مبنی بر این که ایران ابتدا باید دست از فعالیت های غنی سازی خود بردارد و در عین حال اتحادیه اروپا را به مجازات ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی سوق دهد باعث تضعیف اعتماد تهران به این مفروضه خواهد شد که جو بایدن در بازگشت به برجام جدی است. اقدام ایران در پیوستن به مذاکرات قبل از هر گونه لغو تحریم ها؛ برای رهبران ایران ریسک بزرگی می باشد. دولت بایدن حتی از اجازه دسترسی ایران به پول خود در کره جنوبی امتناع می کند؛ حتی اگر این وضعیت مشکلات بزرگی را برای سئول ایجاد کرده باشد. بنابراین چه چیزی رفتار دولت بایدن را توضیح می دهد؟

بایدن احتمالا نگران است که با برداشتن گام نخست ضعیف به نظر برسد و زیر فشار برخی از محافظه کاران در حزب دموکرات قرار بگیرد. دولت بایدن همچنین برای اجرای برنامه نجات از کووید 19، به حمایت هر دو حزب نیاز دارد. آنچه ما شاهد آن هستیم مقاومت غریزی بایدن در برابر فشار و ترس از این است كه در حزب خود مورد حمله جنگ طلبان قرار بگیرد. دقیقاً به همین دلیل است که از همان ابتدا، تیم بایدن باید تمام تلاش خود را انجام می داد تا از درگیری های عمومی بر سر این که چه کسی قدم نخست را برمی داد جلوگیری کند. این نتیجه اجتناب ناپذیر است: حتی قبل از این که گفتگوهای واقعی شروع شود همه چیز از نظر سیاسی هزینه زیادی دارد. بنابراین آیا راهی برای خروج از این بن بست وجود دارد؟ اگر اراده سیاسی در طرفین وجود داشته باشد، آنها می توانند بر آن غلبه کنند. اما اگر ترس دائمی از "ضعیف نشان دادن" وجود داشته باشد اراده سیاسی از بین می رود.

آنچه اکنون می تواند به طور بالقوه بن بست را بردارد این است که واشنگتن از اتحادیه اروپا بخواهد از اقدام تهدیدآمیز آژانس بین المللی انرژی اتمی علیه ایران عقب نشینی کند و منابع مالی بلوکه شده ایران را در کره جنوبی آزاد کند ، در حالی که در مقابل ایران ضمن بازگشت به مذاکرات، فعالیت های غنی سازی اورانیوم را لغو کند. مسلما این راه حل ناقص است اما هیچ راه حل کاملی برای این وضعیت ناقص وجود ندارد. هر دو طرف ضمن کنار گذاشتن غرور، حاضر باشند تا هزینه سیاسی بپردازند. هر چه آن ها بیشتر منتظر بمانند، این هزینه بیشتر خواهد بود. زمان مهم است.