شکست حداکثری تحریم های آمریکا علیه ایران

به گزارش راهبرد معاصر، هفته‌ها پس از مراسم تحلیف جو بایدن و بدون هرگونه پیشرفت آشکار در جهت احیای برجام، حامیان توافق هسته‌ای ایران از این روند عصبانی شده‌اند. اعضای کنگره ایالات متحده و لابی گران مختلفی که از ابتدای اجرای آن با توافق هسته‌ای (JCPOA) مخالفت کرده بودند، در برابر لغو تحریم‌ها و بازگشت به پای بندی به تعهدات برجامی توسط دولت بایدن مقاومت کرده‌اند. اعضای کنگره به خصوص شاهین‌های جمهوری خواه در 6 آوریل نامه‌ای به رئیس جمهور فرستادند و از او خواستتند که از اهرم قدرت و فشار دولت ترامپ در زمینه تحریم‌ها علیه ایران دست نکشند.

طبق قانون بازنگری برجام موسوم به «اینارا»، برای جلوگیری از برجام که توافق نامه اجرایی دولت باراک اوباما و ایران بود، اکثریت دو سوم هر دو مجلس کنگره لازم است. حتی زمانی که جمهوری خواهان رهبری مجلس نمایندگان و سنا را برعهده داشتند نتوانست در این زمینه اقدامی انجام دهند. انجام چنین اقدامی که اکنون اکثریت در دستان دموکرات است از نظر سیاسی غیرممکن است. کنگره فقط در صورت مذاکره در مورد توافق جدید یا اعمال تغییرات اساسی در توافق نامه فعلی وارد عمل می‌شود. هیچ یک از آن ها تا زمان احیای برجام اتفاق نمی‌افتد.

در وین ، طرف‌های باقیمانده برجام - ایران، چین، روسیه، فرانسه، انگلیس و آلمان - در نشست عمومی با یکدیگر دیدار و سپس گفتگوهای فنی در مورد تحریم‌ها و پیشرفت‌های هسته‌ای را آغازکردند. با وجود برقراری ارتباط فقط از طریق اروپایی؛ آن‌ها تاکید کردند که این دیدار «سازنده» بوده است. علی‌اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی در برنامه صوتی «کلاب هاوس» تاکید کرد که ایران می‌تواند گام‌هایی را که برای پیشبرد برنامه هسته‌ای خود برداشته؛ بازگرداند.

در همین حال، بایدن می‌تواند تحریم‌های اعمال شده توسط دونالد ترامپ را از طریق فرمان اجرایی لغو کند بدون این که با واکنش‌های داخلی روبرو شود. کسانی که ادعا می‌کنند که در ایالات متحده نسبت به بازگشت سریع  و بی قید و شرط به برجام نظری ندارند یا صادق نیستند یا افکار عمومی آمریکا را درک نمی‌کنند. (از هر ده آمریکایی شش نفر توافق هسته‌ای با ایران را تأیید می کنند).  در واقع، آخرین نظرسنجی گالوپ نشان می‌دهد که گرچه اکثریت قریب به اتفاق آمریکایی‌ها دیدگاه منفی نسبت به دولت ایران دارند، اما تنها 4 درصد آن را بزرگترین تهدید خارجی برای ایالات متحده می‌دانند. چین با 45 درصد در صدر لیست و پس از آن روسیه (26 درصد) و کره شمالی (9 درصد) در صدر قرار دارند. با توجه به این واقعیت که خروج یکجانبه دولت دونالد ترامپ از برجام بسیار ناکام و آشکار بود، اکثریت آمریکایی‌ها  و دو سوم کارشناسان خاورمیانه مستقر در ایالات متحده - اکنون از توافق اصلی حمایت می‌کنند. آنها همچنین می‌فهمند که بدون احیای برجام، هیچ توافق بهتری وجود ندارد.

فشار حداکثری ترامپ باعث شکست حداکثری شد زیرا ایران در منطقه به سیاست تهاجمی تر روی آورد. تحریم‌ها مانند مصرف بیش از حد آنتی بیوتیک با گذشت زمان که ایران از طریق مالزی و سایر کشورها به فروش نفت به چین اقدام کرد کارایی کمتری پیدا کرده است. ایران با استفاده از اهرم قدرت خود؛ به غنی سازی اورانیوم 20 درصدی در تاسیسات عمیق زیرزمینی اقدام کرده است. این کشور همچنین تهدید کرد که نظارت و بازرسی آژانس بین المللی انرژی اتمی را کاهش می‌دهد و در آخرین لحظه موافقت کرد که این ارزیابی و نظارت را تا اواخر ماه مه تمدید کند.

متحدان اروپایی آمریكا، در حالی كه نتوانستند پس از پیروزی ترامپ، خسارات اقتصادی ناشی از فرار شركت‌هایشان از بازار ایران جبران کنند؛ با این وجود اسکلت برجام دست نخورده باقی مانده است. آنها در برابر ترامپ و مایک پمپئو وزیر امور خارجه وی هنگام تلاش برای لغو تحریم تجارت تسلیحات متعارف به ایران مطابق با قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل مقاومت کردند. جوزف بورل نماینده عالی اتحادیه اروپا در حوزه سیاست خارجی و امنیت، در ماه فوریه به شورای آتلانتیک گفت که احیای برجام اولویت اصلی اروپا است. بورل و تیمش، از جمله انریکه مورا، مدیر سیاسی اقدام خارجی اتحادیه اروپا که ریاست نشست 6 آوریل کمیسیون مشترک نظارت بر برجام را برعهده داشت، برای نجات کشتی دیپماتیک شایسته اعتبار هستند. در همین حال، شاهین‌های جمهوری خواه و سخنگویان سابق دولت ترامپ همچنان هرگونه پیشرفت در مسئله مذاکرات هسته‌ای را « مماشات» می‌خوانند. دولت بایدن باید آن‌ها را نادیده بگیرد و برای نجات یکی از دستاوردهای اصلی دیپلماسی چندجانبه در زمینه عدم اشاعه سلاح های اتمی تلاش کند.