هند علی‌رغم داشتن معافیت تحریمی، کار در بندر چابهار را ۴ سال متوقف کرد

به گزارش راهبرد معاصر، هند در سال های اخیر، پس از اینکه دونالد ترامپ، رئیس جمهور پیشین آمریکا از توافق هسته ای با ایران خارج شد و نهادهایی که با ایران همکاری می کنند را به تحریم های اقتصادی تهدید کرد، روابط اقتصادیش با ایران را کاهش داد.

ناتوانی هند در انجام تعهداتش سبب شد تا تهران سال گذشته دهلی نو را از یک پروژه مهم اتصال ریلی کنار بگذارد.

دفتر خدمات پژوهشی کنگره آمریکا (CRS) در جدیدترین گزارش خود که به قانون گذاران کنگره ارائه شده، نوشته است هند در حالی که برای فعالیت های بازسازی در افغانستان از تحریم های ترامپ علیه ایران «معاف» بود، در 4 سال گذشته همچنان تمامی کارها در بندر مهم چابهار را در حالت تعلیق نگه داشت و تنها در اواخر سال 2020 فعالیت را از سر گرفت.

بر اساس گزارش کنگره، «با وجود اینکه دولت ترامپ بر اساس بند (f)1244 قانون IFCA، به هند معافیت بازسازی افغانستان را داده بوده اما دهلی نو تا اواخر سال 2020 این پروژه را متوقف نگه داشت. این کشور در اوایل سال 2021 فعالیت در این بندر را سرعت بخشید و انتظار نمی رود که این بندر زودتر از اواخر ماه می 2021 عملیاتی شود.»

دفتر خدمات پژوهشی کنگره آمریکا: هند در حالی که برای فعالیت های بازسازی در افغانستان از تحریم های ترامپ علیه ایران «معاف» بود، در 4 سال گذشته تمامی کارها در بندر مهم چابهار را در حالت تعلیق نگه داشت و تنها در اواخر سال 2020 فعالیت را از سر گرفت.

هند همیشه تاکید کرده است که به بندر چابهار برای دسترسی به بازارهای افغانستان و فراتر از آن آسیای میانه نیاز دارد و اغلب پاکستان را به جلوگیری از دسترسی به منطقه متهم می کرد. برای همین منظور، نارندرا مودی، نخست وزیر هند در سفرش به ایران در سال 2016، متعهد شد برای توسعه بندر چابهار 500 میلیون دلار سرمایه گذاری کند.

قانون آزادی و مقابله با تکثیر سلاح هسته ای ایران موسوم به IFCA در سال 2013 به قانون تبدیل شد و نهادهایی که با ایران در بخش هایی نظیر انرژی، کشتیرانی و ساخت کشتی و غیره وارد معامله می شوند را هدف تحریم قرار می دهد.

علی رغم معافیتی که به هند داده شد، اغلب تحلیلگران هندی به این نکته اشاره می کردند پس از خروج رئیس جمهور سابق آمریکا از برنامه جامع اقدام مشترک (JCPOA) در ماه می 2018، ترس از «تحریم های ثانویه»علیه شرکت های هندی که درگیر تجارت با ایران هستند همیشه باقی مانده است.

گزارش دفتر خدمات پژوهشی کنگره آمریکا خاطرنشان می کند، کار در این بندر تنها در ابتدای سال 2021 پس از پیروزی جو بایدن، سرعت گرفته است.

دهلی نو انتظار دارد، دولت بایدن به توافق هسته ای با ایران بازگردد، از اینرو، میزان مبلغ اختصاص داده به بندر چابهار را از 6.9 میلیون دلار در سال گذشته به 13.5 میلیون دلار در سال 22-2021 افزایش داده و آن را دو برابر کرده است.

CRS: کار در این بندر تنها در ابتدای سال 2021 پس از پیروزی جو بایدن، سرعت گرفته است.

* کنار گذاشتن هند از پروژه ریلی از سوی ایران

چهار سال پس از اینکه هند و ایران توافقی برای احداث خط آهن بندر چابهار تا زاهدان هم‌راستا با مرز افغانستان امضا کردند، دولت ایران به علت تاخیر طرف هندی در تامین بودجه و آغاز پروژه، تصمیم گرفت احداث این خط آهن را خودش انجام دهد.

محمد اسلامی، وزیر راه و شهرسازی ایران نیمه آبان ماه 1399، ریل‌گذاری 628 کیلومتری خط آهن چابهار-زاهدان را افتتاح کرد که قرار است با عبور از مرز افغانستان به زرنجان متصل شود.

به گفته مقامات ایران، کل پروژه تا مارس 2022 تکمیل خواهد شد و خط آهن ایران بدون کمک هند و با استفاده از 400 میلیون دلار از منابع صندوق توسعه ملی ایران ساخته خواهد شد.

در جریان سفر نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند به تهران برای امضای توافق بندر چابهار با حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران و رئیس‌جمهور افغانستان، یادداشت تفاهمی با یکدیگر امضا کردند.

این یادداشت تفاهم احداث خط آهن چابهار-زاهدان بخشی از «کریدور ترانزیتی در توافق سه جانبه میان هند، ایران و افغانستان» بود. شرکت دولتی ساخت راه آهن هند (IRCON) متعهد شد تا تمامی خدمات از ساخت روبنا تا تامین مالی برای پروژه یعنی مبلغی حدود 1.6 میلیارد دلار را فراهم کند.

با این حال، علی‌رغم بارها بازدید مهندسان هندی و آماده سازی توسط شرکت راه آهن ایران، هند در ظاهر به علت نگرانی از تحریم‌های امریکا، هرگز کار را شروع نکرد.

پس از اینکه طرف هندی به تعهد خود پایبند نبود و ایران خود پروژه را به دست گرفت دهلی نو برای از دست ندادن پروژه بندر چابهار به تقلا افتاد.

این درحالی بود که آمریکا قبلا به هند ضمانت کتبی داده بود که تامین سرمایه بانک های بین المللی برای خرید تجهیزات بندر چابهار به ارزش 85 میلیون دلار را تسهیل می کند.

 بعضی تحلیل‌گران معتقدند منفعت هند در متوقف نگه داشتن این کریدور است و اساسا هند از ابتدا برای متوقف نگه داشتن این پروژه وارد آن شده است تا دیگر کشورهایی که از اجرای این کریدور ترکیبی بندری و ریلی سود می‌برند را از سرمایه‌گذاری و اجرای آن دور نگه دارد./ فارس