موقعیت راهبردی استان المهره در معادلات آتی یمن

به گزارش راهبرد معاصر؛ با توقف فرایند صلح میان شبه‌نظامیان شیعه انصار الله و ائتلاف به رهبری عربستان سعودی در یمن، ریاض و ابوظبی کنترل بخش‌های راهبردی این کشور را به دست گرفته‌اند. به نظر نمی‌رسد که بدون فشار بین‌المللی گسترده، ریاض و ابوظبی از دستاوردهای خود دست‌بردارند. عربستان سعودی اکنون توجه خود را بر استان المهره، دومین استان بزرگ یمن که با عمان هم‌مرز می‌باشد، متمرکز کرده است. از سال 2017م، سعودی‌ها پس از کنترل المهره، پایتخت و بنادر را اشغال و پست‌های مرزی با عمان را تحت کنترل خود نگه‌داشته‌اند. دیده بان حقوق بشر گزارش داده است که عربستان سعودی و قبایل متحد محلی برای سرکوب هرگونه مخالفت از زور، شکنجه، بازداشت خودسرانه استفاده می‌کنند. سعودی‌ها اکنون 20 پایگاه و مقر در این استان دارند.

کنترل استان المهره، امکان دسترسی مستقیم عربستان سعودی به اقیانوس هند را فراهم می کند. بنا به برخی گزارشات، ریاض درصدد است تا یک خط لوله نفت از استان شرقی خود از طریق المهره به دریا ایجاد کند. این امر از یک‌سو موجب کاهش وابستگی عربستان به تنگۀ هرمز برای صادرات نفت و از سوی دیگر کاهش اهرم فشار احتمالی ایران بر ریاض خواهد شد. عمانی‌ها از نزدیک بر فعالیت‌های عربستان سعودی در المهره نظارت دارند. عمان تنها کشور پادشاهی خلیج فارس است که به ائتلاف جنگ عربستان سعودی نپیوسته و در یمن بی‌طرف مانده است و به همین دلیل اغلب گفتگوهای خارجی با حوثی‌ها در مسقط برگزار می‌شود.

از سوی دیگر، ابوظبی بر جزایر استراتژیک یمن تمرکز دارد. امارات متحده عربی در طی سال گذشته نقش خود را در جنگ کاهش داده است. امارات متحده عربی بی‌سروصدا تصمیم گرفته است تا حد ممکن از باتلاق یمن خارج شود و به‌طور قابل‌توجهی حضور خود در عدن را کاهش دهد. آن‌ها هنوز در موخا، شبوه و چند منطقه دیگر به‌صورت محدود حضور دارند؛ اما در چندین جزیره کلیدی بسیار فعال هستند. تصاویر ماهواره‌ای اخیرانشان داده است که امارات متحده عربی در حال ساخت یک پایگاه هوایی قابل‌توجه در جزیره مایون می‌باشد که از طریق تنگه باب المندب، دریای سرخ را به خلیج عدن متصل می‌کند. اندازه این جزیره پنج مایل مربع است و کلید کنترل باب المندب می باشد.

مایون که به نام پریم نیز شناخته می‌شود، از زمان‌های قدیم هدف امپراتوری‌ها بوده است. پرتغال و امپراتوری عثمانی در دهه ۱۶۰۰ بر سر آن جنگیدند. بریتانیایی‌ها آن را در سال ۱۸۵۷م، هنگامی‌که کانال سوئز ساخته شد از عثمانی‌ها گرفتند. در سال ۱۹۶۸، جمهوری دموکراتیک خلق یمن ( PDRI )، به همراه مصر در جنگ با اسرائیل در سال 1973، کنترل این جزیره را به دست گرفتند. انصار الله اگرچه در سال 2015م، توانستند این جزیره را تصرف کنند؛ اما در سال 2016م به امارات متحده عربی واگذار کردند.

ابوظبی همچنین کنترل جزیرۀ سقطری در خلیج عدن را در دست دارد. سقطری که بسیار بزرگتر از مایون است دارای ۶۰,۰۰۰ جمعیت و بزرگ‌ترین جزیره مجمع‌الجزایر است. امارات متحده عربی دارای یک پایگاه نظامی است که از آن برای جمع‌آوری اطلاعات در مورد ترافیک دریای در باب المندب و خلیج عدن استفاده می کند. به‌تازگی گزارش‌هایی از سفر گردشگران اسرائیلی به سقطری به عنوان بخشی از توافق‌نامه ابراهیم میان اسرائیل و امارات منتشرشده است. هزاران اسرائیلی از دبی و ابوظبی دیدار کرده‌اند و ظاهراً برخی از انها از پروازهای هفتگی به این جزیره سفر می کنند. دولت منصورهادی به گردشگری اعتراض کرده و خواستار احیای حاکمیت یمن بر این جزیره شده است؛ اما ابوظبی از مدت‌ها پیش هادی را به‌عنوان یک مسئول ناکارآمد برکنار کرده است.

ریاض و ابوظبی هر دو مشتاق هستند تا از این باتلاق پرهزینه که از سال 2015م شروع‌شده است، رهایی پیدا کنند. ولی مالکیت بر مناطق استراتژیک توسط عربستان سعودی و امارات مزیت مهمی است؛ اما چنین اقدامی هیچ‌گاه از سوی هیچ دولت یمنی پذیرفته نخواهد شد. در واقع زمانی می‌توان به آتش‌بس در یمن امیدوار بود که سعودی‌ها و اماراتی استان المهره، مایون و سقطری را تخلیه و کنترل این مناطق را به یمنی‌ها بازگردانند.