دو عضو اروپایی برجام و آمریکا بعد از دور ششم مذاکرات وین چه گفتند؟
پس از برگزاری دور ششم مذاکرات وین به منظور احیای برجام، شاهد اظهاراتی مداخله جویانه از سوی دو عضو اروپایی این توافق بودیم و وزیر خارجه آمریکا هم توپ را در زمین ایران انداخته و می‌گوید تهران باید تصمیم بگیرد که آیا آماده بازگشت به تعهداتش است یا خیر.
به گزارش راهبرد معاصر یکشنبه ۳۰ خرداد ماه دور ششم مذاکرات وین به منظور احیای برجام با برگزاری نشست کمیسیون مشترک برجام با حضور هیأت‌های ایران و گروه ۱+۴ (آلمان، روسیه، چین، فرانسه و انگلیس) و نماینده اتحادیه اروپا در شهر وین پایان یافت.
بعد از این نشست «سید عباس عراقچی» معاون وزیر امور خارجه و رئیس هیأت ایرانی شرکت کننده در مذاکرات وین در اظهاراتی بیان کرد: به اواخر کار نزدیک شدیم، ولی مسیر باقیمانده ساده نخواهد بود.
عراقچی خاطرنشان کرد: پیشرفت ما این دور نسبتا خوب بوده، از جهت اینکه متون به مقدار بسیار زیادی الان آماده است و آن مقداری هم که آماده نیست، حداقل یک وضعیت کاملا مشخصی دارد و تصویری را از اختلافات نشان می‌دهد و اینکه (اختلافات) در چه مرحله‌ای هستند و این به تصمیم گیران کمک می‌کند که تصمیم درست را اتخاذ کنند.
معاون وزیر خارجه در پاسخ به این سؤال که چقدر احتمال می‌دهید دور آتی مذاکرات دور پایانی باشد و توافق حاصل شود؟ اظهار داشت: واقعا نمی‌توان گفت که دور آینده آیا دور پایانی خواهد بود یا نه ولی من امیدوارم که چنین باشد. اگر طرف‌های مقابل ما بتوانند تصمیمات خودشان را بگیرند به نظر من دور آینده دور پایانی خواهد بود با این حال فکر می‌کنم، دور سختی خواهد بود.
در این ۱۰ روز شاهد اظهاراتی از سوی سه عضو اروپایی برجام و همچنین مقامات آمریکایی در خصوص این مذاکرات بودیم.
* آمریکا: ضمانتی در کار نیست
«جیک سالیوان» مشاور امنیت ملی آمریکا یک روز قبل از پایان دور ششم مذاکرات در وین، در مصاحبه‌ای با شبکه خبری «ای‌بی‌سی نیوز» گفت: «در مورد برخی از موضوعات اصلی، از جمله در مورد تحریم ها و تعهدات هسته‌ای که ایران باید انجام دهد، هنوز فاصله وجود دارد». این موضوع که چه تحریم‌هایی علیه ایران باید برداشته شود، همچنان در حال بحث است.
«جن ساکی» سخنگوی کاخ سفید هم یک روز بعد از نشست کمیسیون مشترک برجام در وین گفت که تقویم زمانی خاصی برای مذاکرات وین جهت توافق بر سر پرونده هسته‌ای ایران وجود ندارد و افزود: زمان دور هفتم مذاکرات وین هنوز اعلام نشده و واشنگتن منتظر است ببینید چه پیش خواهد آمد.
«ند پرایس» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا هم در اظهاراتی با بیان اینکه توافق هسته‌ای با ایران ضروری است، یادآور شد: اما برای پرداختن به سایر زمینه‌های اختلاف با این کشور کافی نیست. وی افزود: «تمام چالش‌هایی که با ایران داریم دشوارتر خواهد شد، مگر آن‌که محدودیت‌هایی علیه برنامه هسته‌ای این کشور در نظر گرفته شود.»
شامگاه چهارشنبه دوم تیر ماه «جنیفر ساکی» سخنگوی کاخ سفید نیز هرگونه ارتباط توقیف شدن دامنه‌های برخی سایت‌های ایرانی و محور مقاومت با مذاکرات احیای برجام را رد کرد و گفت: «ما شاهد فرصتی برای حرکت به سمت یک راهکار دیپلماتیک هستیم. امیدواریم دیگرانی که پای میز [مذاکره] هستند نیز این [فرصت] را ببینند. اما دوباره می‌گویم، این اقدام وزارت دادگستری بود، نه اینکه در هماهنگی با دیگر ابعاد مذاکرات [وین] انجام شده باشد».
یک مقام ارشد آمریکا نیز در اظهاراتی بیان کرد: به محض آماده شدن سران تهران، مذاکره کنندگان آمریکایی نیز آماده هستند تا برای دور هفتم گفت‌وگوهای غیرمستقیم با ایران به وین برگردند.
«جیک سالیوان» مشاور امنیت ملی در دیدار با «آویو کوخاوی» رئیس ستاد کل ارتش رژیم صهیونیستی هم مدعی شد ایران به دنبال ساخت سلاح اتمی است و با تأکید بر تعهد واشنگتن در قبال امنیت رژیم صهیونیستی گفت که «جو بایدن» رئیس‌جمهور آمریکا، «متعهد است که اطمینان دهد که ایران هرگز به یک سلاح هسته‌ای دست پیدا نمی‌کند».
یکی از سخنگویان وزارت خارجه آمریکا هم چهارشنبه دوم تیر ماه در گفت‌وگو با پایگاه «نشنال» تأکید کرد پیشرفت‌هایی در مذاکرات حاصل شده اما «تا زمانی که بر سر همه چیز توافق حاصل نشود بر سر هیچ چیز توافقی در کار نیست.»
این مقام آمریکایی گفت: «حین انجام مذاکراتی با این درجه از پیچیدگی مذاکره‌کنندگان تلاش می‌کنند پیش‌نویس متنی را که در آن مسائل اصلی مطرح شده باشد تهیه کنند، اما باز هم باید بگویم، تا زمانی که بر سر همه چیز توافق نشود، هیچ توافقی در کار نیست.»
در این میان منابع خبری پنجشنبه سوم تیر ماه گزارش دادند آمریکا به منظور هماهنگی با کابینه جدید رژیم صهیونیستی به دنبال به عقب انداختن دور بعدی برگزاری مذاکرات وین است.
رویترز هم نوشت کابینه جدید اسرائیل قصد دارد برای رایزنی درباره روش‌های اجرای بهتر «برنامه جامع اقدام مشترک» و تحریم‌هایی که بایستی علیه ایران حفظ شود، گروهی از متخصصان مسائل تحریمی را روانه واشنگتن کند.
در این مدت، وزیر خارجه پیشین آمریکا نیز ساکت ننشست و «مایک پامپئو» وزیر خارجه سابق آمریکا هم در اظهاراتی عنوان کرد افزایش سطح غنی‌سازی ایران، اشتباه بودن خروج از برجام را اثبات نمی‌کند. وی افزود: بازگشت دولت بایدن به برجام، در شرایطی که می‌بیند جمهوری اسلامی ظرف فقط چند ماه توانسته خودش را از قید محدودیت‌های هسته‌ای رها کند اقدامی احمقانه خواهد بود.
از سوی دیگر یک مقام وزارت خارجه آمریکا نیز سوم تیر ماه گفت که مذاکرات بر سر بازگشت به برجام برای مدت نامحدود ادامه نخواهد داشت. او گفت چنانچه طرف‌ها نتوانند اختلافات باقیمانده بر سر برجام را حل و فصل کنند آمریکا باید با طرف‌های دیگر این توافق، درباره تصمیمات آتی همفکری کنند.
این مقام آمریکایی درباره درخواست ایرانی‌ها برای ضمانت از آمریکایی‌ها مبنی بر اینکه خروج از برجام تکرار نخواهد شد گفت: «ضمانتی در کار نیست. این را ما می‌دانیم، ایران هم می‌داند. بهترین تضمین بازگشت به توافق و اجرای متعهدانه آن است.»
* طرح پیشنهادی سناتور آمریکایی
«کریس استورات»، قانونگذار ایالت «یوتا» طرحی پیشنهاد داده که خواستار جلوگیری از رفع تحریم‌ها علیه ایران در هر شرایطی است.
«رابرت مالی» نماینده آمریکا در امور ایران هم در مصاحبه‌ای گفت دولت این کشور آماده رفع تمامی تحریم‌های اعمال شده از سوی دونالد ترامپ برای بازگشت به برجام نیست. وی افزود: «چیزی که آنها می‌خواهند رفع تمامی تحریم‌هایی است که بعد از سال ۲۰۱۸ توسط دولت رئیس‌جمهور ترامپ اعمال شد. این خواسته زیادی است.»
«آنتونی بلینکن» وزیر خارجه آمریکا هم بامداد شنبه پنجم تیر ماه در مصاحبه‌ای عنوان کرد: در صورتی که پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران ادامه یابد، بازگشت به پارامترهای توافق هسته‌ای اولیه بسیار سخت می‌شود.
«دونالد ترامپ» رئیس جمهور سابق آمریکا هم در اظهاراتی بار دیگر با فاجعه توصیف کردن عملکرد دولت «جو بایدن»، تأکید کرد که اگر در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ آمریکا تقلب نشده بود، ظرف یک هفته می‌توانست با ایران به توافق برسد.
«جیم ریش»، عضو ارشد کمیته روابط خارجی مجلس سنای آمریکا هم روز دوشنبه هفتم تیر ماه خواستار توقف مذاکرات وین برای مشخص کردن وضعیت اجرای برجام شد و در توئیتی نوشت: «منقضی شدن توافق با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، مصداق دیگری است که نشان می‌دهد چرا نمی‌توان به رژیم اعتماد کرد. ایرانی‌ها باید فوراً با تمدید این توافق موافقت کنند. ادامه گفت‌وگوهای ایران - آمریکا در بحبوحه چنین مسائلی عقلانی نیست.»
کاخ سفید هم در بیانیه‌ای درباره محور گفت‌وگوهای بایدن و «ریولین» رئیس جمهور ایالات متحده و رئیس رژیم صهیونیستی در کاخ سفید، اعلام کرد: «رهبران (بایدن و ریولین)، در خصوص چالش‌های بسیار زیادی که منطقه با آن روبرو است از جمله تهدیدی که ایران به همراه دارد، بحث کردند. رئیس‌جمهور (بایدن) تأکید کرد که در دولت وی، ایران هرگز به سلاح هسته‌ای دست پیدا نخواهد کرد و به رئیس‌جمهور ریولین اطمینان داد که ایالات متحده برای مقابله با فعالیت شرورانه ایران و حمایت این کشور از نائبان تروریست که پیامدهای مخربی برای منطقه دارند، مصمم است».
«آنتونی بلینکن» وزیر خارجه آمریکا روز سه‌شنبه هشتم تیر ماه با بیان اینکه در مذاکرات غیرمستقیم در وین برای احیای برجام پیشرفت‌هایی حاصل شده است، افزود که هنوز برخی اختلافات اساسی برای به نتیجه رسیدن این رایزنی‌ها ادامه دارد.
وزیر خارجه آمریکا بیان کرد: ایران است که باید تصمیم بگیرد که آیا آماده بازگشت به تعهدات خود در توافق هسته‌ای (برجام) است یا خیر.
«جالینا پورتر» معاون سخنگوی وزارت خارجه آمریکا هم در یک کنفرانس خبری تأکید کرد که واشنگتن به بازگشت دو طرفه ایران و آمریکا به برجام متعهد است.
* مواضع اتحادیه اروپا
«انریکه مورا» نماینده اروپا در مذاکرات احیای برجام در شهر وین هم بعد از نشست روز یکشنبه گفت: در این ۶ دور مذاکره پیشرفت‌هایی حاصل شده و کشورهای شرکت‌کننده، هنگام بازگشت به وین نظر روشن‌تری درباره نحوه انعقاد توافق خواهند داشت. انتظار داریم ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در خصوص ادامه نظارت‌ها به توافق برسند.
از سوی دیگر، دیپلمات‌های سه کشور فرانسه، آلمان و انگلیس نیز در یادداشتی به رسانه‌ها و خبرنگاران اعلام کردند: «زمان طرف هیچ کسی نیست. این گفت‌وگوها نمی‌تواند بدون سرانجام و پایان باشد. دشوارترین مسائل در مذاکرات هنوز حل نشده‌اند».
«جوزپ بورل» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم در مصاحبه‌ای با خبرگزاری آلمان گفت: «اتحادیه اروپا آماده همکاری با دولت جدید ایران است. همزمان، ادامه تلاش‌های فشرده دیپلماتیک برای بازگرداندن برجام به مسیر مهم است.»
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در ادامه پیش‌بینی کرد دولت جدید ایران، مسیر مشابهی با دولت قبلی در حوزه مذاکرات برجام دنبال خواهد کرد.
«جوزپ بورل» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا همچنین در مطلبی اعلام کرد که این اتحادیه در همکاری با دیگر کشورها باید برجام را به مسیر درست برگرداند.
* هایکو ماس چه گفت؟
«هایکو ماس» وزیر خارجه آلمان هم روز چهارشنبه دوم تیر ماه در نشست خبری مشترک با «آنتونی بلینکن» همتای آمریکایی خود که به برلین سفر کرده، گفت: «مذاکرات وین درباره توافق هسته‌ای ایران آسان نیست و بسیاری از نکات فنی هنوز باقی مانده است. ما انتظار داریم که با روی کار آمدن جو بایدن در آمریکا و برگزاری انتخابات [ریاست‌جمهوری] در ایران، بتوانیم به توافق هسته‌ای بازگردیم.»
ماس همچنین امروز (چهارشنبه) در نشست خبری مشترک با وزیر خارجه دولت مستعفی یمن که به برلین سفر کرده درباره مذاکرات احیای توافق هسته‌ای ایران و همچنین احتمال مطرح‌شدن فعالیت‌های منطقه‌ای ایران در این مذاکرات، اظهار داشت: «مذاکرات وین در مرحله ظریف و حساسی قرار دارد و منتظر تصمیم رئیس جمهور منتخب ایران در مورد توافق است».
* باز هم اظهارات مداخله جویانه فرانسه
در این مدت شاهد مواضع مداخله جویانه فرانسوی‌ها نیز بودیم.
«فرانک ریستر» از مقامات وزارت تجارت و اقتصاد فرانسه در پارلمان این کشور گفت که گفت‌وگوهای هسته‌ای ایران (در وین) باید به سرعت پایان یابد، زیرا زمان در حال اتمام است و افزود: در صورت عدم پیشرفت در مذاکرات، لازم است تصمیمات دشوار در روزها یا هفته‌های آینده اتخاذ شود.
«ژان ایو لودریان» وزیر خارجه فرانسه هم چهارم تیر ماه در نشست خبری مشترک با همتای آمریکایی مدعی شد که منتظر تصمیم نهایی ایران برای بازگشت به برجام هستیم. «آنتونی بلینکن» وزیر خارجه آمریکا هم در این نشست خبری گفت: باید برجام را به جعبه‌ای که در آن بود برگردانیم. اختلافات با ایران درباره شرایط بازگشت به تعهدات و توافق هسته‌ای هنوز پابرجاست و امیدواریم شروع دوباره مذاکرات طی روزهای آینده آن را حل کند. ما زمانی به توافق می‌رسیم که ایران به تعهدات خود در توافق عمل کند.
وی مدعی شد، اگر ایران به دنبال جنبه‌های دیگر برنامه هسته‌ای که در برجام ممنوع شده است برود این یک «نقطه» خواهد بود؛ جایی که بازگشت به برجام دیگر خیلی سخت خواهد شد. اما هنوز به این نقطه نرسیده‌ایم. نمی‌توانم تاریخی برای آن ذکر کنم، چرا که مسئله اضطراری این موضوع را بیشتر می‌کند.
وزارت خارجه فرانسه هفتم تیر ماه نیز در موضعی مداخله‌جویانه، خواستار ادامه همکاری ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و فراهم کردن دسترسی کامل این نهاد به تاسیسات هسته‌ای ایران شد.
سخنگوی وزارت خارجه فرانسه هم هشتم تیر ماه در خصوص مذاکرات وین گفت، برای دستیابی به توافق باید همچنان بر مشکلات فنی و موانع سیاسی چشمگیر غلبه و تصمیمات شجاعانه و قوی گرفت.
و اما آخرین اظهارنظر در این خصوص را اشتاین‌مایر رئیس جمهور آلمان بیان کرد.
«فرانک والتر اشتاین‌مایر» رئیس‌جمهور آلمان که امشب (چهارشنبه ۳۰ ژوئن) وارد تل‌آویو می‌شود، در گفت‌وگو با روزنامه صهیونیستی «هاآرتص» با حمایت از مواضع ضدایرانی رژیم صهیونیستی، اتهاماتی را علیه تهران مطرح و تأکید کرد برنامه موشکی ایران باید محدود شود.
اشتاین‌مایر سپس با تأکید بر هدف مشترک برلین و تل‌آویو در قبال ایران گفت: «در خصوص بحث ایران، آلمان و اسرائیل یک هدف راهبردی مشترک دارند: ایران نباید به تسلیحات هسته‌ای دست پیدا کند. ما همچنان خواستار محدود کردن برنامه موشکی ایران و فعالیت‌های ثبات‌زدای ایران در منطقه هستیم».