به گزارش «راهبرد معاصر»؛ سازمان همکاری شانگهای سازمانی اوراسیایی و میان‌دولتی است که برای همکاری‌های چندجانبه امنیتی، اقتصادی و سیاسی تشکیل شد. این سازمان در سال ۱۹۹۶ میلادی به‌وسیله سران چین، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان و تاجیکستان با هدف برقرار کردن موازنه قدرت در برابر نفوذ آمریکا و ناتو با نام «شانگهای۵» پایه‌گذاری شد که البته پس از مدتی با عضویت ازبکستان به سازمان همکاری شانگهای تغییر نام داد.
سران هشت کشور عضو سازمان همکاری شانگهای در پایان اجلاس بیست و یکم سران کشورهای عضو که ۲۶ شهریورماه ۱۴۰۰ در تاجیکستان برگزار شد، نظر موافق خود را با تبدیل عضویت ایران از عضو ناظر به عضو اصلی به عنوان نهمین عضو سازمان اعلام و اسناد مربوط به آن را امضا کردند.
سه عضو سازمان همکاری شانگهای یعنی افغانستان به عنوان عضو ناظر، تاجیکستان و پاکستان به عنوان دو عضو از همزبانان ایران و نزدیکان زبان فارسی محسوب می‌شوند که این خود یکی از فرصت‌های پیش روی ایران در زمینه فرهنگی و گردشگری است.
به‌دلیل اینکه در حوزه فرهنگی و گردشگری محدودیت کمتری وجود دارد، ایران می‌تواند از ظرفیت‌های فرهنگی و گردشگری همچون فیلم، موسیقی، معماری و ... استفاده کند و البته لازمه آن اقدامات گسترده‌ای است که باید انجام شود.
عضویت کشورمان در سازمان همکاری شانگهای می‌تواند فرصت‌های سیاسی، اقتصادی، امنیتی و فرهنگی زیادی دراختیار ایران قرار دهد که با برنامه‌ریزی درست می‌توان از ظرفیت‌های این سازمان برای حفظ منافع ملی استفاده کرد.
ایران و تاجیکستان زبان، فرهنگ، دین و تاریخ مشترک دارند و این موضوعات مردم و کشور را به هم پیوند داده است
خیرالدین عثمان زاده، رئیس مرکز مطالعات راهبردی دفتر ریاست جمهوری تاجیکستان در گفت‌وگو با خبرنگار «راهبرد معاصر» درباره توسعه همکاری‌ها میان ایران و تاجیکستان در دوره پس از عضویت دائم کشورمان در سازمان همکاری شانگهای گفت: ایران و تاجیکستان همکاری های علمی، فرهنگی و همبستگی متقابل دارند و پس از عضویت دائم ایران در شورای همکاری شانگهای شاهد روند مثبت توسعه و تحکیم روابط با تهران و گسترش همکاری های اقتصادی با ایران هستیم.
وی افزود: در ۹ ماهه نخست سال جاری ۱۵۷ میلیون دلار حجم معاملات اقتصادی میان دو کشور بوده که تلاش می کنیم سطح معاملات را در مدت مشابه کوتاه تری به ۵۰۰ میلیون دلار برسانیم. در حال حاضر ارزیابی ما این است که تا پایان سال جاری میلادی حجم روابط اقتصادی دو کشور به ۲۰۰ میلیون دلار برسد.
رئیس مرکز مطالعات راهبردی دفتر ریاست جمهوری تاجیکستان عنوان کرد: ایران و تاجیکستان زبان، فرهنگ، دین و تاریخ مشترک دارند و این موضوعات مردم و کشور را به هم پیوند داده است. در بحران سیاسی کنونی جهان عامل فرهنگی می تواند دو ملت را وادار کند برای حفظ انسجام در منطقه با یکدیگر همکاری داشته باشند.
از سال ۲۰۱۹ که سفیران دو کشور برای تسهیل امور دیپلماتیک تعیین شدند، چشم‌انداز مثبتی در تعاملات دوجانبه پدیدار گشت
عثمان زاده با بیان اینکه حفظ امنیت در منطقه ازجمله موضوعات مهمی است که دو کشور در آن زمینه می توانند شاهد توسعه همکاری ها باشند، گفت: سازمان همکاری شانگهای که ایران اکنون عضو دائم آن شده، صیغه‌ای جدید است که می تواند تهران را با دوشنبه در حوزه‌های مختلف پیوند دهد، زیرا تاجیکستان از کشورهایی بود که با عضویت دائم ایران در این سازمان موافقت و از آن حمایت کرد. تاجیکستان عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای را به‌مثابه عاملی در راستای افزایش نفوذ بین‌المللی خود تلقی می‌کند؛ چه اینکه ایران با داشتن امکانات و ظرفیت های مختلف می‌تواند سهمی ارزنده در جایگاه بین‌المللی سازمان همکاری شانگهای داشته باشد.
وی تأکید کرد: مرکز تحقیقات راهبردی ریاست جمهوری تاجیکستان از مراکز مهم و کلیدی این کشور است که سنگ بنای توسعه و گرمی روابط با تهران را بنا نهاد و از حامیان اولیه این موضوع بوده است. از سال ۲۰۱۹ که سفیران دو کشور برای تسهیل امور دیپلماتیک تعیین شدند، چشم‌انداز مثبتی در تعاملات دوجانبه پدیدار گشت و معتقدیم همکاری‌ها با این سبک و روند گسترش خواهد یافت.
عثمان زاده تصریح کرد: ایران و تاجیکستان مشکلات موقت سد راه خود را برای تعاملات بیشتر پشت سر خواهند گذاشت و روزهایی را شاهد خواهیم بود که نقطه های جدیدی در سطح همکاری های دوجانبه شکل گرفته است. بی‌تردید هیچ‌گاه نخواهیم گذاشت میان همکاری‌های دوستانه و دوجانبه خللی وارد شود.