به گزارش «راهبرد معاصر»؛ در هفته های اخیر با وجود تغییراتی که در رأس مدیریت بانک مرکزی انجام شد، روند افزایشی قیمت ارز که از دو ماه پیش شروع شده بود، فراتر از حد تصور رفت؛ تا جایی که قیمت ارز وارد کانال 60 هزار تومان شد.
این موضوع نگرانی‌های بسیاری را میان مردم و مسئولان اجرایی کشور به وجود آورد، اما از حدود 10 روز پیش روند کاهش قیمت ارز شروع شد و طبق آخرین گزارش‌های میدانی، دلار تا حدود 40 هزار تومان کاهش یافته است.
تیر خلاص به افزایش قیمت دلار را توافق دوجانبه ایران و عربستان زد که بلافاصله قیمت آن را 2 هزار تومان پایین آورد
مهدی دارابی، تحلیلگر بازار ارز درباره دلایل کاهش قیمت دلار در بازار به «راهبرد معاصر» گفت: کاهش قیمت ارز چند دلیل دارد، وقتی قیمت دلار به میزان خاصی بالا می‌رود، این اتفاق هیجانی است و شیب افزایشی بسیار تندی دارد. زمانی که چنین اتفاقی می‌افتد باید منتظر کاهش قیمت بود، درست مشابه این اتفاق نیز در دولت گذشته به وجود آمد. در مهرماه سال ۱۳۹۷ دلار ناگهان ۱۸ هزار تومان شد و سپس روند کاهشی در پیش گرفت.
وی افزود: زمانی که دلار قیمت 60 هزار تومان را لمس کرد، شاهد کاهش قیمت بودیم ولی هم‌زمان با فروکش کردن التهابات هیجانی چند اتفاق رخ داد که کاهش قیمت را سرعت بخشید؛ نخستین اتفاق محدود کردن تخصیص ارز 28 هزار و 500 تومانی از جانب بانک مرکزی بود که تنها به کالاهای اساسی اختصاص داده شد. این موضوع تقاضا را برای حواله جات کم کرد و فشار را بر بازار ارز کاهش داد.
تحلیلگر بازار ارز نقش پتروشیمی ها را در بازار ارز بسیار حائز خواند و عنوان کرد: ۲۵ درصد درآمدهای ارزی کشور ناشی از صادرات محصولات پتروشیمی است و علت بعدی کاهش دلار این بود که به پتروشیمی ها اجازه داده شد دلار خود را با نرخ های بالاتر از ۲۸ هزار تومان عرضه کنند. پتروشیمی ها تا قبل از آن مجاب بودند دلاری که حاصل صادرات آنهاست، فقط با قیمت ۲۸ هزار تومان به سامانه نیما عرضه کنند. زمانی که به آنها اجازه داده شد دلار را با نرخ‌های بالاتر وارد بازار کنند، انگیزه عرضه دلار افزایش یافت و نقش تأثیرگذاری در کاهشی شدن قیمت دلار داشت.
دارابی گفت: اتفاق بعدی این بود که به صرافی های خصوصی اجازه داده شد ارز پتروشیمی ها را بگیرند. تا قبل از آن تنها بانک‌ها می توانستند ارز پتروشیمی ها را دریافت کنند و این موضوع با توجه به محدودیت‌های بانک‌ها باعث می‌شد دچار مشکلاتی شوند، اما صرافی ها با استفاده از راه‌هایی مانند دور زدن تحریم‌ها و انتقالات تراستی می‌توانند ارزهای بیشتری جابه‌جا کنند.
وی با استقبال از سیاست‌های مناسب بانک مرکزی و نقش پتروشیمی ها در کاهش قیمت دلار تصریح کرد: پتروشیمی ها در هماهنگی‌هایی که با بانک مرکزی انجام دادند، توانستند اختیار ارزهای دریافتی خود را واگذار کنند و این موضوع نیز بسیار تأثیرگذار بود. البته با توجه به اجازه بانک مرکزی به پتروشیمی ها برای فروش ارز بالاتر از ۲۸ هزار تومان، زمانی که اختیار ارزی آنها در اختیار بانک مرکزی قرار گرفت، با خیال راحت‌تری توانست مدیریت ارز را بر عهده بگیرد.
دارابی عامل دیگر کاهش قیمت دلار را توافقات بین‌المللی و منطقه‌ای دانست و افزود: تیر خلاص به افزایش قیمت دلار را توافق دوجانبه ایران و عربستان زد که بلافاصله قیمت آن را 2 هزار تومان پایین آورد. از سوی دیگر همکاری‌های مثبت میان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شکل گرفت که تأثیر بسزایی بر بازار گذاشت.
وی با تأکید به نقش دِرهَم در مدیریت بازار ارز گفت: در بحبوحه کاهش قیمت‌ها یکسری گشایش های ارزی برای بانک مرکزی اتفاق افتاد و اجازه داد بتواند درهم وارد کشور کند. ویژگی خوبی که درهم دارد، این است نقدشوندگی بسیار بالایی نسبت به دلار دارد و به این وسیله دست بانک مرکزی برای مدیریت بازار ارز و کاهش قیمت ها باز است، اما باید لوازم و ابزارش فراهم شود.
کارشناس بازار ارز ادامه داد: یکی از ابزارها این است سقف ۴۰ هزار تومانی که برای ارز حاصل از صادرات وضع شده است، برداشته شود. در حال حاضر برای صادرکنندگان خُرد این سقف برداشته شده، ولی اگر برای صادرکنندگان عمده نیز برداشته شود می تواند کمک کند قیمت ارز بیشتر کاهش یابد. قبل از اینکه قیمت دلار کاهشی شود، در موضوعات ارزی فشار بیشتر بر روی طرف‌های تجاری و حواله ای بود که باعث شد برای صادرکنندگان ارزی مشکل ایجاد شود و عرضه ارز کاهش یابد.
وی عنوان کرد: با تداوم سیاست‌های مثبت بانک مرکزی باز هم می‌توان شاهد کاهش قیمت ارز بود. در نهایت اگر بانک مرکزی می‌خواهد قیمت ارز زیر ۴۰ هزار تومان بیاید و کانال هایی مانند ۳۸ و ۳۹ هزار تومان را لمس کند، باید عرضه ارز ۲۸ هزار تومانی را محدودتر کند و حتی بتواند ارز 28 هزار و 500 تومانی را حذف کند.