به گزارش راهبرد معاصر؛ حدود سه ماه هست که فرانسه به ظاهر تلاش هایی را برای حفظ توافق هسته ای آغاز کرده است. گفت و گوی تلفنی چندین باره مکرون و روحانی، دیدار دیپلمات های دو کشور با یکدیگر و بسته پیشنهادی پاریس به تهران را می توان گام های کلید خورده برای حفظ برجام تلقی کرد. بسیاری از تحلیلگران و ناظران بین المللی با ارزیابی فضای موجود، معتقدند ایفای نقش امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه در پازل تعریف شده جدید از سوی ترامپ در قبال ایران در حال رقم خوردن است، مسئله ای که خود رئیس جمهور آمریکا آن را رد می کند. ترامپ که در حاشیه اجلاس سران گروه هفت (3 شهریور 1398) در جمع گروهی از خبرنگاران صحبت می‌کرد، در پاسخ به این سؤال که آیا او پذیرفته که ماکرون به نمایندگی از این گروه با ایران صحبت کند، گفت: «نه، من در این مورد بحثی نکرده‌ام. من چنین کاری نکرده‌ام.»
با این وصف، هنوز هم خوشبینی ها برای به سرانجام رسیدن تلاش های پاریس به نتیجه مطلوب در میان برخی تحلیلگران وجود دارد. این تحلیلگران معتقدند مکرون در حل تدارک و زمینه سازی دیدار ترامپ با روحانی در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل است موضوعی که البته سخنگوی وزارت امورخارجه ایران امروز (25 شهریورماه) در نشست خبری آن را رد کرد.
فارغ از تلاش های پاریس، پرسش اصلی اینجاست ترامپ تا چه حد به میانجی گری کشورش ثالث وزن و اعتبار قائل است؟ یا به یک معنا رئیس جمهور آمریکا تصمیم نهایی درباره ایران را براساس یک تصمیم جمعی اتخاذ خواهد کرد؟ برای پاسخ به این پرسش، بهتر است نگاهی به گزارش منتشر شده توسط روزنامه نیویرک تایمز با عنوان "تاریخ سری فشار برای حمله به ایران" بیندازیم که اتفاقا خبری منتشر نشده از دیدار مکرون و ترامپ در آستانه خروج آمریکا از برجام را افشا می کند
در این گزارش تفصیلی آمده است: «وقتی ترامپ تصمیم به خروج از برجام گرفته بود، هنوز اروپایی ها با مذاکره به دنبال نجات توافق بودند. در 24 آوریل 2018، یعنی دو هفته پیش از اعلام خروج امریکا از توافق، امانوئل مکرون به عنوان اولین سفر ریاست جمهوری خود، به کاخ سفید رفت. گویا ترامپ از مکرون خوشش آمده بود. آن دو به همراه همسرانشان در آن روز یک درخت بلوط در حیاط کاخ سفید کاشتند. این درخت بلوط از منطقه بلئو وود، شرق پاریس آورده شده بود. جایی که نیروهایی امریکایی در جنگ جهانی اول، جریان جنگ را علیه آلمان چرخاندند. مکرون توئیت زد که این درخت یادآورد دوستی فرانسه و کاخ سفید خواهد بود که دو طرف به آن پایبندند. این درخت اکنون خشک شده است.ترامپ مکرون را به اتاق بیضی برد و دو نفره با هم صحبت کردند. طبق گزارش یکی از مسئولین کاخ سفید، ترامپ در این جلسه جدی شد و به مکرون به عنوان اولین شنونده خبر گفت که امریکا از برجام خارج می شود. این خبر برای مکرون شوکه کننده بود اما به هر حال، او کمی تلاش کرد ترامپ را منصرف سازد. مکرون به ترامپ گفت که مذاکرات با هوک موفق بوده و یک گام بزرگ به پیش نزدیک است. طبق گزارش ها، در اینجا ترامپ با حالت گیجی که حاکی از عدم اطلاع وی از مذاکرات بود، پرسید: «بریان هوک کیست؟»
این گزارش سه نکته اساسی را بیان می کند که می تواند در فضای فعلی هم قابل تامل باشد:
1- ترامپ ممکن است درباره ایران یا هر موضوع دیگری با هر کسی حتی روسای جمهور کشورهای مختلف گفت و گو کند، ولی تصمیم نهایی را نه براساس رویکرد آنان بلکه صرفا مبتنی بر منافع خود اتخاذ می کند. رویکردی که می توان آن را براساس چهره اقتصادی ترامپ ارزیابی نمود. اگر این روزها رئیس جمهور آمریکا برای مذاکره با رئیس جمهور ایران اعلام آمادگی می کند بی تردید در راستای منافع شخصی خود (انتخابات پیش رو) و نه در چارچوب رسیدن به یک توافق با ایران قدم بر می دارد.
2- معاونین و مشاورین ترامپ هم درجه اعتبار چندانی پیش وی ندارند. اخراج و برکناری 17 معاون یا مشاور در طول سه سال گذشته نشان می دهد که رئیس جمهور آمریکا حتی نقش و اعتبار خاصی برای آنان قائل نیست. پاسخ تامل برانگیز ترامپ به مکرون درباره برایان هوک را در گزارش روزنامه نیویورک تایمز دوباره بخوانید. یا تاملی درباره اقدام ترامپ به اخراج بولتون یکی از نزدیک ترین سیاستمداران به خودش داشته باشید.
3- باید درباره میانجی گری و وعده های پاریس برای حفظ برجام با دیده تردید نگریست. اعتماد به مکرون بدون اقدام عملی از سوی اروپا و آمریکا قطعا می تواند آسیب ها و خسارت های بسیاری را ایجاد کند. رئیس جمهور فرانسه اگرچه می تواند با ترامپ دربباره ایران گفت و گو کند ولی اینکه بتواند وی را متقاعد به رفع تحریم ها و اعطای امتیاز به ایران بکند، قدری بعید است.
اللهم افظ امام خامنه ای امین