به گزارش راهبرد معاصر؛ ارسال 5 میانجی (سوئیس، عمان، ژاپن، عراق، فرانسه)، چراغ سبز به پاریس برای انجام مذاکرات فشرده با مقامات تهران، اجتناب از ورود به درگیری با ایران با وجود درخواست متحدین منطقه ای (رژیم صهیونیستی و عربستان)، عقب نشینی از شروط 12 گانه پمپئو و در نهایت اخراج بولتون، سیاستمدار ضدایرانی کاخ سفید را می توان نشانه هایی برای آغاز عصر جدید رویایی ترامپ با ایران که بی تردید در راستای راهبرد معین انتخاباتی طرح یزی شده است، ارزیابی نمود.ترامپ می داند. یکی از مسیرهای پیروزی در انتخابات 2020 از ایران می گذرد و مهم است که سیاست خارجی و استراتژی وی در قبال ایران چه سمت و سویی داشته است.
خروج بی دستاورد از توافق هسته ای و عقیم ماندن و شکست سیاست فشار حداکثری، ترامپ را سراسیمه به تغییر موقت استراتژی در قبال ایران با رویکرد پییروزی در انتخابات کشانده است. ولی آنچه مهم است اینکه رئیس جمهور آمریکا تا کجا می تواند سیاست خارجی خود در قبال ایران را تغییر دهد؟ بسیاری از تحلیلگران و حتی افکار عمومی این پرسش را مطرح می کنند که آیا امکان بازگشت آمریکا به برجام – به عنوان شرط اصلی ایران برای پذیرفتن آمریکا در یک میز گفت و گوی مشترک – وجود دارد؟
پاسخ به این پرسش در روند عادی و در شرایطی که ترامپ نیازی به کارت ایران ندارد منفی است ولی با توجه به فضای فعلی در آمریکا و در آستانه انتخابات این کشور، ترامپ نیازمند کارت های بازی بیشتری در رقابت با سایر نامزدهاست. بی تردید می توان گفت رئیس جمهور آمریکا میراث آن چنانی در عرصه سیاست خارجی ندارد و این می تواند پاشنه آشیل ترامپ در مسیر کسب مجدد صندلی ریاست کاخ سفید باشید.
با این تفاسیر می توان گمانه زنی هایی درباره بازگشت آمریکا به برجام داشت. البته این بازگشت می تواند موقت و مقطعی و صرفا برای بهره برداری انتخاباتی باشد.
چرا آمریکا می تواند به برجام برگردد؟
هیچ کسی از ترامپ انتظار اتخاذ تصمیمات عقلایی و براساس یک رویکرد منطقی را ندارد. همانگونه که وی از توافق هسته ای ایران، توافق آب و هوایی پاریس و توافق نامه های متعدد دیگر خارج شد به همان صورت و مبتنی بر یک هزینه – فایده جدید می تواند به آنها برگردد. درباره امکان بازگشت ترامپ به برجام 5 دلیل را می توان بر شمرد:
1- یکی از انتقادات اصلی دموکرات ها به ترامپ که می تواند در رقابت های انتخاباتی به یک اهرم فشار علیه وی تبدیل شود مسئله خروج از برجام است. ترامپ با بازگشت به برجام، این ابزار تبلیغاتی دموکرات ها را سلب می کند.
2- ترامپ از همان ایتدای روی کار آمدن یک چیز مشخص را درباره ایران مطرح می کرد: " مذاکره مجدد درباره فعالیت های هسته ای ایران". پس وی می تواند با این استدلال که خروج از برجام جهت اقناع ایران برای پذیرش مذاکرات جدید بود، به برجام برگردد تا مسیر مذاکره مجدد را بگشاید.
3- ترامپ می داند ایران هزینه های بسیاری در برجام داده است و غیر از محیط برجام حاضر نیست بار دیگر به میز مذاکره برگردد. پس اگر ترامپ جدیت در مذاکره با ایران و به اصطلاح گرفتن عکس یادگاری با مقامات ایران داشته باشد لاجرم باید به برجام برگردد.
4- بازگشت ترامپ به برجام نه تنها با مخالفت و انتقادی روبرو نخواهد شد بلکه مورد تحسین حتی مخالفان وی هم قرار خواهد گرفت. اروپایی ها را به آمریکا نزدیک خواهد کرد. اعراب مخالفتی نمی کنند ولی همانگونه که پیش تر گفته اند درخواست حضور در مذاکرات جدید را ارائه می دهند. رژیم صهیونیستی ممکن است جنجال رسانه ای به پا کند ولی فراموش نکنید یکی از دلایل بازگشت ترامپ به برجام می تواند، درخواست تل آویو برای راستی آزمایی ادعاهای نتانیاهو در سازمان ملل مبنی بر فعالیتهای هسته ای مخرب ایران جهت اتهام زنی مجدد به ایران است.
5- ترامپ برخلاف روسای جمهور جمهوری خواه آمریکا علاقه ای به جنگ ندارد و به دنبال به دستیابی به منافع خود با ابزار مذاکره دارد. به طرف مقابل امتیازی نمی دهد ولی بهره خود را با یک دیدار یا رقم زدن اتفاقی که در تاریخ سیاسی آمریکا سابقه نداشته – مانند حضور در خاک کره شمالی – می برد.
بی تردید مقامات و دیپلمات های ایران بایستی با هوشیاری نسبت به تصمیم احتمالی آمریکا برای بازگشت به برجام اقدام نمایند. باید تضمین های لازم برای به حداقل رساندن امکان خروج دوباره واشنگتن از این توافق اخذ شود.