به گزارش راهبرد معاصر؛ از اواخر سال ۱۳۹۴ مذاکرات فشرده‌ای بین دولت‌های ایران با پنج کشور عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا جهت ایجاد منطقه موقت آزاد تجاری برای یک دوره سه ساله آزمایشی صورت گرفت که سرانجام موافقتنامه مذکور، در ماه می ۲۰۱۸ میلادی (اردیبهشت ماه ۱۳۹۷) در شهر آستانه پایتخت قزاقستان توسط وزیر وقت صنعت، معدن و تجارت ایران امضا و هیات وزیران نیز در تاریخ ۱۸ آذرماه ۱۳۹۷ لایحه مربوطه را به تصویب رساند.
این توافق که بعد از دو سال مذاکره به نتیجه رسیده، از هفته اول آبان ۹۸ ماه اجرایی شد. براساس این موافقتنامه، ایران از اتحادیه اقتصادی اوراسیا امتیازات گمرکی خاصی دریافت کرده و کشورهای این اتحادیه هم این امکان را خواهند داشت تا حجم صادرات خود به ایران را تا ۷۵ درصد افزایش دهند. ایران نیز می‌تواند با امتیازاتی که دریافت می‌کند، صادرات کالاهای خود به مقصد پنج کشور اوراسیایی را تا چند برابر افزایش دهد.
مدیرکل دفتر همکاری‌های بین‌الملل گمرک ایران در این باره از برنامه‌ریزی برای استفاده از فرصت‌های در چارچوب موافقتنامه تشکیل منطقه آزاد تجاری بین ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا خبر داد.
حسین کاخکی در همایش آشنایی با فرصت‌های تجاری بخش کشاورزی ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا با اشاره به اهمیت توسعه همکاری‌های تجاری و گمرکی بین ایران و اتحادیه اوراسیا اظهارداشت: با توجه به ظرفیت‌های بسیار بالای ایران و کشورهایی عضو این اتحادیه در زمینه تولید محصولات کشاورزی، گمرک ایران آمادگی دارد تا در انجام تشریفات گمرکی و ترخیص این‌گونه کالاها تسهیلات لازم را ارائه کند.
وی افزود: گمرک ایران نقش و مسئولیت مهمی در اجرای موافقتنامه یادشده ازجمله ترخیص کالاها در حداقل زمان ممکن، حمل یکسره کالاها، تطبیق و اعمال تعرفه‌های مندرج در اعطای تسهیلات طرفین و ... دارد که این امر درخصوص محصولات کشاورزی با توجه به بحث فسادپذیری آنها از اهمیت بیشتری برخوردار است.
مدیرکل دفتر همکاری‌های بین‌الملل گمرک در این همایش همچنین پیشنهاداتی را به منظور تسهیل و تسریع تشریفات ترخیص کالا در قالب موافقتنامه تجاری ایران و اتحادیه اوراسیا ارائه کرد.
بحث تعرفه و ارزش‌گذاری کالاهای قابل تبادل بین ایران و اتحادیه اوراسیا از مباحث مهم و کلیدی است و طرفین تلاش می‌کنند تا در چارچوب سیستم هماهنگ توصیف و کدگذاری کالا (H.S) شرایط مناسبی را برای همکاری‌های تجاری و گمرکی دوطرف فراهم سازند.
روز گذشته نیز علی‌اکبر مهرفرد، در همایش آشنایی با فرصت‌های تجاری بخش کشاورزی ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا در جمع خبرنگاران با اشاره به ظرفیت بالای منطقه اوراسیا برای تجارت خارجی اظهار کرد: اوراسیا شامل پنج کشور با حدود 200 میلیون نفر جمعیت می‌شود که با ورود ایران به این اتحادیه 80 میلیون نفر جمعیت کشور ما نیز به آن اضافه می‌شود.
وی ادامه داد: پیمان‌نامه منطقه اوراسیا موافقت‌نامه‌ای است که سطح آن بالاتر از پیمان‌نامه‌های معمولی است ضمن اینکه به تصویب مجلس شورای اسلامی کشور نیز رسیده است.
مهرفرد با تاکید بر اینکه در حال حاضر کالاهایی که مشمول این موافقتنامه می‌شوند زیاد نیست افزود: در آ‌ینده تعداد کالاهایی که مشمول موافقتنامه تجاری اتحادیه اقتصادی اوراسیا می‌شود افزایش پیدا خواهد کرد و زمینه‌های بیشتری برای توسعه تجارت ما در این منطقه فراهم خواهد شد.
وی در توضیح کالاهایی که شامل این پیمان‌نامه می‌شوند گفت: کالاهایی که هم اکنون در پیمان‌نامه هستند شامل کالاهای مکمل می‌شوند و در خصوص کالاهای رقیب نه امتیاز تعرفه‌ای گرفته و نه امتیازی داده‌ایم.مهرفرد اضافه کرد: از کالاهایی که در آنها امتیاز گرفته‌ایم محصولات کشاورزی مزیت‌دار ما از جمله میوه و سبزی و صیفی‌جات هستند.
وی تعدادی از این محصولات را سیب، مرکبات، خشکبار، محصولات صنایع غذایی از جمله رب گوجه فرنگی، آبمیوه و محصولات دریایی مانند ماهی و میگو برشمرد.
مهرفرد نام محصولات کشاورزی که امتیاز تعرفه‌ای داده‌ایم را ذرت، جو، انواع کنجاله، حبوبات، گوشت و روغن آفتابگردان عنوان کرد.وی تاکید کرد: امتیاز دادن به کالاهایی که هم اکنون ما از سایر کشورها وارد می‌کنیم اشکالی ندارد و می‌تواند زمینه‌ساز توسعه تجارت در اتحادیه اقتصادی اوراسیا برای ما باشد.
مهرفرد با یادآوری اینکه سه تا چهار سال قبل ما امکان صادرات یک کیلوگرم لبنیات به روسیه را نداشتیم اظهار کرد: در حال حاضر تمام کارخانه‌های لبنی امکان صدور محصولات خود به کشور روسیه را دارند همچنین ما شاهد صادرات آبزیان کشور از جمله میگو و ماهی به روسیه هستیم.
وی ادامه داد: همچنین در حوزه پروتکل‌های بهداشتی و قرنطینه‌ای و همکاری‌های لجستیک شامل حمل و نقل جاده‌ای، ریلی و همکاری‌های گمرکی تفاهم‌نامه‌هایی را در قالب این پیمان‌نامه به امضا رسانده‌ایم.
معاون توسعه بازرگانی و صنایع کشاورزی درباره امکان واردات گندم از روسیه برای تامین کسری ذخائر استراتژیک کشور گفت: روسیه بزرگترین تولید کننده گندم در جهان است به طوری که در سال گذشته 43 میلیون تن از این محصول را به کشورهای مختلف صادر کرده به همین دلیل ما گندم را جزو کالاهای ترجیحی تجارت با کشور روسیه قرار داده‌ایم.
مهرفرد افزود: در همین زمینه یک یادداشت تفاهم با روسیه و قزاقستان به امضا رسانده‌ایم تا زمینه ورود موقت گندم، ترانزیت و سواپ این محصول را فراهم کنیم تا در کارخانه‌های آرد مورد استفاده قرار بگیرد.
وی با تاکید بر اینکه ظرفیت کارخانه‌های آردی کشور ما دو برابر نیاز مصرف داخلی است گفت: ورود موقت گندم به کشور یک مزیت برای سودآوری اقتصادی و اشتغال‌زایی خواهد بود.
مهرفرد درباره سواپ گندم با کشور روسیه گفت: سواپ گندم از کشور روسیه پیش بینی شده اما جزئیات آن هنوز مشخص نیست.معاون توسعه بازرگانی و صنایع کشاورزی در پایان اظهار کرد: از امروز بخش خصوصی می‌تواند به صورت فعال ورود کرده و دولت تنها نقش حمایتی خواهد داشت.