به گزارش راهبرد معاصر؛ مهاجرت نخبگان عبارت است از روند عزیمت افراد متخصص و آموزش دیده از یک کشور یا بخش اقتصادی به کشور یا بخش دیگر که غالباً به منظور حقوق و مزایای بهتر یا شرایط بهتر زندگی صورت میگیرد.
در ایران پدیده ی مهاجرت متخصصان به خارج از مرزها به عنوان یک آسیب اجتماعی سابقهای بیش از 40 سال دارد و به دوران پیش از انقلاب باز میگردد. بنابراین این تراژدی غمناک هر روز پیچیده تر شده و ابعاد جدیدتری را به خود اختصاص میدهد.
حمید درخشان نیا روز دوشنبه در نهمین کنفرانس انجمن جمعیت شناسی ایران، با عنوان پویایی جمعیت و سرمایه انسانی در ایران افزود: موضوع مهاجرت از مسائل مهم ملی است. این امر که اثرات انکارناپذیری بر مدیریت سرمایه انسانی ملی دارد از فقر آماری رنج می برد.
وی ادامه داد: با وجود تلاش بیش از ۵۰ ساله از زمان تدوین برنامه عمرانی چهارم در رژیم گذشته و وجود قوانین و رویه های اداری مبنی بر تعیین سازمان ثبت احوال به عنوان متولی ثبت اداری جمعیت کشور، هنوز عزم ملی در این خصوص به صورت کامل به منصه ظهور نرسیده است.
درخشان نیا تاکید کرد: این مساله است، موضوعی است که در صورت تحقق پایگاه اطلاعات جمعیت کشور که زیرساخت‌های آن به کمال رسیده است، پنجره ای ارزشمند برای مشاهده مستمر و پویای جمعیت کشور خواهد بود.
وی در بخش دیگری از سخنان خود اعلام کرد: علاوه بر این ها با وجود سابقه و تلاش درخور توجه در زمینه ساماندهی آمارهای اقتصاد ملی هنوز به شفافیت و صحت در آمارهای اجتماعی نرسیده‌ایم.
درخشان نیا افزود: به نظر می‌رسد کشور نیازمند بازنگری در رویکردهای ملی در زمینه تولید تحلیل و انتشار آمارهای اجتماعی است و هرچند قانون این امر به سازمان ثبت احوال کشور تکلیف شده است اما حدود این آمارها، روش‌شناسی، محاسبه خطاها و نظایر آن نیاز به حضور جدی طرح نهادهای علمی را می‌طلبد.
درخشان نیا تصریح کرد: تجربه ای که در دهه چهل شمسی با تشکیل موسسه تحقیقات اجتماعی به مدیریت مرحوم دکتر صدیقی برای نظام برنامه‌ریزی کشور مفید واقع شد.
وی گفت: بررسی پویایی جمعیت و برنامه‌ریزی سرمایه انسانی نیازمند توجه دقیق به شواهد واقعیت‌های اجتماعی است و این امر نیازمند توجه به رویکرد منطقه در برنامه‌ریزی جمعیتی است.
درخشان نیا ادامه داد: بعد از ابلاغ سیاست‌های کلی جمعیت با توجه به ضرورت اتخاذ تدابیر برنامه ریزی منطقه ای شواهد مبنا در حوزه جمعیت، سازمان ثبت احوال کشور ایده تشکیل شورای راهبردی جمعیت استان ها را طرح و پیگیری کرد.
رئیس سازمان ثبت احوال افزود: از ویژگی های این امر در این شورا علاوه بر ریاست استانداران به عنوان بالاترین مقام برنامه‌ریزی و اجرا در استان، حضور دائمی اساتید دانشگاه ها، رئیس بنیاد ملی نخبگان استان و سازمان‌های مردم نهاد در این فرایند برنامه ریزی منطقه ای است و با توجه به ظرفیت این شوراها می‌تواند نقش اساسی در کاهش چالش‌های پیش‌روی برنامه‌ریزی کشور برای تحقق اهداف مربوط به سرمایه انسانی باشد.
درخشان نیا اعلام کرد: برخی اعضای این شورا در این کنفرانس حضور دارند و ضمن تشکر از تلاش آنها از تمامی صاحب‌نظران و علاقه‌مندان دعوت می‌کنیم تا با حضور و مشارکت در نشست ها و برنامه ها و فعالیت های این شورا به فرایند برنامه ریزی جمعیت در سطح استان‌ها و به تبع آن تحقق سیاست‌های کلی جمعیت در سطح ملی یاری کنند.
ثبت اطلاعات بیش از ۱۱۱ میلیون ایرانی در پایگاه اطلاعات جمعیت
رئیس سازمان ثبت احوال کشور گفت: از سال ۱۲۹۷ تاکنون اطلاعات بیش از ۱۱۱ میلیون نفر ایرانی در پایگاه اطلاعات جمعیتی کشور در سازمان ثبت احوال ثبت شده است و نگهداری می شود. یکی از مأموریت های ثبت احوال تولید و انتشار آمارهای جمعیتی است که در اختیار فعالان حوزه اجرایی و برنامه‌ریزی قرار میدهد.
درخشان نیا افزود: شماره ملی از سال ۱۳۶۸ راه اندازی شد و امسال نیز این پروژه ۳۰ ساله شده است. پروژه ای که در برخی از کشورهای در حال توسعه یا شکل نگرفته یا اینکه الکترونیکی نشده است.
وی با اشاره به اینکه پایگاه اطلاعات جمعیتی کشور در سال ۱۳۷۰ راه اندازی شد، گفت: اساس فعالیت این پایگاه اساس فعالیت دولت الکترونیک است و ۲۰۰ دستگاه به صورت برخط و ۲۰۰ هزار نقطه از آن استعلام می‌گیرند و در هر ثانیه توانایی دادن ۱۰ هزار استعلام را دارد.
درخشان نیا در خصوص پروژه کارت هوشمند ملی نیز اظهار داشت: بیش از ۵۴ میلیون متقاضی تکمیل ثبت نام کرده اند. این در حالی است که ۶۲ میلیون نفر واجد شرایط دریافت کارت هوشمند ملی هستند.
استعلام نشانی افراد بر اساس نشانی ثبت شده در سازمان ثبت احوال
رئیس سازمان ثبت احوال گفت: در دی ماه سال گذشته، سامانه تغییر نشانی ثبت احوال رونمایی شد که بر اساس آن استعلام نشانی افراد اعلام می شود.
کاهش نرخ باروری در کشور
رئیس سازمان ثبت احوال کشور گفت: در حال حاضر به شهادت آمارهای پایگاه اطلاعات جمعیت کشور به عنوان موفق ترین منبع تولید آمار جمعیتی، شاهد روند کاهشی نرخ باروری هستیم. به گونه ای که این شاخص در سال‌های اخیر روند کاهشی را تجربه کرده و در سال های ۹۶ و ۹۷ به پایین ترین سطح نزول یافته است.
وی ادامه داد: این در حالی است که به شهادت نتایج پیمایش ملی ازدواج که توسط سازمان ثبت احوال در سال ۹۷ در مراکز استان ها به انجام رسید، زنان در زمان ازدواج به طور میانگین خواستار دو و یک و مردان خواستار۲ و ۲.۸ فرزند هستند.
درخشان نیا توضیح داد: دلایل عدم تحقق این خواست که ریشه در فرهنگ فرزنددوستی ایرانیان دارد و سرمایه انسانی کشور را متاثر می سازد، نیازمند بررسی‌های روش مندی است که بخشی از آن می تواند در این گونه کنفرانس ها محقق شود.
رئیس سازمان ثبت احوال ادامه داد: از سوی دیگر بر پایه این داده ها در سال های اخیر شاهد افزایش سن ازدواج زنان و مردان ایرانی و به تبع آن کاهش فرزندآوری آنان بوده ایم.