به گزارش راهبرد معاصر؛ آلبرت بغزیان، کارشناس مسائل اقتصادی بر این باور است که اقتصاد ما مریض است و ما نباید به این مریض همه قرص ها را یک جا بدهیم. نباید همزمان بازار خودرو، ارز و مسکن را باز کنیم و همه را سرگرم به این موضوع کنیم که حتی نتوانیم این بازار را مدیریت کنیم. بغزیان درباره ETF می گوید: یکی از اقدامات دولت این است که سهام خود در شرکت های بورس عرضه می کند و مردم به خرید و فروش این سهام می پردازند. دولت به جای فروش این سهام و اینکه خود سودی ببرد این سهام را در قالب یک صندوق سرمایه گذاری جمع کرده و نام آن را دارایی یکم گذاشته است. به اصطلاح به آن ETF می گویند.
به نظر شما کلیت ETF می تواند به نفع اقتصاد کشور باشد ؟
شاید بتوان گفت سواد مالی و بخصوص سواد بورسی مردم ما کم است و باید رسانه به این مبحث بپردازد و مردم را با لفظی مثل ETF گیج نکند. یکی از روش های تامین مالی در اقتصاد بورس یا سازمان اوراق بهادار است. شرکت ها و پروژه ها می توانند بدون درخواست وام از بانک ها و یا بدون نیاز دولت به استقراض از بانک مرکزی، از این طریق پروژه ای را تامین مالی کنند. این ابزارها قاعدتا باید در نهادی رسمی و تحت نظارت دولت ها باشد. کسانی که می خواهند واحدی اقتصادی راه اندازی کنند به جای تمرکز مالی بر یک منبع می توانند با سرمایه چندین نفر از طریق عرضه سهام مجموعه نیاز مالی پروژه اقتصادی خود را تامین کنند.
یکی از اقدامات دولت این است که سهام خود در شرکت های بورس عرضه می کند و مردم به خرید و فروش این سهام می پردازند. دولت به جای فروش این سهام و اینکه خود سودی ببرد این سهام را در قالب یک صندوق سرمایه گذاری جمع کرده و نام آن را دارایی یکم گذاشته است. به اصطلاح به آن ETF می گویند و از این طریق این سهام ها را می فروشد. یعنی سهامی که در حدود دو میلیون تومان عرضه شده محاسبه می شود و اگر تمام افرادی که مایل به خرید این دارایی هستند اقدام کنند. این شرایط پیش نمی آید که سهام دارای ارزش، توسط عده ای جمع شود و به طور عادلانه ای آن را بین مردم تقسیم می کند و اعلام کند که هر کسی مایل به خرید است حتی کسانی که دارای کد بورسی نیستند می توانند برای خرید اقدام کنند. مساله چندان پیچیده نیست و شامل مجموعه ای از سهام شرکت ها و بانک ها است. می توانم بگویم همین سهم دو میلیون تومانی امروز ارزشی در حدود سه و خورده ای میلیون تومان دارد. چون دولت می خواهد این سهم را عادلانه بین مردم تقسیم کند و یک عده نمی توانند این سهم را خریداری کنند. دولت تصدی گری خود را کم کرده است و سهامی را که نیازی به نگهداشتن آن نداشت، آزاد کرده است.
این موضوع عمر بازار سرمایه را زیاد می کند و رقابت بیشتری در این بازار ایجاد می شود. به این طریق دست دولت نیز باز می شود و نیازی به استقراض از سیستم بانکی ندارد. حتی نیازی به انتشار اوراق مشارکت و اوراق قرض نیست. سود این کار از این جهت است که دولت در حال عرضه سهامی است که سود فعلی آن از این سبد بالاتر است و عادلانه توزیع می شود و به نوعی مشوق راه اندازی اقتصادی مشارکتی و مبتنی بر سهم است. دولت پیش از این خصوصی سازی می کرد و می فروخت و خصولتی می شد و مسائلی پیش می آمد اما امروز عرضه در قالب ETF است. ولی نباید بعدها برای این سهام بازار سازی شود و عده ای بازار گردانی کنند و قیمت این سهام را سقوط بدهند و بعد آن را جمع کنند و به طور ارزان تری از چنگ مردم در بیاورند و خود مالک آن شوند. نهاد ناظر در این بین بورس است و بورس باید اراده رسیدگی به این موضوع را داشته باشد.
دولت امروز اجازه فروش به شکل کامل نداده است این چه شیوه ای از آزادسازی بخصوص در سهام عدالت است و نشانه چیست؟
وقتی به فردی بسته ای دو و نیم میلیون تومانی بدهید و به او بگویید قیمت این بسته امروز سه و نیم میلیون تومان است و به سرعت سعی می کند آن را بفروشند و در چنین شرایطی بازار به هم می ریزد در این بین عده ای آماده خرید هستند. برای این خرید از بازارهای دیگری بیرون می آیند و یا سهام دیگری را به فروش می رسانند و این امکان وجود دارد که بورس به هم بریزد.
آیا این امکان وجود دارد که رونق گرفتن بورس و سهامدار شدن اکثر مردم بازار اقتصادی بهم ریخته ما را متشنج تر کند؟
به نظر من، برخی از سیاست ها نباید در این بازه زمانی اجرا می شد. امروز زمان جهش دادن به قیمت دلار نبود. ولی بانک مرکزی امروز چنین کاری کرد و بر تمکین بانک ها بر نرخ سود اصرار ورزید. اتفاق خاصی نیفتاد ولی برخی پول خود را از بانک خارج کردند و به سراغ بازارهای دیگری نظیر طلا، ارز، مسکن و بورس رفتند. نباید چندین دارو را به طور هم زمان به خورد مریض داد چه بسا این دارو ها حال بیمار را وخیم تر کند. امروز نیازی به ماجرای حذف چهار صفر نیست. ما نهادهایی داریم که هماهنگ کننده سیاست های اقتصادی هستند. چنین مجموعه ای در هیات دولت و یا سازمان برنامه وجود دارد و می تواند کارهای زیادی انجام دهند. همه افرادی که تصمیمات آنها در اقتصاد کشور موثر است در این هیات حضور دارند. رییس بانک مرکزی و مدیر سازمان برنامه و وزیر اقتصاد و دیگرانی که نقش مهمی در اقتصاد دارند در این طیف باید از کارهایی که بر اقتصاد و حیثت مالی کشور لطمه می زند پرهیز کنند. تصمیمات مخصوص به بورس نیز باید در این هیات گرفته شود. نباید هر نهادی کار خود را پیش ببرد. دولت نباید در این مساله مهم در رودربایستی گیر کند.