به گزارش راهبرد معاصر؛ شهریور 1399، خبری روی خروجی سایت فدراسیون فوتبال ایران قرار گرفت که اشاره داشت به اینکه کنفدراسیون فوتبال آسیا و آژانس تجاری این کنفدراسیون با ارسال نامهای به ترتیب به فدراسیون فوتبال و سازمان صداوسیما، عنوان کرده‌اند که به دلیل تحریم‌های بینالمللی ضمن لغو یک‌طرفه قرارداد حقوق پخش تلویزیونی آژانس تجاری کنفدراسیون فوتبال آسیا با سازمان صداوسیما، از در اختیار گذاشتن سیگنال پخش زنده مرحله گروهی متمرکز لیگ قهرمانان آسیا معذور هستند.
که بر اساس این اقدام کنفدراسیون آسیا، سیگنال پخش مسابقات لیگ قهرمانان آسیا از حمله مسابقات تیم‌های پرسپولیس، استقلال، شهرخودرو و سپاهان در مسابقات فوتبال لیگ قهرمانان آسیا، به‌طور مستقیم در اختیار صداوسیمای ایران قرار نخواهد گرفت.
در این میان، مسئله اینجاست که کنفدراسیون فوتبال آسیا از کدامین تحریم‌های بینالمللی علیه ایران سخن می‌گوید و اگر منظور تحریم‌های ایالات‌متحده آمریکا است، تبعیت کنفدراسیون آسیا و آژانس تجاری این کنفدراسیون از این تحریم‌ها چه مبنای حقوقی دارد و به‌عبارت‌دیگر این اقدام به لحاظ حقوق بین‌الملل ورزش چه وضعیتی دارد ؟
لغو قرارداد حق پخش تلویزیونی
حقوق پخش تلویزیونی بسته‌ای حقوقی است که صاحب و برگزارکننده‌ی آن رویداد از طریق فروش آن به شبکه‌های تلویزیونی به آن‌ها اجازه پخش این رویداد را داده و در ازای دریافت مبلغ معینی درآمد کسب می‌کند. مشتریان فدراسیون‌ها و باشگاه‌ها در بازار حقوق تلویزیونی، شبکه‌های تلویزیونی هستند. به‌طوری‌که این ارگان‌های ورزشی حقوق تلویزیونی مربوط به مسابقات تیم‌های خود را در این بازار به مزایده می‌گذارند و به بالاترین پیشنهاد می‌فروشند. شبکه‌هایی که بدون خریداری حقوق تلویزیونی رویداد، آن را پخش می‌کنند اقدامشان غیرقانونی بوده و صاحب حقوق آن رویداد و مسابقه، می‌تواند نزد مراجع قضایی از شبکه مذکور شکایت و خسارت دریافت کند. حقوق پخش تلویزیونی مسابقات در سه نوع فروخته می‌شود: (۱) حقوق پخش زنده، (۲) حقوق پخش غیرزنده (زمان گذشته از ساعت این بازی‌ها در این نوع حقوق پخش عامل مهمی برای قیمت‌گذاری است) و (۳) حقوق پخش خلاصه و یا صحنه‌های مهم بازی (Highlights).
در این میان صداوسیمای ایران قرارداد حق پخش بازی‌های فوتبال را با کمپانی «لاگاردر» که با نامهای مختلفی در آسیا فعالیت کرده که سرشناس‌ترین آن‌ها «WSG» است و البته به‌عنوان آژانس تجاری این کنفدراسیون آسیا نیز تا سال 2021 قرارداد دارد ، منعقد کرده بود، اما خبر رسیده که این کمپانی به بهانه تحریم‌های بینالمللی، قرارداد منعقدشده با ایران را به‌صورت یک‌طرفه لغو کرده است .
برجسته‌ترین نکات این لغو قرارداد، عدم ارائه حق پخش بازی‌ها به ایران و مسدود کردن انتقال سیگنال‌های ماهواره‌ای به صداوسیمای ایران است و از آنجا که برخی مخاطبین صداوسیمای ایران به دلیل ضعف سیگنال‌های آنالوگ، برنامه‌های سیمای جمهوری اسلامی را توسط گیرنده‌های ماهواره‌ای دنبال می‌کنند، بنابراین بخشی از مخاطبین به‌ویژه مخاطبین خارج از کشور صداوسیما، تحت تأثیر قرار خواهند گرفت.
نامشروع بودن لغو قرارداد حق پخش به بهانه تحریم‌ها
کنفدراسیون آسیا و شرکت بازرگانی آن باید بدانند که اگر مبنای تحریم‌های بینالمللی که بهانه لغو حق پخش فوتبال به ایران شده است، تحریم‌های یکجانبه آمریکا است، باید بدانند که برمبنای حقوق بین‌الملل، سازمان ملل و حقوق بشر، غیرحقوقی و غیر مشروع است و به عبارت دقیق‌تر عمل یک‌جانبه‌ی آمریکا نیز در تحریم ایران، مغایر با تضمین صلح و تحکیم امنیت جهانی، همبستگی اجتماعی ملل و اصل عدم توسل به‌زور در روابط بینالمللی در پرتو منشور سازمان ملل متحد است. در این میان سازمان ملل و گزارشگران آن و اعضای دائم شورای امنیت نیز بر نامشروع بودن تحریم‌های امریکا، تأکید کرده‌اند، چنانچه ادریس الجزیری گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل در این خصوص اظهار داشته است:«تحریم‌های بینالمللی باید دارای اهداف قانونی و متناسب بوده و به شهروندان عادی آسیبی وارد نكند؛ این در حالی است كه هیچ‌یک از معیارهای مذكور( در خصوص تحریم‌ها علیه ایران) رعایت نشده است».
ازآنجاکه هيچ تحريمى از سوى سازمان ملل عليه ايران وجود ندارد، براین اساس تبعیت کنفدراسیون آسیا و شرکت بازرگانی آن از تحریم‌های یکجانبه آمریکا که امری غیرقانونی است، محل تعجب است، چرا که تبعيت از تحریم‌های غیرمجاز يك كشور نیز يك امر آشکار غیرقانونی و غیرقابل‌پذیرش است.
بنابراین می‌توان گفت که تصمیم گرفته‌شده کنفدراسیون آسیا در عدم ارائه سیگنال پخش زنده بازی‌های فوتبال به ایران ، بر اساس حقوق بین‌الملل ورزشی نامشروع است، چرا که هیچ سازمان بینالمللی ورزشی حق ندارد مردم یک کشور را از تماشای رویدادهای ورزشی ازجمله بازی‌های المپیک، جام جهانی، قاره‌ای، پ تمام آن‌ها جزو رخدادهای عمده ورزشی محسوب می‌شود.محروم کند.
سیاسی‌کاری برخلاف شعارِ جدایی فوتبال از سیاست
لغو قرارداد حق پخش زنده فوتبال به بهانه تحریم‌ها، یک اقدام سیاسی است و AFC هم در این امر مقصر است وهم گام و همراه با این اقدام سیاسی بوده است، چراکه وقتی یک سازمان ورزشی حق پخش یک مسابقه یا رویداد ورزشی را به یک شرکت تجاری می‌دهد، این شرکت طبق قرارداد باید از توصیه‌های آن سازمان تبعیت کند حتی فیفا هم وقتی با ایجنت‌های ورزشی قرارداد می‌بندد محدودیت‌هایی را برای آن شرکت و ایجنت اعمال می‌کند، لذا می‌توان گفت که شرکت پخش‌کننده بازی‌های لیگ قهرمانان آسیا با رضایت ای اف سی و یا حداقل بدون مخالفت آن نهاد ، دست به این اقدام سیاسی زده است.
بنابراین این اقدام کنفدراسیون آسیا و شرکت بازرگانی آن موسوم به کمپانی لاگاردر،مغایر با شعار‌هایی است که فیفا در خصوص جدایی فوتبال از سیاست می‌دهد است. شعاری که بر مبنای آن، مسائل سیاسی به هیچ عنوان نباید در امور فوتبالی تأثیرگذار باشد و مردم دنیا حق دارند به دور از موارد سیاسی بازی‌های فوتبال را دنبال کنند و کاملا مشخص است که شعار فیفا در این موضوع به طور آشکاری عمل نشده است.
راهکار صحیح مقابله با این اقدام
اقدام اخیر AFC خلاف قوانین، مقررات و عرف روابط بین‌الملل ورزش است. لذا بر مسئولان فدراسیون فوتبال لازم است در مکاتبات شان به AFC ، فیفا و شورای المپیک ،صریحا به موضوع نامشروع بودن تحریم های یکجانبه امریکا و نیز شعار فیفا مبنی بر عدم دخالت سیاست در ورزش و نیز حقوق و عرف بین الملل ورزشی استناد کرده و موضوع لغو غیرقانونی قرار داد حق پخش را در اسرع وقت حل و فصل نمایند.
علاوه براین، فسخ یک‌طرفه یک قرارداد قانونی به‌هیچ‌عنوان قانونی نیست، مگر اینکه دلیل موجهی داشته باشد و در این میان لغو این قرارداد به بهانه تحریم‌های آمریکا، به هیچ‌وجه مشروع و موردپذیرش نیست، لذا بر مسئولان فدراسیون فوتبال لازم است که این مسئله را از طرق و مراجع قانونی مشخص‌شده، پیگیری کنند.