به گزارش راهبرد معاصر؛ به روایت تاریخ شهریور 1359 بود که با حمله هوایی عراق به چند فرودگاه ایران و تعرض زمینی همزمان ارتش بعث عراق به شهرهای غرب و جنوب کشورمان جنگ تحمیلی و 8 ساله با عراق یا بهتر بگوییم دفاع مقدس ایران علیه این تجاوز ناجوانمردانه و نابرابر آغاز شد. این جنگ در حالی آغاز شد که تنها 19 ماه از پیروزی انقلاب اسلامی ایران و بیرون راندن رژیم شاهنشاهی و مستبدانه از حکومت ایران گذشته بود و طبعا به بازسازی و آرامش و سازندگی نیاز داشت.
اما آنچه در این جنگ و دلائل آغاز آن اهمیت دارد نه اختلافات مرزی است که صدام از آنها سخن می گفت و نه ادعای مالکیتش بر اروند رود و جزایر ایران بلکه عامل اصلی آغاز این جنگ، نقشه برنامه ریزی شده، هدفمند و فرا منطقه ای غرب برای شکست انقلاب ایران بود؛ نقشه ای که برنامه ریزی شده بود تا ایران اسلامی و مردم انقلابی را از پای در بیاورد. پس چه برنامه ای بهتر از غافلگیری آغاز جنگی نابرابر برای کشوری که تازه پایه های انقلابی مردمی و اسلامی در آن شکل گرفته و قرار است به تمام دنیا تسری یابد و خاری در دشمن مدعیان آزادی و مستکبران غربی شود.
جنگی یک طرفه با هدف نابودی انقلاب اسلامی ایران
جنگی که یک طرف آن ایران و انقلاب نوپا اما قدرتمند و با پشتوانه مردمی قرار داشت و طرف دیگر ماجرا و مقابل این لشگری که تازه از جنگ طاغوتیان برگشته، کل دنیای غرب و اروپا و آمریکا و کشورهای مستعمر منطقه قرار گرفته بود و در این میان عراق به دلیل کینه دیرینه با ایران تنها داوطلب اجرای آن شد و به عبارتی عراق عروسک خیمه شب بازی غربی ها شد تا بلکه در این میان چیزی هم از آنچه جزایر عربی می نامید نصیبش شود.
حالا درست است که چند ماه ابتدایی آغاز جنگ به دلیل آنکه نیروهای نظامی ایران برای آن آمادگی لازم را نداشته و نیروهای انقلابی هم هنوز از جنگی نفس گیر با رژیم طاغوت برگشته بودند، عراق توانست پیشروی هایی داشته باشد و حتی با نقش بازی کردن برخی خودفروختگان مانند بنی صدر بخش هایی از شهرهای جنوبی به دستشان بیافتد و چند شهر مرزی را در غرب و جنوب ایران تصرف کنند اما بعد از آن با تدبیر امام و راهی شدن فرماندهانی به خط مقدم که بعدها تاریخ سازان دفاع مقدس شدند، شرایط تغییر کرد و صدام که تصور چنین وضعی را نداشت دست به سلاح های شیمیایی زد. هر چند عده ای دست به تحریف تاریخ دفاع مقدس می زنند و حرف و سخن هایی به میان می آورند که با واقعیت جنگ و دفاع همخوانی ندارد اما مسئله این است که ایران با فرماندهی امام راحل و همراهی همه جانبه مردم الگوی غربی برای در هم شکستن انقلاب را بر هم زده و آنها را به وحشت انداختند.
قطعنامه 598 چرایی تنظیم و چرایی پذیرش!
همین ترس غربی ها از پیروزی ایران و شکست عراق در جنگی که آنها برنامه ریزش بودند سبب شد برای پایان دادن به آن وارد نقشه دیگری شوند. غرب جنگ را توسط عراق به ایران تحمیل کرد اما وقتی دید شرایط تغییر کرده، تاب نیاورد و کشتی های جنگیش را در حمایت از عراق وارد خلیج فارس کرد و با تنظیم قطعنامه 598 سعی در پایان جنگی داشتند که خود آغازگر آن بودند اما نتوانستند به اهداف مورد نظر دست یابند. در این میان اما و اگر های بسیاری در خصوص چرایی پذیرش این قطعنامه از سوی امام راحل مطرح شد و حتی عده ای با تحریف تاریخ دفاع مقدس و شخصیت والای امام در نقش فرماندهی استراتژیک سعی در بهره برداری های سیاسی داشتند.
این در حالی است که به گفته حسین علائی، اولین فرمانده نیروی دریایی سپاه و پژوهشگر حوزه دفاع مقدس «استراتژی امام خمینی تا فتح خرمشهر، پایان دادن به جنگ تحمیلی از طریق «آزادسازی سرزمین‌های اشغالی ایران»، «حفظ تمامیت ارضی کشور»، «وادار کردن عراق به پذیرش مجدد معاهده مرزی ۱۹۷۵» و نیز «جبران خسارات جنگ توسط دولت متجاوز بعثی عراق» بود. » اما جنگ در سال های آخر به جنگی فرسایشی مبدل شده بود و از طرفی تجاوز شیمیایی عراق اوضاع را پیچیده تر کرده بود.
این پژوهشگر گفته است: «در چنین وضعیتی سیاست دو ابرقدرت جهانی آن روز یعنی آمریکا و شوروی این بود که جمهوری اسلامی ایران در جنگ برنده نشود و عراق هم در جنگ بازنده نشود. لذا در اواخر تیر ماه سال ۱۳۶۶ قطعنامه ۵۹۸ را به تصویب شورای امنیت سازمان ملل رساندند تا این سیاست را اجرایی کنند. آنها پس از تصویب این قطعنامه بلافاصله کشتی های جنگی خود را در حمایت از عراق وارد خلیج فارس کردند. کشتی‌های جنگی آمریکا همزمان با تهاجمات عراق در جبهه‌ها از اواخر فروردین ماه سال ۱۳۶۷ به سکوهای نفتی، کشتی‌های جنگی و هواپیمای مسافربری ایران در تنگه هرمز حمله کردند و یک فاجعه انسانی را رقم زدند. در چنین شرایطی امام خمینی با پذیرش قطعنامه ۵۹۸ راه را برای خاتمه دادن به جنگ ۸ ساله باز کردند.»
اما تحلیل دیگری هم در این میان وجود دارد و آن اینکه این قطعنامه در شرایطی از سوی شورای امنیت تصویب شد که رژیم بعثی عراق، منافقین و آمریکا به دنبال تغییر موازنه جدیدی در جنگ و فشار مضاعف بر جمهوری اسلامی بودند تا از بکارگیری سلاح های شیمیایی و رخنه منافقین، حمله به سکوهای نفتی و زدن هواپیمای مسافربری ایرانی برای پیشبرد اهداف و تحقق آنچه در ابتدا مد نظر داشتند و به آن نرسیدن، بهره ببرند.
از تحمیل قطعنامه تا سواستفاده از شرایط
برخی از تحلیلگران هم این شرایط را ناشی از نوعی توافق بین قدرت‌های جهانی آن زمان یعنی آمریکا و شوروی سابق برای بهره‌گیری از مواهب چنین وضعیتی و در راس آن پر رونق نگه داشتن بازار فروش تسلیحات جنگی و توجیه حضور در منطقه راهبردی خلیج‌فارس می‌دانند که با آسودگی خیال از قدرت ارتش تجهیز شده عراق و سلاح‌های مدرن اهدایی به آن که می‌توانست جنگ را در پشت خاکریز‌ها نگه داشته و رژیم صهیونیستی نیز در حاشیه آتش این جنگ نگرانی کمتری از آینده خود داشته باشد، راهبرد فرسایشی شدن و تداوم جنگ را دنبال می‌کردند.
امام خمینی در چنین شرایطی با استفاده از تعبیر «جام زهر» در حالیکه پیش از آن و چند روز قبل از این تصمیم به طور مرتب مردم را دعوت به حضور در جبهه‌ها برای شکست دادن ارتش متجاوز می‌کردند، قطعنامه را پذیرفتند تا مشخص باشد که ایشان در چنین وضعیتی و در حالیکه پیش از این راهبرد دفاع تا پیروزی را داشتند راهبرد خود را تغییر داده‌اند و بحث هایی که برخی سواستفاده گران سیاسی برای تخریب چهره شاخص ایشان به کار می برند تنها بهره برداری هایی در راستای همان تخریب انقلاب و رهبر این انقلاب راستین است.
از طرفی امام راحل در همان ابتدا حاضر به پذیرش آن نشدند بلکه با طرح قطعنامه 598 از طرف شورای امنیت سازمان ملل متحد ایشان به نمایندگان سیاسی جمهوری اسلامی ایران اجازه دادند با طرف‌های بین المللی و تهیه کنندگان قطعنامه در مورد محتوای آن به مذاکره بپردازند. این تدبیر مبنی بر مذاکره غیر علنی باعث شد محتوای قطعنامه در حد زیادی که منافع ایران پس از پایان جنگ را تامین کند به دنبال داشته باشد از همین روست که بسیاری از تحلیلگران این تصمیم امام را هوشمندانه می خوانند و مقام معظم رهبری هم آن را مدبرانه می دانند.
بهره سخن
جنگ در سال 59 از سوی غرب و با بازیگری رژیم بعثی عراق بر ایران اسلامی تحمیل شد اما خیلی زود این جنگ تحمیلی که حالا تعبیر دفاع مقدس به خود گرفته بود، تغییر موضع داد و رزمندگان ایرانی پیروزی های بسیاری به دست آوردند اما عراق در سال 66 دست به استفاده از سلاح های شیمیایی هم علیه رزمندگان ایرانی و هم مردم عادی زد.
با تصویب قطعنامه 598 و در حالیکه غرب نمی خواست ایران در این جنگ به پیروزی برسد کشتی های خود را وارد خلیج فارس کرد تا فشاری مضاعف بر ایران وارد کند در چنین شرایطی بود که امام راحل استراتژی راهبردی خود را برای دفاع تا پیروزی تغییر دادند و با مذاکره نمایندگان جمهوری اسلامی و تامین برخی منافع ایران با تعبیر «جام زهر» آن را پذیرفتند. بازگشایی زوایای مختلف پذیرش این قطعنامه می تواند دهان آنهایی که دست به تحریف تاریخ دفاع مقدس و تحریف شخصیت امام خمینی(ره) می زنند و قصد دارند ایشان را شخصیتی واداده جلوه دهند، می بندد.