به گزارش راهبرد معاصر؛ با وجود خروج آمریکا از برجام در اردیبهشت سال 1396، ایران همچنان به حضور در این توافق پایبند ماند. طرف های مقابل دیگر این توافق یعنی سه کشور اروپایی فرانسه، انگلیس، آلمان و دو کشور روسیه و چین متعهد شدند با ایجاد ساز و کار مالی مشترک با ایران، به تعهدات خود در برجام پایبند بمانند. در این میان مسکو و پکن به دلیل استقلال رای در حوزه سیاست خارجی در دوره های مختلف چندان مشکلی به برقراری روابط اقتصادی و سیاسی با جمهوری اسلامی نداشته و همواره در سطوح مختلف روابط دوجانبه این کشورها با ایران حفظ شده است ولی در مورد کشورهای اروپایی به دلیل عدم اتخاذ راهبرد مستقل در حوزه سیاست خارجی و دنباله روی از تصمیمات واشنگتن در این عرصه، این پرسش مطرح شد که آیا "اتحادیه اروپا می تواند بدون حضور آمریکا در برجام باقی بماند و به تعهدات خود عمل نماید یا نه؟" در این گزارش به بررسی رفتار اتحادیه اروپا در قبال برجام می پردازیم و خواهیم گفت که آیا این اتحادیه توانسته این توافق را حفظ کند یا نه؟
واکنش منفعلانه اروپا به خروج آمریکا از برجام شروع بازی جدید ضدایرانی
یک روز پس از خروج واشنگتن از توافق هسته ای، کشورهای اروپایی با انتشار بیانیه ای اعلام کردند "برجام براساس قطعنامه شورای امنیت الزام آور است و همه طرف ها باید به اجرای کامل آن متعهد باشند و مسئولانه عمل کنند. سه کشور اروپایی متعهد خواهند بود این توافق پابرجا بماند و با همکاری سایر طرف ها، این وضع ازجمله تداوم بهره‌مندی اقتصادی مردم ایران در چارچوب برجام ادامه پیدا کند.در این بیانیه از ایران خواسته شده در مقابل تصمیم آمریکا خویشتن داری و مطابق با الزامات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با این نهاد همکاری کند.سران انگلیس، آلمان و فرانسه در بیانیه خود اعلام کرده اند، همزمان با حفظ برجام باید به سایر مسائل مهم پاسخ داده شود و درباره برخی از مقررات برجام که پس از سال 2025 منقضی می‌شود، بایستی چارچوب طولانی‌مدت تعریف شود.در این بیانیه آمده تعهد ما به حفظ امنیت متعهدان و شرکای ما در منطقه بدون قید و شرط است و ما بایستی به‌گونه‌ای معنادار به نگرانی‌های مشترک درباره برنامه موشکی و فعالیت‌های منطقه ای ایران پاسخ دهیم."
همانگونه که مشخص است اروپایی ها در این بیانیه نه تنها آمریکا را به دلیل خروج از این توافق متهم نکردند بلکه از جمهوری اسلامی ایران می خواهند در موضوعات منطقه ای و موشکی هم نگرانی هایشان را رفع کنند. این نکته شروع پازل جدید ضدایرانی محور واشنگتن – بروکسل است. آمریکا به عنوان پلیس بد از برجام خارج می شود ولی اروپا با حفظ تابوت برجام خواسته های غرب را در قبال ایران مطرح می کند!
وقت تلف کردن اروپا با وعده های غیرعملیاتی برای طرح خواسته های جدید
اروپا جهت متقاعد کردن ایران برای تداوم برجام، پس از خروج واشنگتن از این توافق اعلام کرد با ارائه بسته پیشنهادی و ایجاد ساز و کار مالی ویژه به تعهدات خود در قبال تهران عمل خواهد کرد. به همین منظور در 10 ماه گذشته 4 گام را به این منظور تعریف کرد که در ادامه به آنها اشاره می کنیم:
-گام نخست: طرح ارتباط مستقیم با بانک سرمایه‌گذاری اروپا
قدرت‌های اروپایی در گام اول، طرح ارتباط مستقیم با بانک سرمایه گذاری اروپا را مطرح کردند که به دلیل ساختار وابسته بانک سرمایه گذاری، این طرح در نقطه شروع با شکست مواجه شد. بر اساس این طرح قرار بود تعاملات بانکی و ارزی از طریق بانک سرمایه گذاری اروپا صورت گیرد و در عمل، این بانک به‌عنوان کارگزار اجرایی ایفای نقش کند.
- گام دوم: طرح ارتباط مستقیم بانک‌های مرکزی ایران و کشورهای اروپایی
پس از شکست گام نخست، اروپایی‌ها طرح ارتباط مستقیم بانک مرکزی ایران با بانک‌های مرکزی کشورهایی اروپایی را طرح کردند که آن هم با تهدید آمریکا مبنی بر تحریم اعضای هیئت مدیره این بانک‌ها، با عقب نشینی و شکست روبه رو شد.
- گام سوم: طرح SPV
طرح سوم اروپا موسوم به طرح SPV که از آن به‌عنوان ابزار ویژه مالی یاد می‌شد، با شعار تسهیل مبادلات تجاری ایران و اروپا و کاستن از تأثیر تحریم‌های ثانویه آمریکا معرفی گردید. این طرح نیز با ترس شرکت‌های اروپایی از خرید نفت ایران و نیز فقدان اراده کافی از جانب اروپا، به سرانجام نرسید و به سرنوشت دو طرح قبل دچار شد.
- گام چهارم: سازوکار اینستکس
9 ماه پس از اعلام اروپا جهت راه اندازی SPV ، سرانجام با کش و قوس های فراوان تروئیکای اروپای از نسخه ضعیف آنچه در اظهارات خود برای راه اندازی ساز و کار ویژه مالی با ایران سخن گفته بودند، رونمایی کردند. اینستکس یا سازوکار حمایت از تجارت اروپا و ایران در قالب تأسیس شرکتی با سرمایه اولیه ۳۰۰۰ هزار دلار قرار است تسهیل‌کننده تجارت ایران با سه کشور اروپایی انگلستان، فرانسه و آلمان باشد.آنچه در واقعیت این طرح اتفاق می‌افتد؛ استقرار دفاتر شرکت در فرانسه و ایران که از طریق آن، ایران می‌تواند درآمدهای حاصل از صادرات خود به اروپا را به‌صورت تخصیص اعتباری، نزد شرکت نگاه داشته و منحصراً از شرکت‌های اروپایی خرید نماید.نکته قابل توجه این است که در این سازوکار؛ پول نقد جابجا نشده و ایران موظف است از اعتبار ذخیره شده تنها از کشورهای اروپایی اجناسی در سه گروه غذا، دارو و غلات، خریداری نماید. نکات مهم در اینستکس عدم وجود ضمانت اجرایی لازم از سوی اروپایی، محدود بودن این ساز و کار مالی به اقدامات بشردوستانه و مشروط کردن اجرایی شدن آن به برخی موضوعات غیرمرتبط با اینستکس مانند لوایح مرتبط با FATF است که عملا نمی توان آینده چندان مثبتی برای این ساز و کار مالی متصور بود.
مرور اقدامات کشورهای اروپایی در قبال ایران پس از خروج آمریکا از برجام نشان می دهد که اروپا نتوانسته خواسته های شش گانه ذیل را که رهبر معظم انقلاب در 2 خرداد 1397 آنها را پیش شرط تداوم برجام مطرح کردند، محقق نمایند:
همانگونه که در سطور بالا اشاره شد اتحادیه اروپا نه تنها منفعلانه با خروج آمریکا از برجام برخورد کرد بلکه با طرح مذاکرات موشکی و منطقه ای – با محوریت پاریس - و متهم کردن ایران در موضوعات حقوق بشر تلاش می کند با بسترسازی برای آغاز دو جدیدی از مذاکرات، نقش خود به عنوان پلیس خوب پس از خروج آمریکا از برجام را ایفا نماید. ساز و کارهای مالی اروپا برای ایران که صرفا شامل اقدامات بشردوستانه – که در این حوزه تحریمی وجود ندارد – است، صرفا نمایشی برای همراه کردن ایران با خواسته های غرب است و هیچ نفعی برای جمهوری اسلامی ایران ندارد. این روند نشان می دهد اتحادیه اروپا به عنوان یکی از بازیگران توافق هسته ای عملا از این توافق خارج شده و صرفا در حال ایفای نقشی است که در تقسیم کار با واشنگتن آن را برعهده گرفته است.
این یعنی چه .
یعنی بجای اینکه شما با کشور ها رابطه دوستان و صمیمانه داشته باشی سعی کنی با گروها و دسته جات مخالف اون کشور رابطه برقرار کنی و سعی کنی که اون گر.ه ها رو به قدرت برسانی.
مثال
کشور عربستان برای ضربه زدن به ایران گره جیش العدل را داره ساپورت مالی و اسلحه ای میکنه.
آیا این برای کشور ایران خوشایند هست یا نه
اگه خوشایند است که هیچ.
اگه نیست که نسیت پس چرا ایران از گروهای مخالف سایر کشور ها داره حمایت میکنه. در یمن در لبنان درعراق در فلسطین در قاره آفریقا چچن وخیلی جاه های دیگه.
راستی چرا ایران در کشور روسه ساکته یا در چین .
این خیلی معنا داره.