به گزارش «راهبرد معاصر»؛ روز یک شنبه ۱۸ آوریل ۲۰۲۱، سایت خبری AXIOS در خبری مدعی شد که نهادهای اطلاعاتی اسرائیل به این جمع بندی رسیدند که مذاکرات وین منجر به بازگشت آمریکا به برجام خواهد شد. مقامات اسرائیلی با ابراز نگرانی از بازگشت آمریکا به برجام، اعلام کردند که اشتیاق به بازگشت مجدد به توافق برجام، قدرت آمریکا در پای میز مذاکره را تضعیف می کند! خبر ها و نقل قول های منتشر شده در ظاهر خبر از اختلافات عمیق میان واشنگتن-تل آویو می دهد؛ اما با کمی فاصله گرفتن از افکار عمومی شکل گرفته توسط رسانه ها می توانیم نگاه متفاوتی به نوع اختلاف میان این دو متحد قدیمی داشته باشیم.
اسرائیل برای جلوگیری از پیشرفت برنامه هسته ای ایران و همچنین تاثیر بر روی مذاکرات وین آن هم به نفع طرف آمریکایی، روز یکشنبه 22 فروردین ماه 1400 (11 آوریل 2021)، بخشی از شبکه توزیع برق تاسیسات غنی سازی نطنز، در عملیاتی خرابکارانه بدست عوامل نفوذی سازمان اطلاعات و عملیات ویژه اسرائیل «موساد» قطع و به تبع آن تعدادی از سانتریفیوژ های نصب شده در این مرکز از کار افتادند. جمهوری اسلامی ایران نیز در پاسخ به این اقدام تروریستی، با اعلام بیانیه ای رسمی سطح غنی سازی خود را به میزان ۶۰٪ ارتقاء داد. البته این اقدام جدا از حملات انتقام جویانه علیه اهدافی در داخل و خارج از خاک سرزمین های اشغالی علیه منافع اسرائیل بوده است.
پس از حادثه تروریستی نطنز بنا بر گزارش های منتشر شده، واشنگتن با عبارات صریح و بدون ابهام به اسرائیل هشدار داده است که از اظهار نظر در رابطه با ظن مشارکت اسرائیل در خرابکاری نطنز خودداری کند تا در روند مذاکرات خللی ایجاد نشود. با این حال تلاش‌های تل آویو برای به کرسی نشاندن نظراتش متوقف نشده است. طبق اخبار منتشر شده قرار است در روزهای آتی «یوسی کوهن» رئیس سازمان اطلاعات و عملیات ویژه موساد، «مئر بن ثبات» مشاور امنیت ملی و «آویو کو خاوی» فرمانده ارتش اسرائیل به واشنگتن سفر کرده و درباره مذاکرات برجامی با مقامات آمریکایی به بحث و تبادل نظر بپردازند.
اسرائیل از دهه ۱۹۶۰ میلادی با حمایت بی چون و چرا ایلات متحده آمریکا از امتیاز داشتن سلاح هسته ای در منطقه خاورمیانه برخوردار بوده است. از زمانی که دولت جانسون با فروش جت های فانتوم به اسرائیل پس از جنگ ژوئن ۱۹۶۷ موافقت کرد؛ همواره آمریکا خود را متعهد به حفظ برتری نظامی اسرائیل در منطقه دانسته است. رژیم صهیونیستی سلاح های هسته ای خود را در زمین، دریا و هوا مورد آزمایش قرار می دهد. سلاح هایی که در زیر زمین و در مکانی نامعلوم و اعلام نشده نگه داری می شود. از همین رو تل‌آویو نمی خواهد سایر کشور های مسلمان منطقه بویژه ایران برتری این کشور را در منطقه به چالش بکشند.
اسرائیل به دنبال آن است تا کمپین فشار حداکثری که میراث دوران ترامپ است را به عنوان گزینه مطلوب علیه تهران حفظ کند تا از این طریق ایران مجبور شود به پای میز مذاکره آمده و مولفه های قدرت ملی خود یعنی انرژی هسته ای، قدرت موشکی و نفوذ منطقه ای خود را تسلیم کند. اما با آغاز دور جدید مذاکرات برجامی در «گراند هتل وین» که از ۹ آوریل آغاز شده، تل آویو متوجه اقبال مجدد ساکنان کاخ سفید به قرارداد سال ۲۰۱۵ شده است. برای مقابله این اتفاق تل آویو مجموعه اقدامات تحریک آمیز را علیه تهران آغاز کرده است که در راس آن ها می‌توان به خرابکاری در سایت نطنز اشاره کرد. رژیم صهیونیستی قصد دارد تا با ایجاد تنش و حتی جنگ کنترل شده علیه ایران، فضا منطقه را علیه تهران امنیتی کند و اجازه مانور دیپلماتیک را به ایران ندهد. صهیونیست ها می دانند که برای ضربه به ایران لازم است تا فضا منطقه را علیه کشورمان امنیتی نگه دارند تا بتوانند با استفاده ابزاری از اعراب و متحدین خود در واشنگتن علیه منافع ایران در داخل و خارج از خاک ایران دست به اقدامات خرابکارانه بزنند.
اما برخی از کارشناسان درباره اقدامات اسرائیل تحلیل متفاوتی دارند. آن ها معتقدند اسرائیل نیز موافق محدود کردن برنامه هسته ای ایران از طریق مذاکره است؛ اما برای اعمال فشار بیشتر بر ایران قصد دارد تا ملاحظات جدیدی در برجام اعمال و این قرارداد با نفع تل‌آویو اصلاح و بازنویسی شود. رادیو اسرائیل، شبکه رادیو تلویزیونی «کان» در خبری اعلام کرد که اورشلیم تاکید دارد که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از قدرت بیشتری برای بازرسی از تاسیسات اعلام شده یا نشده ایران در «هر زمان و هر مکان» و امکان بازجویی از مقامات جمهوری اسلامی برخوردار باشد. دومین خواسته اسرائیلی ها از طرف آمریکایی تمدید برخی بند های موسوم به «غروب آفتاب» است که مطابق با قرارداد سال ۲۰۱۵ مدت آن ها در حال اتمام است.
سومین خواسته صهیونیست‌ها گنجاندن اعمال محدودیت های جدی علیه برنامه موشک های بالستیک ایران است. آن ها معتقدند که قطع نامه ۲۲۳۱ نتوانسته جلو پیشرفت برنامه موشکی ایران بگیرد، به همین دلیل واشنگتن باید محدودیت های موشکی را به تهران تحمیل کند. و در آخر صهیونیست‌ها به دنبال قطع بازوهای منطقه ای ایران و ورود مسائل منطقه ای به پای میز مذاکرات وین هستند. آن ها می دانند که یکی از مولفه های اصلی قدرت ایران نفوذ طبیعی در منطقه غرب آسیا است. در عین حال اسرائیل می داند که مهم ترین مانع در راه تکمیل پروژه «صلح ابراهیم»، نفوذ ایران در جهان اسلام و تقویت گفتمان مقاومت است. پس آن ها سعی دارند تا با محدود کردن نفوذ ایران، باقی کشورهای عرب منطقه را نیز سوار بر قطار سازش کنند.
در آخر باید گفت با وجود صداهای متناقضی که از سمت تل آویو و واشنگتن به گوش می رسد، اما ما باید به دو نکته مهم و اساسی توجه کنیم. نخست آنکه با توجه به اظهار نظرهای دولتمردان جدید آمریکا، آنها نیز به مانند اسرائیل به دنبال گسترده تر کردن توافق برجام هستند، اما به روش متفاوتی اعتقاد دارند. در استراتژی تیم بایدن، ابتدا آمریکا باید رضایت ایران را برای بازگشت به برجام جلب کند. پس از احیاء توافق ۲۰۱۵، آمریکا می تواند با استفاده از «مکانیسم ماشه» و با همراهی متحدان اروپایی اش به ایران فشار آورده و بحث نفوذ منطقه ای و قدرت موشکی ایران و همچنین اعمال محدودیت های بیشتر بر صنعت هسته ای را به ایران تحمیل کنند. چنین سناریویی حتی از استراتژی فشار حداکثری ترامپ نیز خطرناک تر است زیرا ممکن است در صورت مقاومت ایران در برابر خواسته های غیر معقول طرف آمریکایی، پرونده هسته ای ایران به شورای امنیت سازمان ملل بازگردانده شود. نکته دوم آن است که روابط میان تل آویو-واشنگتن در میان دو حزب اصلی آمریکا بسیار ریشه دار است. ما باید به این نکته توجه کنیم تا زمانی که «آیپک» بر روی دو حزب دموکرات و جمهوری خواه نفوذ دارد، نمی توانیم دورنمای روشنی از تغییر رفتار آمریکا در منطقه غرب آسیا متصور باشیم.