نحوه تعامل دولت احتمالی آلمان با ایران

به گزارش راهبرد معاصر؛ بر اساس نتایج انتخابات آلمان، حزب سوسیال دموکرات این کشور در انتخابات فدرال با برتری اندک پیروز شده و حزب آنگلا مرکل صدراعظم پس از ۱۶ سال، قدرت را در برلین تحویل خواهد داد. به نظر می‌رسد «اولاف شولتز»، کاندیدای حزب چپ میانه سوسیال دموکرات، صدراعظم آینده آلمان است. بسیاری از تحلیل‌گران معتقدند حزب چپ میانه‌ که بعد از شانزده سال به پیروزی رسیده، با توجه به شرایط فعلی آلمان، توان تغییرات زیادی در سیاست‌های کلی این کشور را ندارد.

علیرضا شیخ عطار سفیر پیشین ایران در آلمان در خصوص ماهیت سیاسی حزب سوسیال‌دموکرات آلمان گفت: گاهی مواقع شاهد هستم در رسانه‌ها حزب پیروز انتخابات را با عنوان یک حزب چپ‌گرا نام میبردند؛ حزب سوسیال دموکرات نماینده جریان چپ در آلمان نیست و این تفکر حزب و تشکیلات خود را دارد. حزب سوسیال دموکرات و دموکرات مسیحی بعد از جنگ جهانی دوم و در سال 1948- که دولت آلمان بعد از سه سال که زیرنظر امریکایی ها اداره می شد- به‌عنوان دو حزب اصلی وارد عرصه سیاسی آلمان شدند. البته حزب سوسیال دموکرات سابقه بیشتری دارد و به قبل از قدرت‌گرفتن حزب نازی بر می‌گردد. اینها مانند سوسیالیست‌های فرانسه و یا حزب کارگر انگلستان از نظر فکری در آن زمان و در مورد مسائل اجتماعی نظرات سوسیالیستی داشتند؛ اما در سال‌های اخیر از نقطه‌نظرات اقتصادی و نگاه سرمایه‌داری تفاوت فاحشی با حزب دموکرات مسیحی ندارند.

وی ادامه داد: در هر صورت آلمان کمتر به دنبال سیاست خارجی مستقل رفته است و تحت فشار و نفوذ امریکا تصمیمات اساسی را می‌گیرد؛ هر چند در پاره‌ای از موارد اختلاف دیدگاه هم میان این دو کشور وجود داشته است. نکته جالب این است که  این اختلاف نظرات بیشتر در زمان صدراعظمی سوسیال دموکرات‌ها رخ داده است. در یکی از آخرین موارد، اولاف شولتز در زمان حمله آمریکا به عراق حاضر به همکاری نشد و برخلاف انگلستان نیروی نظامی به عراق نفرستاد و با شروع جنگ مخالفت کرد. البته شولتز در یک انتخابات زودرس شکست خورد و برخی از تحلیل‌ها از نقش آمریکا در این شکست می‌گویند.

شیخ‌عطار در خصوص احتمال تغییر جایگاه آلمان در اتحادیه اروپا بعد از کنار رفتن مرکل گفت: هر دو حزب، آلمان را محور اتحادیه اروپا میدانند و با استفاده از قدرت اقتصادی برای ادامه نفوذ در تصمیم‌گیری‌های اتحادیه موافق هستند و تلاش دارند تا با استفاده از ظرفیت‌های اتحادیه اروپا در عرضه جهانی حضور فعال داشته باشند. به نظر نمیرسد که کنار رفتن مرکل تغییری در جایگاه آلمان در سیاست خارجی اتحادیه اروپا به وجود بیاورد. از سوی دیگر حزب آلترناتیو که یک حزب راست‌گرا و با رگه‌هایی از نژادپرستی است در انتخابات اخیر با کاهش اقبال عمومی موجه شده است.

سفیر پیشین ایران در آلمان ادامه داد: این دو حزب در نگاه به اتحادیه اروپا و نگاه به امریکا تفاوتی ندارند؛ حتی مرکل سعی می‌کرد خود را با امریکا هماهنگ نشان بدهد و در زمان روسای جمهور قبل مخصوصاً اوباما خیلی با هم روابط نزدیکی داشتند؛ به طوری که سفر اوباما به آلمان با استقبال یک جمعیت چند صد هزار نفری روبرو شد.

شیخ عطار  در خصوص آینده رابطه آلمان با ایران در دولت جدید آلمان گفت: واقعیت در فضای سیاسی آلمان را باید ببینیم که علاوه بر نفوذ امریکا که میراث جنگ دوم جهانی است، اسرائیل هم روابط ویژه‌ای با احزاب آلمانی دارد و به بهانه هلوکاست همچنان از آلمان کمک‌های چند میلیارد دلاری می‌گیرد. کابینه آلمان و رژیم صهیونیستی هر سال دو نوبت جلسه مشترک در برلین و تلاویو برگزار می‌کنند که اینها نشان دهنده نفوذ اسرائیل در آلمان دارد. این دو مسئله باعث شده است که دولت‌های آلمان با احتیاط ببشتری با ایران ارتباط بگیرند. اما در دهه‌های گذشته مواردی داشتیم که آلمانی‌ها سعی کردند معقول تر با ایران برخورد کنند و برخورد کمتر خصمانه‌ای داشته باشند که البته مربوط به کیش شخصیت نیروهای خاص سیاسی بود. سیاست‌های دولت مرکل بیشتر تحت نفوذ اسرائیل قرار داشت. احتمالا صدراعظم آینده آلمان که از حزب سوسیال دموکرات می آید، علاقه بیشتری نسبت به تعامل با ایران نشان خواهد داد.

او در پایان اضافه کرد: نکته قابل توجه در سیاست آلمان این است که دولت‌های آلمان بعد از جنگ جهانی، به‌جز یک مرتبه همواره  ائتلافی بوده‌اند. به طور سنتی، دموکرات‌ مسیحی‌ها با حزب لیبرال ائتلاف می‌کردند و احزاب لیبرال رابطه معقولانه‌تری با ایران را دنبال می‌کنند. سوسیال دموکرات ها با حزب سبز ائتلاف می‌کنند و حزب سبز با وجود پیگیری مسائل حقوق بشری رابطه بدی با ایران ندارند و مسئولین آنها به ایران زیاد سفر کرده‌اند.