آیا کاهش اثربخشی دُز دوم واکسن کرونا صحت دارد؟

به گزارش راهبرد معاصر؛ پنج روز پیش بود که رویترز در گزارشی کاهش اثربخشی واکسن کرونا را بررسی کرد. این گزارش خاصه از واکسن فایزر در مطالعاتش نام برد و در بخش مهمی از گزارش خود آورده بود: «براساس اطلاعات منتشر شده از سازمان‌های بهداشتی آمریکا در مجله لسنت و از بین پرونده‌های الکترونیکی 3.4 میلیون نفر از شهروندان کالیفرنیای جنوبی در بازه زمانی دسامبر 2020 تا آگوست 2021  که واکسن به آنها تزریق شده است، اثر دُز دوم واکسن فایزر- بیون تک در پیشگیری از عفونت ویروس کرونا از 88٪ به 47٪ کاهش یافته و این نشان می‌دهد که تزریق دُز سوم حتما بایستی صورت بگیرد. اما اثربخشی واکسن در جلوگیری از موارد بستری و مرگ تا حداقل شش ماه حتی در برابر نوع بسیار مسری ویروس کرونا که همان دلتاست، همچنان تا 90 درصد بوده و بالاست.»

اما ماجرای بررسی اثربخشی واکسن کرونا به همینجا ختم نشد. سی‌تی‌وی نیوز روز گذشته اطلاعات دیگری منتشر کرد که اطلاعات رویترز درباره کاهش میزان اثربخشی از دُز دوم واکسن کرونا را تا حدودی نقض کرد. این خبرگزاری به نقل از سومون چاکرابارتی، پزشک بیماری‌های عفونی در میسیساگا کانادا در این باره نوشت: «داده‌های محلی ما از شهر انتاریو کانادا نشان می‌دهد که گزارشاتی که در مورد کاهش اثربخشی واکسن در برخی از رسانه‌ها منتشر شده، صحت ندارد.»

داده‌های اولیه از شهر انتاریو، نشان می‌دهد که حتی هشت ماه پس از دریافت دُز دوم واکسن کرونا، شهروندان انتاریو در برابر ویروس خفیف کرونا 81 درصد ایمنی و در برابر سویه‌های شدید، تا 96 درصد مقاوم بوده‌اند و به نوعی موارد بستری و مرگ 96 درصد کاهش داشته است.

دکتر ایزاک بوگوچ، متخصص بیماری‌های عفونی نیز در همین خصوص می‌گوید: «حقیقت هنوز مشخص نیست. باید تمامی اطلاعات تایید شود، اینکه اطلاعات قبلی نشان داده اثر دُز دوم واکسن بعد از شش ماه اثرش کمتر می‌شود نیز باید بیشتر بررسی گردد، اما پرداختن بیشتر رسانه‌ای به آن نیز اشتباه است چراکه چیزی که واضح و مشهود است آن است که معیارهای دیگر مثل موارد بستری و مرگ و میر به شدت کاهش داشته و این اثربخشی بسیار بالای واکسن را نشان می‌دهند.»

در بین اطلاعات منتشر شده از شهر انتاریو دو نکته نگران کننده وجود داشت، یک عدم قطعیت زیاد در کاهش میزان ایمنی در افرادی که دو دوز واکسن آستارازنکا را تزریق کرده بودند و دیگری کاهش اثر بخشی واکسن فایزر در بین افراد مسن در شرایط مراقبت طولانی مدت. دکتر بوگوچ در این‌باره می‌گوید: «کسانی که واکسن آستارازنکا تزریق کردند، احتمالا باید دُز تقویتی نیز تزریق کنند. در افراد مسن هم اثربخشی نسبتاً خوبی از فایزر وجود دارد مگر در یک گروه از سالمندان که در مراکز مراقبت طولانی مدت زندگی می‌کنند، که میزان محافظت در برابر سویه‌های جدید و خطرناک این ویروس ایمنی آنان کاهش پیدا می‌کند.»

همه این‌ها در حالی است که واکسن پرطرفداری که در کشور ما تزریق می‌شود، سینوفارم است. هر چند که علاوه بر واکسن برکت، واکسن‌های داخلی دیگر مثل رازی نیز در ایستگاه‌های پایانی آغاز واکسیناسیون قرار دارند و به زودی وارد سبد واکسیناسیون شهروندان می‌شوند و طبق گفته سخنگوی پروژه واکسن کوو پارس نتایج اثربخشی واکسن رازی در مقایسه با سینوفارم به زودی اعلام خواهد شد اما آنطور که شرکت سینوفارم اعلام کرده واکسن‌های جدید تولیدی این شرکت در برابر سویه‌های مختلف ویروس کرونا از اثربخشی بالایی برخوردار است. مقامات چین هم تاکید کردند که واکسن‌های تهیه شده از سوی دو شرکت سینوفارم و سینوواک، هنوز در برابر سویه های دلتا و بتای کرونا موثر هستند.

با این وجود خطر هنوز هم رفع نشده و موج جدید کرونا هم قابل انکار نیست. البته که روند مطلوب و سریع واکسیناسیون در کشور حتی تحسین نماینده سازمان جهانی بهداشت را درپی داشته و او در حاشیه دیدار نمایندگان سازمان‌های بین‌المللی در ایران به وزیر بهداشت گفت که خوشبختانه روند واکسیناسیون در ایران علیه کرونا سرعت خوبی دارد و توصیه سازمان جهانی بهداشت برای محافظت بیشتر مردم در برابر این بیماری، تزریق هر دو دُز واکسن است اما دکتر پیام طبرسی، فوق تخصص بیماری های عفونی و رئیس بخش عفونی بیمارستان مسیح دانشوری هشدار داد که ما صد در صد یک موج جدیدی را درصورت عدم رعایت پروتکل‌‌های بهداشتی و عادی انگاری این بیماری دوباره خواهیم داشت و مجددا شاهد افزایش آمار ابتلا و بستری و حتی مرگ و میر خواهیم بود.

طبرسی می‌گوید: «پیش بینی ما این است که این موج جدید در اوایل آبان آغاز شود. مهم این است که این موج جدید برای ما به شکل بحران درنیاید و مثل موج پنجم شاهد ابتلا روزانه پنجاه هزار نفر به کرونا و شش هزار نفر بستری نباشیم.» او هم مثل سایر مقامات بهداشتی و درمانی کشور به اهمیت واکسیناسیون اشاره می‌کند و می‌گوید: «باید توجه داشته باشیم که کرونا تا چند ماه آینده به طور کامل از بین نخواهد رفت و ما هم باید مثل سایر کشورها که با افزایش پوشش واکسیناسیون در حال کنترل و مدیریت پاندمی هستند، رفتار کنیم.»