چرا نمی توان به وعده بایدن برای پایبندی آمریکا به توافق هسته ای دل بست؟

به گزارش راهبرد معاصر، روزنامه گاردین در گزارشی درباره اظهارات جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا درباره بازگشت دوباره به پایبندی به توافق هسته‌ای و ازسرگیری مذاکرات احیای این توافق در دیدار با رهبران کشور‌های آلمان، فرانسه و انگلیس [تروئیکای اروپا]در حاشیه نشست G ۲۰ در ایتالیا، نوشت: جو بایدن وعده داده است اگر آمریکا به توافق هسته‌ای بازگردد، تنها در صورتی از آن خارج خواهد شد که تهران آشکارا از مفاد توافق تخطی کند. رئیس‌جمهور بایدن این تعهد را که اتفاقا از مهم‌ترین خواسته‌های ایران در مذاکرات نیز هست، در یک بیانیه مشترک با آلمان، فرانسه و انگلیس مطرح کرد. بیانیه یاد شده پس از نشست جو بایدن با آنگلا مرکل صدراعظم آلمان، امانوئل ماکرون رئیس جمهور فرانسه و بوریس جانسون، نخست وزیر انگلیس در حاشیه اجلاس G ۲۰ در ایتالیا منتشر شد.

گاردین ادامه داد: در پاراگراف اصلی این بیانیه طولانی آمده است، «ما از تعهد به ضوح اعلام شده رئیس جمهور بایدن نسبت به بازگشت به پایبندی کامل به برجام [توافق هسته‌ای]و مبادرت به پایبندی کامل تا زمانی که ایران نیز همین کار را کند، استقبال می‌کنیم». این تعهد، از سوی میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مورد استقبال قرار گرفت.

در ادامه گزارش گاردین آمده است: ایران طی مذاکرات احیای توافق هسته‌ای در وین که آغاز دور هفتم آن از ماه ژوئن به تعویق افتاده است، این خواسته الزام‌آور، ایده‌آل و با پشتوانه قانونی را مطرح کرد که اگر به توافق بازگردد، دولت آینده آمریکا مانند دونالد ترامپ، رئیس جمهور قبلی آمریکا توافق را ترک نکند که با اعمال تحریم‌های سخت‌تر اقتصادی علیه نهاد‌های اقتصادی و هیات‌های سیاسی ایران همراه بود.

این گزارش می‌افزاید: بایدن در کار تعیین ارزش ضمانت‌هایی که می‌تواند در این زمینه به ایران بدهد، وامانده است، چون توافق هسته‌ای یک معاهده تاییدشده از سوی کنگره آمریکا نیست و نمی‌تواند دست دولت‌های آینده آمریکا را ببندد و اختیاراتشان پیرامون این توافق را محدود کند. اگرچه این وعده بایدن که توسط رهبران سه قدرت اروپایی امضا شده است، می‌تواند نشان از این داشته باشد که آمریکا می‌خواهد پیش از ازسرگیری مذاکرات وین که ایران پس از فشار آوردن و تاخیر زیاد بالاخره قول داده است در ماه نوامبر رخ خواهد داد، یک فضای مثبت ایجاد کند. تا کنون شش دور از این مذاکرات انجام شده است، اما در ماه ژوئن به منظور بررسی نتایج مذاکرات توسط دولت جدید ایران تحت ریاست جمهوری سید ابراهیم رئیسی، به تعویق افتاد.

روزنامه گاردین همچنین در گزارشش آورده است: بایدن روز یک‌شنبه در سخنرانی‌اش در اجلاس G ۲۰ مطرح کرد که آمریکا به آن‌چه «حملات ایران به منافع آمریکا در کشور‌هایی مانند سوریه» خوانده شده است، پاسخ خواهد داد، اما همچنین اشاره کرد که آمریکا در صورت خودداری ایران از بازگشت به وین برای مذاکره پیرامون آینده توافق هسته‌ای، به کار گرفتن اهرم فشاری اقتصادی را به استفاده از قدرت نظامی ترجیح می‌دهد. او علاوه بر این گفت، آمریکا هنوز بهای انتخاب‌های دولت دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا را می‌پردازد، از جمله تصمیم برای خروج از توافق هسته‌ای در سال ۲۰۱۸.

در ادامه این گزارش آمده است:، ولی تاکید کرد او و رهبران اروپایی در نشست موافق بوده‌اند دیپلماسی بهترین راه کنار آمدن با ایران در زمینه آینده توافق هسته‌ای است. او در این باره بیان کرد: «ما به اتفاق بر باور مشترک‌مان تاکید کردیم که دیپلماسی بهترین راه ممانعت از دست‌یابی ایران به یک سلاح اتمی است و درباره بهترین راه ترغیب ایران به از سرگیری مذاکراتی جدی و با حسن نیت صحبت کردیم». هنوز معلوم نیست آیا این اظهارات او به معنای مردود دانستن حملاتی نظامی خواهد بود که ممکن است اسرائیل در صورت رسیدن به این باور که ایران به توانایی انباشت مواد کافی برای ساختن یک سلاح اتمی نزدیک شده، علیه ایران انجام دهد.

این روزنامه آورده است: آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه آمریکا روز یک‌شنبه گفت آمریکا کاملا با انگلیس، آلمان و فرانسه در زمینه ترغیب ایران به بازگشت به توافق هسته‌ای هم‌گام و هم‌نظر است، ولی افزود، معلوم نیست تهران بخواهد «به طور هدفمندی» به مذاکرات بازگردد. بلینکن گفته است، «اگر ایران آماده این کار نباشد، ما باهم گزینه‌های ضروری دیگر را که برای حل کردن این مشکل وجود دارند، برررسی خواهیم کرد». غرب بیش از پیش نگران این است که تاخیر ایران در بازگشت به مذاکرات یک جور بهانه باشد و تهران از وقفه ایجاد شده در مذاکرات برای تقویت ذخایر اورانیوم، تضعیف روند نظارت‌های سازمان ملل و آشنا شدن بیشتر با سانتریفیوژ‌هایی پیش‌رفته‌ای که قادر به تولید اورانیوم با غنای بالاتری هستند، بهره برده است. آمریکا نگران است که زمان «گشایش» [مدت زمان لازم برای دست‌یابی به مواد شکافت‌پذیر کافی و امکانات لازم برای تولید یک سلاح اتمی]ساختن یک سلاح اتمی در حال کوتاه‌تر شدن و ارزش بازگشت به توافق به سرعت رو به کمتر شدن است. آمریکا در حال بررسی انتخاب‌های دیگر برای استفاده از آن‌ها در صورت شکست دیپلماسی بوده است.

گزارش این روزنامه علاوه براین مطرح می‌کند: ایران نیز با تلاش برای تحکیم بیشتر توافق احیا شده، به دنبال این است از اتحادیه اروپا برای پاسخ به خروج دوباره آمریکا از توافق تعهد بگیرد. ایران خواستار تعهد‌هایی سرسخت است که اتحادیه اروپا پول بیشتری به اینستکس، ابزار تجاری اتحادیه اروپا برای دور زدن تحریم‌های آمریکا به منظور تجارت با ایران، اختصاص دهد. اینستکس تا حد زیادی از زمانی که اتحادیه اروپا آن را ایجاد کرده بود، غیرقابل استفاده بوده است.

گاردین ادامه می‌دهد: همچنین، بیانیه مشترک آمریکا و این سه کشور اروپایی در رم و در حاشیه این اجلاس در برگیرنده درخواستی از ایران مبنی بر متعهد شدن در توافقی نسبت به انجام دادن مذاکرات بعدی درباره آن‌چه غرب آن را رفتار ثبات‌زدا در منطقه می‌خواند، نبوده است. وزیر امور خارجه ایران در گفت‌وگویی اشاره کرده بود هیچ نیازی به مذاکره نیست و ساده‌ترین راهکار این است که بایدن یک فرمان اجرایی صادر کند و بگوید به توافق بازمی‌گردد و تحریم‌ها را لغو می‌کند./ایسنا