تنش عربستان با ایران مانع تحقق «سند چشم انداز ۲۰۳۰» می‌شود

به گزارش راهبرد معاصر ، در سال ۲۰۱۶ بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی چشم اندازی را به عنوان «چشم انداز ۲۰۳۰» در دستور کار خود قرار داد که یکی از هدف‌های آن تنوع بخشیدن به اقتصاد و گسترش اقتصاد غیر نفتی بود. این در حالی است که سیاست‌های این کشور و درگیری‌هایی نظامی که در آنها دخالت دارد عملی کردن این چشم انداز را زیر سوال می‌برد.

در این راستا «هیل» در مقاله‌ای به قلم «سیمون هندرسون» (Simon Henderson) به بررسی آینده «چشم انداز ۲۰۳۰» پرداخته است. سیمون هندرسون مدیر پروژه «برنشتاین» در زمینه سیاست‌های حوزه خلیج فارس و انرژی در مؤسسه واشنگتن برای سیاست خاور نزدیک است.

در ادامه ترجمه این مطلب آمده است:

سه سال پیش عربستان سعودی چشم انداز خود برای سال ۲۰۳۰ را اعلام کرد، یک برنامه بلندپروازانه برای تغییر در اقتصاد عربستان سعودی. پیشرفت این برنامه چطور است؟ بیشتر به این بستگی دارد که این سوال را از چه کسی بپرسید؟

اخیراً روزنامه «فایننشال تایمز» گزارش داده است که مدیران مالی برجسته شرکت خدمات مالی و بانکداری «بلک راک» و «اچ. اس. بی. سی.» کار بر روی سرمایه‌ای را که عربستان سعودی در اختیار آنان گذاشته است را شروع کرده اند. چنین اقداماتی نشان دهنده آن است که عربستان سعودی برای تجارت جای خوبی است، دست کم قتل وحشتناک خاشقجی که از اکتبر سال گذشته باعث رعایت احتیاط در این امر شده بود اکنون ممکن است برای شروع یک کسب و کار جدید در آنجا کمتر به عنوان یک مانع به نظر آید.

ولی در پایان همین سال گذشته عربستان سعودی ۳۷ نفر را سر برید که بیشتر آنها شیعیان بودند. این اقدامات درست در زمان افتتاح کنفرانس بین المللی سرمایه گذاری در ریاض انجام شد و درست پس از عید پاک سر و بدن یکی از کشته شدگان به صلیب کشیده شد که در عربستان به معنی این است که سر و بدن فرد کشته شده در ملأ عام به نمایش گذاشته می‌شود.

مبنای این خوش بینی -دست کم از نظر آمار و ارقام- توسط صندوق بین المللی پول در ۲۹ آوریل (۹ اردیبهشت) به طور اجمالی اعلام شد و رئیس بخش خاورمیانه آن به رویترز گفت که انتظار می‌رود در سال ۲۰۱۹ میزان رشد کمی بالاتر باشد چرا که بخش غیر نفتی عربستان با سرعت بیشتری در حال گسترش است.

البته چشم انداز ۲۰۳۰ برای مدت طولانی‌تری در نظر گرفته شده است و در نظر دارد نقش اقتصاد نفتی عربستان را کاهش دهد ولی در نظر گرفتن سه سالی که به سرعت گذشت و بررسی عاقلانه آن نشان می‌دهد که عربستان سعودی برای ایجاد تغییرات مورد نظر خود به زمان بیشتری نیاز دارد و نفت برای دهه‌ها محور درآمدهای آن خواهد بود.

در حال حاضر جایگاه نفت در اقتصاد عربستان سعودی یک امر تأیید شده است که اهمیت آن در اقتصاد رو به افزایش نیز می‌باشد. شرکت ملی نفت عربستان «آرامکو» به تازگی شرکت پتروشیمی «سابک» را به قیمت ۶۹ میلیارد دلار خرید که ۱۲ میلیارد آن از طریق بازار اوراق قرضه تأمین شد. به نظر می‌رسد عربستان سعودی و بسیاری شرکت‌های دیگر فکر می‌کنند در دهه‌های آتی تقاضا برای نفت افزایش خواهد داشت.

موفقیت یا شکست چشم انداز ۲۰۳۰ بر عهده ولیعهد سی و چهار ساله عربستان، بن سلمان است که تلاش دارد تا عربستان سعودی را متحول کند.

در تحلیلی که من دو سال پیش درباره این چشم انداز نوشتم چهار مانع پیشرفت این برنامه را ذکر کرده بودم: قیمت پایین نفت، هزینه‌های جنگ یمن، مقاومت احتمالی نهادهای مذهبی سعودی و اینکه آیا «محمد بن نایف»، پسر عموی بزرگ‌تر بن سلمان به این پروژه علاقمند باشد یا نه.

تقریباً همه چیز به نفع بن سلمان است: قیمت نفت رو به افزایش است، مقامات دینی این کشور به کنار رانده شده اند و ولیعهد پیشین به نفع بن سلمان استعفا داد. تنها جنگ تمام نشدنی یمن است که در اینجا مانع ایجاد می‌کند. هرچند چالش‌هایی دیگری نیز پدیدار شده اند. تنش‌ها با ایران افزایش یافته است و در چند هفته گذشته ریاض حمایت‌های جدید خود از سودان و لیبی را آغاز کرده است.

اکنون ارتباط ریاض و واشنگتن که تا همین اواخر به دلیل تعهدات بین بن سلمان و کوشنر، داماد و مشاور ارشد ترامپ، رو به گسترش بود نیز سوال برانگیز شده است چرا که با افزایش قیمت نفت ترامپ با ادبیاتی که بیشتر ممکن بود در تگزاس مورد استقبال قرار بگیرد «ملک سلمان» را مورد انتقاد قرار داد.

هرچند تحولاتی در عربستان در حال روی دادن است ولی پیشرفت آن با موانعی همراه است که به نظر می‌رسد در آینده هم همچنان وجود خواهند داشت.

منبع : مهر