جزئیات یارانه و دهک بندی در 1401 + مشمولان

به گزارش راهبرد معاصر؛ نظام بودجه‌بندی اجتماعی ابزار مؤثر حکمرانی برای طرح‌ریزی، کنترل و تحلیل تصمیم‌های سیاستگذاران اجتماعی در سطح کلان است تا با این ابزار، حسابداری جامعی از درآمدها و هزینه‌های نظام تأمین اجتماعی کشور انجام پذیرد.

به عبارت دیگر بودجه‌بندی اجتماعی عبارت است از حسابداری فشرده از وضعیت مورد انتظار از یک سیستم توزیع مزایای اجتماعی فراگیر و متمرکز که شامل بخش‌های رفاهی ازجمله حمایت‌های اجتماعی، بیمه‌های درمان و بازنشستگی، مستمری، مقرری بیکاری، مراقبت‌های بهداشتی، اشتغال حمایت شده و توانمندسازی اجتماعی و همچنین برنامه‌های مراقبت از خانواده و اقشار خاص ازجمله معلولان است.

در فرایند تدوین لایحه بودجه سال 1401 جهت‌گیری‌های زیر در حوزه رفاه و تأمین اجتماعی مورد توجه و تأکید قرار گرفته‌اند:

برنامه‌محور شدن اعتبارات پیش‌بینی شده برای دستگاه‌های اجرایی و تفویض مسئولیت و اختیار به دستگاه‌های اجرایی اصلی که اقدام مؤثری در مدیریت و تخصیص بهینه منابع است. عدالت‌محوری که تجلی آن در بودجه بخش رفاه اجتماعی مشخص است. اعتبارات مصوب سال 1400 دستگاه‌های اجرایی حوزه رفاه و تأمین اجتماعی بالغ بر 284 هزار میلیارد تومان بوده که در سال 1401 با رشدی معادل 21 درصد به 5/342 هزار میلیارد تومان افزایش یافته است. رشد مذکور نشان از اهتمام ویژه دولت به بخش رفاه اجتماعی بوده است.

مرکز پژوهش‌های توسعه و آینده نگری به تحلیل بخش رفاه و تأمین اجتماعی در لایحه بودجه سال 1401 پرداخت و اعلام کرد: اجرای برنامه‌های حمایتی، بیمه‌ای و توانمندسازی اجتماعی برای جامعه هدف کمیته امداد امام خمینی (ره) به تعداد 2.3 میلیون خانوار به مبلغ 25٫781 میلیارد تومان که رشدی معادل 3/12 درصد نسبت به سال 1400 (22956 میلیارد تومان) داشته است.

اجرای برنامه‌های حمایتی، بیمه‌ای و توانمندسازی اجتماعی برای جامعه هدف سازمان بهزیستی کشور به تعداد 1.15 میلیون خانوار به مبلغ 17٫277 میلیارد تومان که رشدی معادل 3/16 درصد نسبت به سال 1400 (14854 میلیارد تومان) داشته است.

معافیت مالکان واحدهای مسکونی تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره)، سازمان بهزیستی و سایر افرادی که از پرداخت ناتوان هستند، از پرداخت حق بیمه موضوع مواد (2) و (4) قانون تأسیس صندوق بیمه‌شدگان حوادث طبیعی (بند هـ تبصره 6).

پرداخت حق بیمه بازنشستگی و درمان اقشار خاص (قالیبافان، رانندگان، باربران، زنبورداران، صیادان، زنان سرپرست خانوار، ‌شاغلان صنایع دستی و ...) یک میلیون و 490 هزار نفر به مبلغ 5650 میلیارد تومان که نسبت به اعتبار سال 1400 به مبلغ 3075 میلیارد تومان، رشدی معادل 84 درصد داشته است.

پرداخت حق بیمه بازنشستگی روستاییان و عشایر به تعداد 1.5 میلیون سرپرست خانوار به مبلغ 1٫512 میلیارد تومان که نسبت به اعتبار سال 1400 به مبلغ 1٫082 میلیارد تومان رشدی معادل 40 درصد داشته است.

بیمه درمان رایگان مددجویان کمیته امداد، مددجویان سازمان بهزیستی، جامعه هدف بنیاد شهید، افراد فاقد بیمه پایه سلامت، خانواده زندانیان و ساکنان مناطق روستایی و عشایری و شهرهای زیر بیست هزار نفر به تعداد 33 میلیون نفر به مبلغ 19٫879 میلیارد تومان از طریق پرداخت حق بیمه پایه توسط دولت به سازمان بیمه سلامت ایران (از محل اعتبارات هدفمندی یارانه‌ها).

پیش‌بینی مبلغ 1٫484 میلیارد تومان در اعتبارات سازمان بیمه سلامت ایران بابت بیمه درمان ناباروری، ضمن اینکه از محل اعتبارات ردیف 60-550000 جدول شماره 9 لایحه بودجه موضوع اجرای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت به میزان 12000 میلیارد تومان، با توجه به تکالیف تعیین شده برای سازمان بیمه سلامت اعتبار لازم، به دستگاه مذکور ابلاغ خواهد شد.

پیش‌بینی اعتبار لازم بابت پرداخت هزینه‌های بیماران خاص، صعب‌العلاج و نادر به مبلغ 1٫259 میلیارد تومان ذیل سازمان بیمه سلامت ایران که نسبت به اعتبار سال 1400 به میزان 900 میلیارد تومان رشدی معادل 40 درصد داشته است.

پرداخت کمک معیشت رزمندگان معسر و بیمه عمر و حوادث افراد مذکور به تعداد 108 هزار نفر به مبلغ 3٫996 میلیارد تومان که نسبت به سال 1400 رشدی معادل 11 درصد داشته است.

پرداخت کمک معیشت، حق بیمه درمان و بازنشستگی به طلاب غیرشاغل و روحانیون معمر به مبلغ 2٫809 میلیارد تومان که نسبت به برآورد عملکرد سال جاری به مبلغ 2٫500 میلیارد تومان رشدی معادل 3/12 درصد داشته است.

تداوم همسان‌سازی حقوق بازنشستگان کشوری، لشگری و فولاد به مبلغ 66 میلیارد تومان ذیل اعتبارات صندوق‌های فوق که رشد 10 درصدی نسبت به سال 1400 داشته است.

افزایش مستمری مددجویان تحت پوشش دستگاه‌های حمایتی به میزان 20 درصد (دو برابر متوسط رشد حقوق شاغلان و بازنشستگان).

افزایش اعتبار اجرای قانون حمایت از حقوق معلولان از 1.700 میلیارد تومان به 2.870 میلیارد تومان معادل 69 درصد (از محل اعتبارات هدفمندی یارانه‌ها).

بیمه درمان تکمیلی ایثارگران تحت پوشش بنیاد شهید و امور ایثارگران به تعداد 1.700.000 نفر با اعتباری معادل 5.100 میلیارد تومان که نسبت به اعتبار سال 1400 به مبلغ 4٫100 میلیارد تومان رشدی معادل 24 درصد داشته است.

پیش‌بینی اعتباری معادل 31.000 میلیارد تومان بابت پرداخت کامل حقوق و مستمری جامعه هدف بنیاد شهید و امور ایثارگران.

کل اعتبارات بنیاد شهید و امور ایثارگران در سال 1401 به مبلغ 48٫143 میلیارد تومان نسبت به اعتبار مصوب سال 1400 به مبلغ 32٫471 میلیارد تومان رشدی معادل 48 درصد داشته است. از مجموع اعتبارات سال 1401 صرفاً مبلغ 9٫000 میلیارد تومان بابت پرداخت پاداش پایان خدمت و ذخیره مرخصی بازنشستگان جانباز حالت اشتغال می‌باشد.

با توجه به اهمیت عبور از پرداخت یارانه عام به کل جمعیت کشور و اجرایی کردن پارادایم عدالت‌محور در این خصوص، حکمی در بند (ب) تبصره 14 لایحه بودجه کل کشور به شرح زیر پیش‌بینی شده است:

«وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با همکاری سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها و با استفاده از پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان موظف است حداکثر ظرف سه 3 ماه پس از ابلاغ این قانون، ضمن دهک‌بندی درآمدی کلیه خانوارهای یارانه بگیر از طریق شاخص‌های متقن و ثبتی قابل اتکا نسبت به حذف یارانه نقدی و طرح معیشتی خانوارهای پردرآمد اقدام تا منابع حاصل صرف پرداخت یارانه جهت حمایت از اقشار آسیب‌پذیر با اولویت خانوارهای تحت پوشش و پشت‌نوبتی نهادهای حمایتی شود...».

با اجرایی شدن حکم مذکور به ازای حذف هر 10 میلیون خانوار، حدود 5٫500 میلیارد تومان منابع آزاد خواهد شد که می‌تواند به استناد ماده (57) قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه صرف اجرای بسته‌های سیاستی صیانت اجتماعی، حمایت اجتماعی، مساعدت اجتماعی و بیمه‌های اجتماعی گردد. اجرای بسته‌های سیاستی فوق منجر به اثربخشی بیشتر منابع هدفمندی یارانه‌ها شده و منابع فوق به سمت خانوارهای نیازمند واجد شرایط هدایت و به منظور کاهش و رفع انواع مختلف فقر غذایی، معیشتی، بیمه‌ای به کار گرفته می‌شود و طبیعتاً منجر به بهبود نسبی وضعیت معیشتی خانوارهای دهک‌های پایین درآمدی خواهد شد.

مجموع اعتبارات سال 1401 جمعیت هلال‌احمر معادل 3٫105 میلیارد تومان منظور شده است که نسبت به سال 1400 به مبلغ 2٫541 میلیارد تومان رشدی معادل 22 درصد داشته است. ضمن اینکه از محل تبصره 13 لایحه بودجه سال 1401 نیز مبلغ 550 میلیارد تومان در راستای اجرای بند (م) ماده (28) قانون الحاق (2) به منظور حوادث غیرمترقبه پیش‌بینی شده است.

علاوه بر اعتبارات منظور شده برای کمیته امداد امام خمینی (ره)، بنیاد شهید و امور ایثارگران و سازمان بهزیستی کشور، از محل تسهیلات موضوع تبصره (16) و همچنین تبصره (18) بابت اشتغال افراد تحت پوشش دستگاه‌های اجرایی فوق متناسب با عملکرد سال جاری سهمیه لازم لحاظ شده است که صرف توانمندسازی و حمایت از اشتغال خواهد شد.

مازاد بر اعتبارات مربوط به کمک هزینه مسکن که در سرجمع اعتبارات دستگاه‌های فوق پیش‌بینی شده است مبلغ 5٫000 میلیارد تومان در قالب صندوق ملی مسکن محرومین از محل اعتبارات تبصره (14) لایحه بودجه سال 1401 پیش‌بینی شده است که متناسب با عملکرد بین دستگاه‌های حمایتی توزیع خواهد شد./فارس