خطیب زاده: بن بستی در وین نیست/ آمریکا در شب اجرای توافق برای تبادل زندانیان زیر قرار خود زد
سخنگوی وزارت امور خارجه تصریح کرد که بن بستی در وین نیست و افزود: ایران تصمیمات سیاسی خود را سال‌ها پیش گرفته و در برجام باقیمانده و منتظریم پاسخ ابتکاراتمان را از سوی طرف‌های غربی بگیریم.
به گزارش راهبرد معاصر، سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران امروز (دوشنبه) ۲۵ بهمن ماه در نشست هفتگی با خبرنگاران ضمن تشریح آخرین تحولات در حوزه سیاست خارجی به سؤالات خبرنگاران پاسخ داد.
وی در ابتدای این نشست خبری ولادت حضرت امیرالمومنین علی (ع) را تبریک گفت.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی به دیدار و گفت‌وگوی وزرای خارجه ایران و فنلاند در ۱۸ بهمن ماه و سفر وزیر خارجه ایرلند به تهران که قرار است امروز با حسین امیرعبداللهیان دیدار کند، اشاره کرد.
* بن بستی در وین نیست
خطیب‌زاده در پاسخ به سؤالی درباره روند مذاکرات در وین و تعلل آمریکا بیان کرد: بن بستی در وین نیست. مذاکرات همچون سابق برگزار می‌شود و رفت و برگشت ها بین هیأت‌ها در حال انجام است. گفت‌وگوها وقتی به روزهایی می‌رسد که باید درباره مسائل جدی صحبت شود سخت می‌شود و قطعا با یکسری کندهایی روبرو است و نکاتی که همه طرف‌ها باید درباره آن تصمیم گیری کنند.
این دیپلمات ارشد ایرانی افزود: ایران بعد از بازگشت هیأتش پیشنهاد داده شده را مجددا به بحث و بررسی گذاشت. دادن و گرفتن پیشنهادها امری عادی است و هیچ اتفاق خارق العاده‌ای نیست که پیشنهادی داده و گرفته شود. آنچه امروز در وین است گفت‌وگو درباره موضوعات بسیار کلیدی و حساس باقیمانده است.
وی گفت: بر کسی پوشیده نیست آنچه باقیمانده است رسیدن به نقاطی است که باید تصمیمات سیاسی اتخاذ شود. جمهوری اسلامی ایران تصمیمات سیاسی خود را سال‌ها پیش گرفته و در برجام باقیمانده و منتظریم پاسخ ابتکارات ایران را از سوی طرف‌های غربی بگیریم. مقدار و میزان فاصله ما با توافق نسبت معکوسی دارد با اقدامات طرف‌های غربی و آمریکایی، هر چقدر اراده آمریکا و سه کشور اروپایی بالا برود، فاصله تا رسیدن به توافق کمتر می‌شود و طرف‌های غربی باید به این رابطه معکوس به دقت توجه کنند.
* حضور ایران در نشست اوپک گازی
سخنگوی دستگاه دیپلماسی در پاسخ به سؤالی درباره سفر آیت‌الله رئیسی به قطر نیز اعلام کرد که اجلاس اوپک گازی بزودی در قطر برگزار می‌شود و ایران در نشست اوپک گازی در قطر شرکت می‌کند. درباره برنامه‌های سفرهای آقای رئیسی به کشورهای مختلف از دفتر ایشان پیگیری کنید.
* مردم آمریکا باید از اقداماتی که دولت این کشور به نام مردم آمریکا انجام می‌دهد خجالت بکشند
وی درباره تصمیم آمریکا برای پرداخت بخشی از دارایی‌های افغانستان به قربانیان ۱۱ سپتامبر گفت: آمریکا اولین باری نیست که به غارت اموال دیگر کشورها دست می‌زند. باور این کشور این است که مالک مایملک همه دنیا است و هر بار اراده می‌کند به عنوان قاضی، هیأت منصفه، مجری و پلیس همه در آن وجود دارد می‌تواند به تنهایی دادگاه برگزار و حکم صادر و اموال دیگران را ضبط کند.
خطیب‌زاده ادامه داد: این رویکرد گردنکشانه و یکجانبه از سوی آمریکا اولین بار نیست که اتفاق می‌افتد ولی زشتی آن اینجاست که به کشوری تجاوز کرده و میلیاردها دلار خسارت مستقیم زده تریلیون دلار خسارت غیرمستقیم هزینه هم برای مالیات دهندگان خودش و هم برای مردم مظلوم و بی دفاع افغانستان ایجاد کرده است. در هنگام خروج با یک خروج فاجعه بار و خسارت بار تمامی زیرساخت های افغانستان را یا تخریب یا رها کرده به نحوی که از بین بروند.
سخنگوی وزارت خارجه عنوان کرد: آمریکا اقتصاد فروپاشیده‌ای را بعد از دو دهه اشغال افغانستان بر جا گذاشته و آن هم به میزان اندک مایملک مردم افغانستان رحم نمی‌کند و آن همه به بهانه واهی حمله‌ای که توسط اتباع کشورهایی که متحد آمریکا هستند انجام شده و در آمریکا زندگی می‌کردند و عقاید و وابستگی‌های آنها را می‌داند به این بهانه واهی ضبط می‌کند. این نه فقط شرم آور است، بلکه یک اقدام ضد بشری و ضدانسانی است و باعث خجالت آمریکا است و مردم آمریکا باید از این اقداماتی که دولت این کشور به نام مردم آمریکا انجام می‌دهد خجالت بکشند که اندک مایملک مردم افغانستان را در این روزهای سخت و در میانه قحطی و گرسنگی و بیماری و کرونا ضبط می‌کند.
وی اضافه کرد: ایران از این اقدام مشمئز کننده اعلام بیزای می‌کند و اعلام می‌کند که آمریکا باید نسبت به رفتارهای ضد حقوق بشری و ضد انسانی خودش تجدیدنظر کند. دنیا دیگر نمی‌تواند شاهد چنین اقداماتی باشد. دنیا متفاوت شده و آمریکا باید این پیام را بگیرد.
* همین فردا هم می‌توانیم توافق را اعلام کنیم
خطیب‌زاده در پاسخ به این سؤال که آیا تا قبل از سال نو شمسی و پایان فوریه شاهد توافق در وین خواهیم بود؟ گفت: اگر طرف اروپایی و آمریکا امروز به ابتکارات ایران پاسخ در چارچوب برجام بدهند و اگر حقوق ملت ایران و منطقی که ایران روی میز گذاشته رعایت شود، احتیاج به پایان فوریه ندارد و همین فردا می‌توانیم در وین توافق را اعلام کنیم.
این دیپلمات ارشد ایرانی بیان کرد: زمان رسیدن به توافق، یک رابطه معکوس با اراده واقعی آمریکا دارد و اگر آمریکا و طرف غربی اراده واقعی نشان دهند و این اراده را هر چه بیشتر نشان دهند زمان رسیدن به توافق کمتر است.این توافق منتظر تصمیمات سیاسی طرف مقابل مانده است.
* باید تضمین‌های عینی اخذ شود
سخنگوی دستگاه دیپلماسی در پاسخ به سؤالی درباره تضمین‌ها و اینکه ایران دنبال چه تضمین‌هایی است بیان کرد: آمریکا قابل اعتماد نیست و نشان داد که تا چه میزان غیرقابل اعتماد است و به همین دلیل باید تضمین‌های عینی اخذ شود که که آمریکا دوباره حقوق بین‌الملل و رژیم‌های بین‌المللی را به سخره نگیرد. ایران به دنبال تضمین‌های عینی است. ایران و ۱+۴ به دنبال دریافت تضمین‌ها از سوی آمریکا هستند.
وی درباره تحریم‌ها نیز بیان کرد: همه تحریم‌ها باید مطابق برجام مرتفع شود. فرقی نمی‌کند که دارای چه عنوانی هستند و با چه برچسب ساختگی اعمال شدند. همه آنها که با تعهدات آمریکا ذیل برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ ناهمخوان هستند، باید تماما به صورت یک جا مرتفع شوند.
* تحولات اوکراین/ نگرانی از افزایش تنش بین اوکراین و روسیه
خطیب‌زاده درباره آخرین تحولات اوکراین و اقدامات انجام شده برای ایرانیان مقیم این کشور نیز بیان کرد: ایران با دقت و حساسیت اتفاقات در اوکراین را پیگیری می‌کند.
وی افزود: ما از افزایش تنش در بین اوکراین و روسیه ابراز نگرانی می‌کنیم. به عنوان کشوری که با هر دو کشور روابط حسنه داریم، تلاش می‌کنیم دو طرف را به حل و فصل اختلافات از طریق مسالمت آمیز دعوت کنیم. آمادگی داریم از مساعی خودمان استفاه کنیم که دیدگاه‌های دو طرف در حل و فصل مسالمت آمیز به هم نزدیک شود.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی تصریح کرد: منطقه اوراسیا نمی‌تواند شاهد تنش و جنگ دیگری باشد. متاسفانه آمریکا با رفتار خسارت بارش، طی دهه‌های گذشته در اقصی نقاط عالم در افغانستان، خاورمیانه و این منطقه نشان داده از اشتباهات خودش درس نمی‌گیرد و همچنان تنش آفرینی می‌کند.
وی گفت: باید تلاش کنیم تنش حتی المقدور کاهش یابد. وزارت خارجه در چارچوب وظایف ذاتی خود درباره اتباع ایرانی در اوکراین اقدامات مهمی را انجام داده است و سفارت ایران اطلاعیه‌های لازم را صادر کرده و با ایرانیان مقیم در ارتباط است. یک خط مستقیم در مورد ارتباط هم به صورت خط زمینی و هم در فضای مجازی اعلام شده است. به صورت منظم با دانشجویان و ایرانیان در ارتباط است. وضعیت سفر به اوکراین از عادی به قرمز در وزارت خارجه تبدیل شده است. خط ۲۴ ساعته در معاونت کنسولی وزارت خارجه برای تماس اتباع ایرانی اعلام شده است. ۶۱۱۵۳۱۴۴ خط ۲۴ ساعت شبانه روزی برای اتباع در اوکراین و خانواده‌های آنهاست.
سخنگوی وزارت خارجه بیان کرد: در وزارت خارجه ستادی برای پیگیری اوضاع اوکراین تشکیل شده است و وزارت خارجه با دقت اوضاع اوکراین را پیگیری می‌کند.
خطیب‌زاده خاطرنشان کرد: سفارت به صورت منظم در ارتباط است و از طریق انجمن اسلامی با دانشجویان در ارتباط است.
* روابط و سیاست خارجی خود را مبتنی بر منافع ملی مردم ایران می‌چینیم
وی در پاسخ به سؤالی درباره خنثی سازی تحریم‌ها خاطرنشان کرد: دولت از روز اول یک ماموریت ویژه به تمامی ارکان خودش داد که در مسیر خنثی سازی تحریم‌ها به صورت جدی عمل کنند. وزارت خارجه در این راستا ماموریت بسیار ویژه‌ای داشت و دارد. خنثی سازی تحریم‌ها به معنای ایجاد یک روابط خارجی مقاوم نسبت به تحریم در وزارت امور خارجه مفهوم سازی شد و براساس آن روابط خارجی مستقل و مقاوم نسبت به تحریم‌های آمریکا تعریف کنیم چنین روابطی را با کشورها تعریف و عملیات اجرایی آن آغاز شد.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی ادامه داد: با تمامی کشورها در منطقه و خارج از منطقه، فارغ از آنچه در وین رخ می‌دهد و فارغ از نتیجه وین، از روز اول کار جدی را آغاز کردیم و برخی از آنها به ثمر نشسته و اقدامات در حوزه سیاست خارجی و روابط خارجی بلندمدت هستند و خوشحالیم برخی در این مدت کوتاه نتیجه داده است و نتایج آن را دیدید.
وی گفت: نگاه ما به وین برای طراحی روابط خارجی نیست. روابط و سیاست خارجی خود را مبتنی بر منافع ملی مردم ایران می‌چینیم. تلاش برای حداکثرسازی است. مسیر رفع تحریم مسیر موازی است که این مسیر موازی می‌توانند در نقطه‌ای تلاقی کنند و در نقطه‌ای به هم برسند که آن توافق خوب در وین است و یا اینکه به صورت مستقل این مسیر خنثی سازی تحریم‌ها را در روابط خارجی پیگیری کنیم.
* منتظر اراده ریاض هستیم
این دیپلمات ارشد کشورمان درباره دور پنجم مذاکرات ایران و عربستان نیز اظهار داشت: تحول جدیدی نداریم و ایران آمادگی خود را داشته است این نشست را برگزار کند. هر کس اشتباه محاسباتی کند نتیجه آن خوب نخواهد بود منتظر اراده ریاض هستیم برای ازسرگیری این گفت‌وگوها و اعلام آمادگی هم کردیم.
وی در پاسخ به این سؤال که در برخی کشورها جلوی راهپیمایی ۲۲ بهمن گرفته شده است نیز بیان کرد: در برخی کشورها مجوزهای کرونایی داده نشده است و در برخی جاها صحبت کردیم و مجوزها اخذ شده است ولی به صورت عمومی در این خصوص مشکلی نداشتیم.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره گفت‌وگوهای قضایی بین ایران و عراق درباره پرونده شهید سلیمانی نیز اظهار داشت: امیرعبداللهیان از روزی که به عنوان وزیر خارجه معرفی شد به صورت جدی این موضوع را پیگیری کرد و چندین جلسه در داخل وزارت خارجه با حضور نهادها برگزار شد از جمله قوه قضاییه. در سفر امیرعبداللهیان به بغداد و گفت‌وگو با مقامات عراقی این موضوع مورد گفت‌وگو قرار گرفت.
خطیب‌زاده درباره توئیت شمخانی و تماس تلفنی‌اش با علی باقری نیز اظهار داشت: آقای شمخانی اجازه دهید درباره توئیت‌هایشان توضیح دهند و بهتر می‌توانند تبینن کنند نظرشان چه بوده است. با آقای باقری امروز صبح صحبت کردم. تحولات در وین به نقطه ای رسیده که سختی دارد موضوعات مهم و کلیدی است و با حساسیتی از سوی همه پیگیری می‌شود. یکسری پیشنهادات ایران داده و یکسری پیشنهادات طرف‌های مقابل داده‌اند و اینها در فرآیندهای مذاکراتی طبیعی است.
وی گفت: خیلی نباید به برخی فضاهای رسانه‌ای توجه کرد. نه آن روزی که بعضی‌ها دوست دارند تصویر را گل و بلبل نشان دهند و نه آن روزی که برخی تلاش دارند مسیر را سنگلاخ نشان دهند. مذاکرات پیچیده سخت و موضوعات کلیدی رسیده است. موضوعات اختلافی در میان است و نیازمند تصمیمات سیاسی و جدی از سوی واشنگتن هستیم.
سخنگوی وزارت خارجه درباره اظهارات سخنگوی وزارت دفاع آمریکا که نگران تهدیدهای انصارالله و اینکه حملات با سلاح‌های ایرانی انجام می‌شود گفت: ما نگران جان‌های معصومی هستیم که هفت سال جنگ خانمانسوز بر علیه مردم یمن از این ملت ستانده است. نگران کودکانی هستیم که در فقر قحطی و نیازهای اولیه به سر می‌برند. آنهایی که بخشی از این کارزار بر علیه مردم یمن هستند و سلاح‌ها و جنگ افزارها و جنگنده‌های پیشرفته و مشاوره‌ها و ملزومات جنگ را برعلیه مردم یمن فراهم کردند نمی‌توانند در مقام خیرخواه مردم یمن قرار بگیرند. باید این چرخه خشونت قطع شود.
وی گفت:آنها که نمایش نگرانی می‌دهند و سلاح می فروشند و بعد اشک تمساح می‌ریزند ایران همه را به راه‌حل صلح آمیز و گفت‌وگوی سیاسیبر
سخنگوی وزارت خارجه درباره سفر مادورو که سؤال خبرنگار فارس بود نیز گفت: برنامه ریزی در دست انجام است و اعلام تاریخ شود اعلام خواهم کرد.
* سفر وزیر خارجه ایرلند به تهران
خطیب‌زاده درباره سفر وزیر خارجه ایرلند به تهران و بازگشایی سفارت ایرلند در تهران خاطرنشان کرد: سفیر آکردیته ایرلند دیروز رونوشت استوارنامه خود را تقدیم وزیر خارجه کشورمان کرد و کاردار موقت ایرلند مدتی است در ایران مستقر است و مقدمات بازگشایی سفارت در حال انجام است و سفر وزیر خارجه ایرلند در راستای گسترش روابط فیمابین انجام می‌شود و امیدواریم در اولین فرصت برنامه بازگشایی سفارت ایرلند عملیاتی شود.
* از وین چه خبر؟
وی در پاسخ به سؤال درباره روند مذاکرات وین و اینکه در کدام یک از حوزه‌ها پیشرفت حاصل شده؟ گفت: مادامی که در تمامی چهار حوزه به توافق نرسیم نمی‌توانیم بگوییم در هیچ حوزه‌ای پیشرفت کردیم. اینها ظروف متصل به هم هستند.
خطیب‌زاده بیان کرد: در موضوعات هسته‌ای در حفظ و صیانت از دستاوردهای دانشمندان جوان داریم که نمی‌تواند نادیده گرفته شود. در خصوص رفع تحریم‌ها باید تمامی محقق شود. برخی موضوعات در این حوزه باقیمانده که نیازمند تصمیم سیاسی است. در حوزه راستی آزمایی پیشرفت‌هایی داشتیم و ایده‌ها تبدیل به کلمه شده و کلمات تبدیل به فرآیندهای اجرایی شده و در حوزه اخذ تضامین به بخش‌های مختلفی تقسیم شده تا جایی که ممکن بوده گفتگوها شده و در این حوزه موضوعات باقیمانده است . اینها همه با هم در یک فضای مرتبط با هم حرکت می‌کند.
* تبادل زندانیان بین ایران و آمریکا
سخنگوی وزارت خارجه درباره تبادل زندانیان بین ایران و آمریکا نیز اظهار داشت: موضوع زندانیان یکی از موضوعات جدی بوده که همواره در دستورکار بوده و از بعد انسانی اولویت ایران بوده که حل شود در یک مسیر موازی در وین از ماه‌ها قبل مطرح بوده و متاسفانه توافقی که یک بار به دست آمد طرف آمریکایی در شب اجرای توافق زیر آن زد و یک بار دیگر نشان داد که تا چه میزان در توافق با واشنگتن باید دقت کرد که در توافقاتی که اعلام می‌کنند معلوم نیست تا چه حد اعلام کنند. این موضوع در مسیر موازی وین در جریان است و هیچ چیزی را منوط به گفت‌وگوهای وین نکردیم. موضوع زندانیان موضوع انسانی است و انتقال زندانیان موضوعی است که می‌تواند از طریق مستقلی حل شود و زمینه خوبی باشد که نشان دهد رفتار آمریکا تغییر کرده است. مسیر گفت‌وگوها در خصوص این موضوع در جریان است.
وی گفت:برخی می‌خواهند بیش از حد خوشبینی و برخی بدبینی بدهند. واقعیت امروز وین گفت‌وگو در خصوص موضوعات حساس است.
* تسهیلات به نخبگان افغانستانی
سخنگوی دستگاه دیپلماسی در پاسخ به پرسشی درباره ارائه تسهیلات به نخبگان افغانستان گفت: ایران میزبان بیش از ۴ و نیم میلیون از اتباع است و بسیاری از آنها نخبگانی هستند که به دلیل آماده نبودن فضا به حوزه تمدنی خود آمدند و ما میزبان آنها هستیم و آنها مهمان ما هستند. نهادها در ایران به فکر آنها بودند. ایران در وضعیت سختی قرار دارد. این آمار را در کشورهای مختلف بررسی کنید کدام کشور در دنیا هستند که کدام یک در تحریم نیستند و میزبان چهار و نیم میلیون فقط از یک کشور مهاجر و بی مکان وارد کشورشان شوند. برای آنها تلاش‌هایی در این حوزه صورت گرفته است.
سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به سؤالی درباره اظهارات و اقدامات سفیر روسیه در تهران که باعث جریحه دار شدن افکار عمومی مردم ایران شده، اظهار داشت: روابط ایران و روسیه روابط چند لایه و چند بعدی و مشارکت راهبردی است. سفر رئیسی به روسیه ملاقات طولانی و بسیار پرمحتوا و پر نکته انجام شده بین دو رئیس جمهور و برنامه برای گسترش روابط و در سازمان‌های بین‌المللی و حمایت‌های ایران از مواضع روسیه و برعکس همه یک هم راستایی را بین دو کشور همسایه هم نشان می‌دهد باید تمام تلاش را کنیم که روابط ممتاز با حفظ منافع دو طرف انجام شود. هر دیپلمات برجسته و پخته و سفیر می‌داند نباید اقدامی کند که افکار عمومی مردم میزبان را جریحه دار کند. این با این روابط بسیار ممتاز همخوان نیست از مجاری خود این مباحث اعلام شده و اعلام خواهد شد.
خطیب‌زاده درباره اتهامات بی اساس وزیر امور اسلامی عربستان سعودی نیز بیان کرد: این اظهارات خیلی بی ارزش هستند و از این اظهارات مهندسی شده و با اهداف خاص کم نشنیدیم. این اظهارات بسیار مشمئز کننده است و حاکی از آن است که برخی در عربستان همچنان بر طبل نادانی می‌کوبند و سعی می‌کنند از فضاهای بین‌المللی و جمع‌های مسلمانان استفاده و عقده گشایی کنند. همه می‌دانند ایدئولوژی تکفیری چه نقشی داشته است. عمیقا و قویا توصیه می‌کنم مقاماتی مثل ایشان قبل از اینکه صحبت کنند تاریخ ایران سرافراز را بخوانند و متوجه شوند که ایدئولوژی آنها تا چه حد برای منطقه و جهان خسارت داشته است.
وی گفت که در سفر وزیر خارجه ایرلند یکی از مباحث مورد گفت‌وگو نقش ایرلند به عنوان تسهیل کننده قطعنامه ۲۲۳۱ در مورد برجام است./فارس