سرانجام کسر از حقوق دانشجو معلمان چه شد؟

به گزارش راهبرد معاصر، دیده‌بان شفافیت و عدالت یک سازمان مردم نهاد (سمن) مبارزه با فساد است که با هدف «شفاف سازی هر نوع سوء استفاده از اختیارات و قوانین، برای کسب منافع شخصی و گروهی که مصداق فساد می‌باشد»، در شهریور ۱۳۹۴ تأسیس شده است.

دیده‌بان شفافیت و عدالت بخش‌های مختلفی دارد؛ در خصوص عملکرد یکسال گذشته کمیسیون آموزش دیده‌بان با علی امرایی عضو کمیسیون آموزش دیده‌بان شفافیت و عدالت به گفتگو نشستیم.

وی در این گفتگو اعلام کرد که در سال ۱۴۰۰ با برگزاری بیش از ۳۰ جلسه در کمیسیون آموزش و با حضور اعضای کمیسیون در سه کمیته تخصصی «آموزش و پرورش»، «آموزش پزشکی» و «آموزش عالی» بیش از ۵۰ پرونده بررسی شده است.

از مهم‌ترین پرونده‌های مطروحه در کمیته‌ها می‌توان به مصوبه کنکوری شورای عالی انقلاب فرهنگی، سمپاد، افزایش سن پذیرش و میزان ظرفیت دانشجو معلمان در کمیته آموزش و پرورش، آزمون دستیاری پزشکی دوره چهل و هشتم و دوره چهل و نهم، افزایش ظرفیت رشته‌های پزشکی و المپیاد‌های علوم پزشکی در کمیته آموزش پزشکی و سهمیه‌ها، جشنواره‌ها، بررسی پرونده جذب و ارتقا برخی مسؤولان در کمیته آموزش عالی اشاره کرد.



* پیشنهاد ما از سال ۹۵ تا کنون، تأثیر معدل به صورت مثبت بوده است

 کمیسیون آموزش دیده‌بان شفافیت و عدالت در یک سال گذشته چه اقداماتی را در راستای عدالت و شفافیت انجام داده است؟

از یک سال گذشته تاکنون در کارگروه آموزش دیده‌بان شفافیت و عدالت، دستورکار‌ها به سه قسمت عمده در سه حوزه آموزش و پرورش، آموزش عالی و آموزش پزشکی تقسیم شد. در این سه حوزه، گزارش‌هایی از مردم، سازمان‌های دولتی، غیردولتی و مردم نهاد دریافت می‌کردیم که عمده این گزارش‌ها در حوزه آموزش و پرورش بود.

همچنین اعضای کمیسیون آموزش در سال جاری جلساتی مؤثر با معاونان رئیس‌جمهور، وزرا، معاونین وزرا، نمایندگان مجلس، رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری، سازمان بازرسی، مرکز پژوهش‌های مجلس، اعضای شورای عالی آموزش و پرورش و ... برگزار کردند.

اولین و مهم‌ترین دستور کار کمیسیون آموزش، «نظام سنجش و پذیرش بود». از سال ۹۵، نحوه سنجش و پذیرش داوطلبان در دانشگاه‌ها را با سناریو‌هایی که مجلس در کمیسیون‌های تخصصی، برنامه‌ریزی می‌کرد و یا نهاد‌های دیگر پیشنهاد می‌دادند، در دستور کار داشتیم و پیشنهاد‌های خود را به دولت و مجلس ارائه دادیم.

پیشنهاد ما از سال ۹۵ تا کنون، تأثیر معدل به صورت مثبت بوده است و معتقد بودیم که امتحانات نهایی آموزش و پرورش با وضع کنونی نمی‌توانند معیار خوبی برای سنجش داوطلبان در رشته‌های پر رقابت باشند و به همین خاطر در این چند سال با تأثیر قطعی معدل، مخالف بودیم و تأثیر مثبت معدل را هم به دولت و هم مجلس پیشنهاد دادیم.

از سال ۹۵ تاکنون هم هیچ سالی معدل به صورت قطعی در پذیرش داوطلبان تأثیر داده نشده است. با توجه به اینکه شورای عالی انقلاب فرهنگی به حوزه قانونگذاری برای کنکور سال ۱۴۰۲ ورود کرد، ما برای همان کنکور ۱۴۰۲ اعلام کردیم که آموزش و پرورش فعلا زیرساخت‌های لازم برای برگزاری امتحانات نهایی استاندارد و ایمن را ندارد و به همین خاطر تأثیر معدل به صورت مثبت را به مجلس پیشنهاد دادیم که نمایندگان مجلس نیز در حال پیگیری طرح دو فوریتی برای ابقای این روش هستند.

زمانی که تأثیر معدل به صورت مثبت اعمال می‌شود، داوطلب لزومی ندارد که برای رشته‌های پرمتقاضی، معدل بالای ۱۹.۵ داشته باشد؛ اصلا چه لزومی دارد که ما معدل ۱۹.۵ به بالا را برای رشته‌های پزشکی لازم بدانیم.

اصلا چه لزومی دارد که ما معدل ۱۹.۵ به بالا را برای رشته‌های پزشکی لازم بدانیم

یک آزمونی را به نام کنکور برگزار می‌کنیم و در کنکور آسیب‌هایی وجود دارد، اما تا کنون نتوانستیم جایگزین خوبی برای کنکور بیاوریم و فعلا هم نمی‌توانیم جایگزین خوبی بیاوریم. فقط می‌توانیم تغییرات جزئی در آزمون کنکور داشته باشیم. مثلا برگزاری آزمون کنکور به دو یا سه بار در سال افزایش یابد. پیشنهاد دو یا سه بار کنکور در سال پیشنهاد خوبی است که از سوی ما به شورای عالی انقلاب فرهنگی داده شد.

اتفاقا در این حوزه یعنی تعداد دفعات برگزاری کنکور، شورای عالی انقلاب فرهنگی می‌تواند ورود کند، چون مصوبه مجزا کردن کنکور به دو نوبت یکی در بهار و یکی در تابستان از سوی شورا بود. در حوزه تأثیر معدل و سوابق تحصیلی نمی‌تواند ورود کند، چون مجلس زودتر ورود کرده و اقدام به قانونگذاری کرده است.

پس ما در خصوص سنجش و پذیرش، از سال گذشته تا الان در بحث مصوبه کنکوری شورا و از سال ۹۵ تا کنون در خصوص مصوبات متعددی که مجلس و شورای سنجش و پذیرش دانشجو، در این خصوص داشته است، ورود کردیم و همچنان تأثیر معدل به صورت مثبت است و ان‌شاءالله در سال ۱۴۰۲ و بعد با توجه به ورود دوباره مجلس به این موضوع، باز هم شاهد تأثیر مثبت معدل خواهیم بود.



* افزایش سن ورود به دانشگاه فرهنگیان

در خصوص دانشگاه فرهنگیان و مشکلات دانشجومعلمان نیز اقدامات متعددی داشتید. لطفا در این خصوص هم بفرمایید.

درست است. ما دو موضوع را در دانشگاه فرهنگیان داشتیم. یکی بحث افزایش سن پذیرش در دانشگاه فرهنگیان بود؛ این سن برای داوطلبانی که خواهان پذیرش در دانشگاه فرهنگیان بودند، ۲۲ سال بود. ما عنوان کردیم که از ۲۲ سال می‌تواند بیشتر باشد، اما عده‌ای در برابر این پیشنهاد ما، جوان‌گرایی را بهانه کرده بودند که معتقد بودیم اگر به ۲۴ سال افزایش یابد، با احتساب ۳۰ سال خدمت در آموزش و پرورش، شخص ۵۴ ساله می‌شود و فرد ۵۴ ساله، پیر نیست.

در همین راستا با جمع‌بندی که در کمیسیون آموزش دیده‌بان شفافیت و عدالت داشتیم، با پیشنهاد‌هایی که به شورای عالی آموزش و پرورش ارائه دادیم، جلساتی که با رئیس و معاونین دانشگاه فرهنگیان و نمایندگان مجلس داشتیم و مکاتباتی که با وزیر آموزش و پرورش وقت انجام شد، سن پذیرش دانشگاه فرهنگیان از ۲۲ سال به ۲۴ سال افزایش پیدا کرد.

 در حال حاضر هم تعدادی از داوطلبان درخواست دارند که سقف سن ورود به دانشگاه بیش از ۲۴ سال باشد، این این موضوع امکان‌پذیر است؟

یکسری داوطلبان درخواست دارند که سن ورود به دانشگاه فرهنگیان به ۲۶ سال برسد؛ در این خصوص باید عنوان کنم ورود به این حوزه و درخواست مطالبه مجدد برای افزایش بیشتر سن، نیاز به تصمیم جمعی اعضای کمیسیون آموزش دیده‌بان شفافیت و عدالت دارد که تاکنون در این خصوص اقدامی صورت نگرفته است.



* ماجرای اتهام به رئیس دانشگاه فرهنگیان

بحث بازرسی از دانشگاه فرهنگیان موضوع دیگری بود که در سال گذشته پیگیری شد. اتهاماتی به رئیس دانشگاه فرهنگیان در خصوص کتاب‌هایی که منتسب به وی بود، وارد شده بود و در صدا و سیما، برنامه‌ای را مفصلا در این خصوص داشتند که دکتر سبطی و آقای حجازی دبیر و عضو کمیسیون به نمایندگی از کمیسیون وارد شدند و از سازمان مرکزی بازرسی کردیم و نتایج بازرسی‌ها را هم در رسانه‌ها اعلام کردیم.

نتیجه این بود، آنچه که در صدا و سیما مطرح شده بود واقعیت نداشت که بعدا با عذرخواهی مجری که این خبر را اعلام کرده بود، همراه شد. اعلام کرده بودند که رئیس دانشگاه از این کتاب‌ها سودی را به دست آورده است و این موضوع اشتباه بود و بررسی‌هایی که ما انجام دادیم حاکی از این بود که آقای خنیفر رئیس دانشگاه فرهنگیان تمامی این امتیازات را بخشیده بود و هیچ نفع شخصی برای رئیس دانشگاه نبود فقط کتاب برای ایشان بود و از این کتاب هم استفاده شده بود.

به عبارت دیگر به تعداد چند هزار نسخه چاپ شده بود و به دست دانشجو معلمان رسیده بود و ضمن اینکه کتاب بسیار مناسبی هم برای دانشجویان سال اولی بود، اما هیچ نفع مالی برای شخص رئیس دانشگاه از این مسیر حاصل نشده بود.



* کاهش کسر از حقوق دانشجو معلمان

دانشجومعلمان به کسر از حقوقشان هم گلایه داشتند.

درست است دانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان نسبت به کسر حقوق خودشان اعتراض داشتند؛ می‌گفتند چرا وقتی در دوران کرونا، هیچ استفاده‌ای در دانشگاه فرهنگیان به شکل حضوری از سلف سرویس، خوابگاه و کلاس‌ها نداریم، ولی چیزی حدود ۴۵ درصد از حقوق‌مان به بهانه این موضوعات کسر می‌شد.

در این خصوص ورود کردیم و با پیگیری‌های کمیسیون آموزش دیده‌بان شفافیت و عدالت از رئیس دانشگاه فرهنگیان، خوشبختانه با همکاری رئیس و معاونین دانشگاه فرهنگیان این عدد به ۲۰ تا ۲۵ درصد رسید و برای همه دانشجویان چه خوابگاهی و چه شهری همین درصد کسر خواهد شد.

 البته دانشجویان به همان میزان هم که در حال حاضر کسر می‌شود، گلایه دارند؟

ما علتش را جویا شدیم که چرا شما همین ۲۵ درصد را کسر می‌کنید؟ گفتند که بسیاری از مراکز ما استیجاری هستند و چه در دوران کرونا، چه در دروان پسا کرونا و چه در دوران قبل از کرونا، باید اجاره این مراکز را بپردازیم. نمی‌توانیم دو سال، مراکز را جمع کنیم بعد که کلاس‌ها حضوری دوباره دایر کنیم. این مراکز، پایگاه دانشگاه فرهنگیان در استان‌ها هستند و باید باشند و به همین خاطر کسر حقوق ۲۰ تا ۲۵ درصدی از حقوق دانشجومعلمان، به خاطر اینکه بسیاری از مراکز دانشگاه فرهنگیان استیجاری هستند و باید اجاره توسط دانشگاه پرداخت شود.

 آیا این کسر از حقوق بند قانونی دارد؟

بله مصوبه مجلس است. دانشگاه فرهنگیان اجرا کننده و مجری است. دانشگاه فرهنگیان می‌تواند پیشنهاد دهد که این کسر از حقوق، کاهش یا افزایش یابد و با نظر نمایندگان مجلس، کاهش یا افزایش می‌یابد.

* اعتراض به انتشار سؤالات و پاسخ‌های امتحان نهایی چند دقیقه بعد از آغاز آزمون

* یکی از چالش‌هایی که در سال گذشته وجود داشت، موضوع لو رفتن سؤالات امتحانات نهایی چند دقیقه بعد از آزمون بود، در این خصوص چه اقداماتی انجام دادید؟

ما در خصوص امنیت امتحانات نهایی به طور جدی ورود کردیم هم درباره امتحانات نهایی خرداد ۱۴۰۰ و هم امتحانات نهایی دی ماه ۱۴۰۰ که به نکته‌های مهمی رسیدیم.

یعنی به انتشار سؤالات و پاسخ‌ها در موبایل دانش‌آموزان چند دقیقه بعد از آزمون رسیدیم که تماما به مراجع قضایی تحویل دادیم و اعلام کردیم که اگر می‌گوییم که امتحانات نهایی استاندارد و عادلانه، زیرساخت لازم را در آموزش و پرورش ندارد، به همین خاطر است.

با مراجع قضایی در حال مکاتبه هستیم که هرچه سریع‌تر هم افرادی که در این خصوص اقدام به انتشار سؤالات و پاسخ‌ها کردند، دستگیر شوند و اگر دانش‌آموز هستند از امتحانات محروم شوند تا آموزش و پرورش فکری به حال ارتقای زیرساخت‌های لازم برای برگزاری امتحانات نهایی ایمن داشته باشد.



* پیگیری گزارش‌هایی درباره نوسازی مدارس

در خصوص نوسازی مدارس، گزارش‌هایی داشتیم. از استان کرمانشاه به ما گزارشی رسید که با دفتر دیده‌بان شفافیت و عدالت کرمانشاه مکاتبه انجام دادیم و عنوان کردیم که هرچه سریع‌تر از نوسازی مدارس استان بازرسی انجام دهند. در استان آذربایجان شرقی هم به همین شکل گزارشی داشتیم که در حال جمع آوری اطلاعات با کمک دفتر دیده بان آذربایجان شرقی هستیم.

به زودی با سازمان نوسازی مدارس کشور ارتباط خواهیم گرفت که این موضوعات را از شخص معاون وزیر جویا شویم تا هم در استان‌ها و هم در وزارتخانه، آن گزارش‌هایی که به ما می‌رسد به صورت شفاف نسبت به مطالبات مردم توضیح داده شود.

* حل مشکل معلمان دانشسرایی

تعدادی از معلمان دانشسرایی اعتراض داشتند که بازه زمانی مشخصی در دهه ۷۰، در خدمتشان حساب نشده است و حتی افرادی بودند که در موعد بازنشستگی بودند و باید باز ادامه می‌دادند.

با ورود دیوان عدالت اداری به این موضوع و پیگیری مسؤولان آموزش و پرورش، مشکل معلمان دانشسرایی حل شد.



* بررسی تخلفات مدارس بین‌الملل

در بحث مدارس بین‌الملل یعنی مدارس داخل و خارج از کشور که تحت عنوان مدارس بین‌الملل در حال فعالیت هستند، مواردی داشتیم. در سال ۹۸ در جلسه ۴۱۳ صحن علنی مجلس، مطابق ماده ۲۳۴ آیین‌نامه داخلی مجلس، بحث ارسال تخلفات مدارس خارج از کشور به قوه قضائیه تصویب شد.

کمیسیون آموزش در سه فصل به طور کامل، تخلفات مدارس بین‌الملل را توضیح داد و با رأی نمایندگان مصوب شد که این تخلفات به قوه قضائیه ارسال شود. با توجه به اینکه در آن زمان با تغییر دوره نمایندگی از مجلس دهم به یازدهم روبه‌رو شدیم، این مسأله به دستور کار چندم در مجلس رسید.

در سال ۹۸ در جلسه ۴۱۳ صحن علنی مجلس، مطابق ماده ۲۳۴ آیین‌نامه داخلی مجلس، بحث ارسال تخلفات مدارس خارج از کشور به قوه قضائیه تصویب شد

مجدد، سال گذشته با مکاتباتی که با هیأت رئیسه و با معاونت قوانین و معاونت نظارت و کمیسیون آموزش داشتیم، نوشتن گزارش تخلفات مدارس بین‌الملل در کمیسیون آموزش مجلس پی گرفته شد و به گزارش‌هایی رسیدیم که در حال جمع‌بندی هستیم تا به قوه قضائیه ارائه شود.

از جمله موارد آن، بحث تراز حساب‌های مالی مدارس، انعقاد قرارداد با معلمان در خارج از کشور و مسائلی مربوط به مدیران مدارس بین‌الملل دخترانه و پسرانه در تهران است که با سازمان بازرسی در این زمینه نشستی داشتیم و مواردی را اعلام کردیم که به صورت کامل، مصوبه مجلس در این خصوص هست و قول برخورد با متخلفان را در چند ماه آینده از وزارت آموزش و پرورش گرفته ایم.



* پیگیری اعتراض‌ها به مصوبه اخیر کنکوری شورای عالی انقلاب فرهنگی

برنامه کمیسیون آموزش دیده‌بان شفافیت و عدالت در سال ۱۴۰۱ چیست؟ اولویت‌های امسال‌تان را اعلام می‌کنید؟

آنچه که ما در دستور کار برای سال ۱۴۰۱ در آموزش و پرورش داریم، ابتدا مصوبه کنکوری شورای عالی انقلاب فرهنگی است. این مصوبه با اعتراض گسترده نمایندگان ملت روبه‌رو شد. ابتدا ۲۷۰ نماینده مجلس با ارسال نامه‌ای به سران قوا، خواهان لغو این مصوبه و اجرای دقیق قانون سنجش و پذیرش شدند.

پس از آن، نایب رئیس کمیسیون آموزش مجلس با رئیس‌جمهور مکاتبه داشت و اعلام کرد که بیش از ۱۰ روز از زمان ارسال نامه نمایندگان به سران قوا گذشته و تاکنون اقدام خاصی از سوی شورا و شما نشده و پاسخی دریافت نشده است. نهایتا اگر رئیس جمهور در این خصوص نسبت به اجرای مصوبه شورا پافشاری داشته باشد، مجلس از ظرفیت قانونی خودش از اعلام وصول طرح، به تشخیص نمایندگان مجلس با قید فوریت، اعلام وصول خواهد شد و نمایندگان مجلس با توجه به بیانیه ۲۷۰ نفر از نمایندگان، نسبت به این موضوع ورود خواهند کرد و قانون سنجش و پذیرش هم ملاک اقدام مطابق نامه صریح معاون حقوقی رئیس‌جمهور خواهد بود.



* روایت معلمان کنکوری

بحث دوم نظارت بر افراد فعال در حوزه آموزش چه دبیران چه مشاوران تحصیلی است که در رسانه‌ها، فضای مجازی و به خصوص در صدا و سیما در حال فعالیت هستند. در حال حاضر با وضعیت بسیار بدی در این حوزه روبه‌رو هستیم و ویدئو‌هایی در رسانه‌ها می‌بینیم که برای دانش‌آموزان بدآموزی دارد، اما آن‌ها معلم هستند!

برخی مشاوران کنکوری خود را فارغ التحصیل دانشگاه تهران معرفی می‌کردند و از بچه‌ها پول‌های بسیار زیادی می‌گرفتند و داوطلب را با این عنوان که شما را با رتبه ۵۰ هزار پزشک می‌کنیم، فریب می‌دادند

البته اغلب معلم آموزش و پرورش نیستند بلکه معلمان برخی موسسات کنکوری هستند که بعضا بدون نظارت از سوی وزارت آموزش و پرورش، در حال تدریس مسائل و مطالبی هستند. مثلا در کلاس‌های‌شان مسائل را به حاشیه می‌برند و بسیار لازم است که از سوی مجلس و وزارت آموزش و پرورش ورود شود و حتی اگر لازم باشد پروانه فعالیت برای آن‌ها صادر شود و مدارک علمی آن‌ها ارزشیابی شود.

یک افرادی بودند که معلم ادبیات بودند، خود را رتبه یک کنکور معرفی کردند. افرادی بودند که معلم عربی بودند، خودشان را به دروغ داروساز معرفی می‌کردند. برخی مشاوران کنکوری خود را فارغ التحصیل دانشگاه تهران معرفی می‌کردند و از بچه‌ها پول‌های بسیار زیادی می‌گرفتند و داوطلب را با این عنوان که شما را با رتبه ۵۰ هزار پزشک می‌کنیم، فریب می‌دادند مثلا می‌گفتند ۱۰۰ دانشگاهی که می‌دانیم بچه‌ها کمتر انتخاب می‌کنند، برایتان انتخاب می‌کنیم تا شما پزشک شوید، اما اینطور نیست، ظرفیت رشته‌های پزشکی، ۸ هزار نفر است.

در بهترین شرایط در هر سه منطقه، قبولی سه رشته پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی باید تا ۱۰ هزار باشد. داوطلبی که بیش از ۱۲، ۱۳ هزار رتبه‌اش است، اصلا نباید امیدی به قبولی در سه رشته پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی داشته باشد، اما مشاور می‌گوید تا ۵۰ هزار، تو را پزشک می‌کنم یا با ۱۰۰ هزار، شما را داروساز می‌کنم، این‌ها فقط دروغگو و سودجو هستند، مشاور نیستند و فقط معلم‌نما هستند و آبروی معلم را می‌خواهند ببرند.

در این خصوص باید کمیته‌ها فعال باشند، نظارت کنند و ما جزو اولین دستورکارهای‌مان در سال ۱۴۰۱ این است که کمیته‌ای با همکاری مجلس شورای اسلامی تعیین شود و در این خصوص اقدام به تشکیل جلسات و تعیین آیین‌نامه فعالیت این افراد شود.



* پیگیری برای حل مشکل کمبود معلم

موضوع دیگر بحث کمبود معلم و روش جذب معلم است. افراد در آموزش و پرورش، مصاحبه‌هایی متفاوت با هم انجام می‌دهند. تقریبا می‌شود گفت که ۱۰۰ درصد افرادی که با حوزه آموزش و پرورش آشنایی دارند، با ورود معلم از طریق دانشگاه فرهنگیان موافق هستند، اما نیمی از آن ۱۰۰ درصد با روش‌های دیگر هم موافق هستند. یعنی می‌گویند ما یک سهمیه‌ای را برای دانشجومعلمان می‌گذاریم از طریق دانشگاه فرهنگیان و یک سهمیه دیگر برای جذب معلم از طریق ماده ۲۸ و آزمون استخدامی می‌گذاریم.

بین این اظهارنظر‌ها می‌بینیم که اتفاق خاصی در حل مشکل کمبود ظرفیت معلمان نیفتاده است. به صورت رسمی ۱۹۸ هزار نفر و به صورت غیر رسمی ۲۸۰ هزار نفر کمبود معلم داریم که اگر هرچه سریع‌تر اقدام به افزایش ظرفیت در حوزه معلمان و جذب پذیرش دانشجومعلم نکنیم، بدون شک با کمبود شدیدتر معلم در سال‌های آینده مواجه خواهیم بود، چه بسا الان هم مواجه هستیم، ولی قطعا در آینده، از معلمان در رشته‌های تخصصی استفاده کنیم که در آن رشته‌ها، تخصصی ندارند.

در طی سال‌های اخیر جذب دانشجو معلم در دانشگاه فرهنگیان افزایش یافته است و امیدوارم این موضوع در سال ۱۴۰۱ ادامه دار باشد و ردیف جذب زیادتری به دانشگاه فرهنگیان داده شود، نه آنقدر زیاد باشد که افراد بدون صلاحیت علمی وارد مدارس آموزش و پروش شوند و نه آنقدر کم باشد که مشکل کمبود معلم حل نشود./فارس