رمزگشایی از اهداف سفر امیر قطر به تهران

به گزارش راهبرد معاصر؛ استقرار دولت سیزدهم و سیاست گسترش روابط با همسایگان از آن دست سیاست هایی است که در مدت کوتاه استقرار دولت جدید پای سران کشورهای همسایه را برای تقویت مناسبات سیاسی به ایران باز کرده است؛ امیر قطر قرار است در راس هیات بلند پایه سیاسی و اقتصادی  به ایران سفر کند. در سفر امیر قطر به تهران، توافقات صورت گرفته سیاسی و اقتصادی بین دو کشور که در سفر آیت الله رئیسی به قطر صورت گرفته بود پیگیری می شود. برای بررسی بیشتر زوایا و مزیت های تقویت روابط بین ایران و قطر با حسن بهشتی پور، کارشناس مسائل غرب آسیا گفتگویی داشته ایم.

*جناب بهشتی پور! ارزیابی شما در خصوص تلاش دولت برای ارتقای روابط با همسایگان با توجه به سفر رئیس جمهور به قطر و سفر متقابل امیر قطر به ایران برای گسترش این مراودات چیست؟

سیاست دولت آقای رئیسی گسترش روابط با همسایگان  و همچنین کشورهای حوزه خلیج فارس است چنانچه شاهدیم مذاکرات با عربستان هم دارد خوب پیش می رود  با قطر هم که روابط از قبل مطلوب بوده و در حال بهبودی بیشتر بعد از دولت آقای رئیسی است؛ این امر می تواند نقش موثری در روابط ایران با غرب باشد. باید منتظر  باشیم تا ببینیم آیا قطر می تواند  به حالت کمای برجام کمک کند آن هم مذاکراتی که عملا دو ماهی می‌شود که تحرکی در آن  نمی‌بینیم چرا که هم ایران بر موضع خود پافشاری دارد و هم آمریکا و باید دید می توان راه حل جدیدی پیدا کنند یا نه؟

*قطر چطور می‌تواند نقش ویژه میانجی را در روابط ایران با غرب و گفتگوهای برجامی بازی کند؟

نقشی که پیش از این قطر بازی می کرد در روابط بین ایران با کشورهای همکاری خلیج فارس بود و سعی می‌کرد روابط ایران با این کشورها به خصوص عربستان و امارات را بهبود دهد. اما پس از آنکه خود قطر با عربستان و امارات دچار مشکل شد روابطش را با ایران و ترکیه نزدیکتر و سعی کرد موقعیت خود را  در برابر فشاری که از طرف عربستان سعودی، امارات و بحرین وارد می‌شد تثبیت کند.

در دوره ای عمان نقش میانجیگری بین ایران و آمریکا را ایفا می‌کرد اما با درگذشت سلطان قابوس این نقش از طرف عمان کمرنگ شد و قطری‌ها کم کم به آن سمت رفته  تا آن را ایفا کنند و دوبار نیز در این زمینه تلاش کردند و نسبتا هم موفق بودند و رفت و آمدهایی هم البته بعد از دوره بایدن به تهران و واشنگتن داشتند و اکنون هم در راستای بهبودی روابط ایران و آمریکا یا حداقل بهتر شدن وضعیت برجامی که وارد بن بست شده و بلاتکلیف مانده است، تلاش می کنند.

 قطر هم مورد اعتماد ایران است و هم با آمریکا رابطه خوبی دارد چنانچه بزرگترین پایگاه  نظامی آمریکا در منطقه خاورمیانه در قطر است لذا هم روابط نزدیک با آمریکا و هم روابط نزدیک با ایران این ویژگی را به وجود آورده که بتواند میانجیگر خوبی باشد.

*آیا این تقویت روابط و همکاری ها می تواند به همکاری ایران با قطر در برگزاری جام جهانی فوتبال و تسهیل شرایط ورود گردشگران خارجی به ایران منجر شود؟

باید واقع نگر بود؛ این موضوع ایده خلاقانه و خوبی است ولی ما از لحاظ فنی و سیاستگذاری در این مهم دچار مشکلات اساسی هستیم. باز هم تاکید می کنم که باید واقع نگر باشیم. آیا ما امکانات لازم را برای پشتیبانی از توریست ها و تماشاگرانی که می خواهند در بازی ها شرکت  کنند را داریم؟ هتل های ما امکاناتش را دارند و می توانند تعدادی از این توریست ها را پذیرش کند ؟ از طرفی، از  لحاظ کار ما با  فدراسیون بین المللی فوتبال باید به این نکته اشاره داشت که ما هنوز روی اساسنامه دچار مشکل هستیم یعنی اساسنامه ای که باید به تایید فدراسیون جهانی فوتبال برسد؛ آیا پشتیبانی هایی که باید از لحاظ تیم های توریستی یا توریسم ورزشی داشته باشیم که بتواند در این زمینه فعال باشند را داریم؟این ایده خوبی است اما فرصت کم است و چند ماه دیگر قرار است بازی های جام جهانی برگزار شود و ما نه از نظر تجهیزات فنی و نه مسائل حقوقی  و نه سیاست گذاری ها آمادگی لازم برای اینکه بتوانیم در توریسم ورزشی موفق باشیم را نداریم.

* تقویت همکاری ها در وضعیت بغرنج انرژی جهانی چطور می تواند با تاکید به بهره برداری از میدان عظیم پارس جنوبی به همکاری برای تولید و صادرات انرژی ختم شود؟

ایران و قطر  دو کشور رقیب در زمینه انرژی هستند  اما در عین حال  می توانند با هم همکاری کنند چنانچه خیلی از کشورها با هم رقیب هستند اما همکاری هم می کنند مانند عربستان و روسیه که رقیب هم در تولید نفت هستند ولی برای تثبیت بازار نفت با هم همکاری می کنند؛ لذا ایران و قطر هم که دو کشور بزرگ تولیدکننده گاز و رقیب هستند، می توانند با یکدیگر همکاری مشترک داشته باشند اما این همکاری دو شرط مهم دارد یکی اینکه تحریم های ایران تعیین تکلیف شود و تا زمانی‌که تحریم باشد بعید است همکاری شکل بگیرد و دوم اینکه مصرف داخلی را مدیریت کنیم؛ گازی که در داخل کشور مصرف می کنیم بسیار قابل توجه است وامکانی برای صادرات گاز فراهم نمی‌کند اما اگر بتوانیم سرمایه گذاری کنیم و گازهایی که می‌سوزد را که عدد بزرگی است را به میعانات گازی تبدیل کنیم که چیزی حدود سه الی چهار برابر چیزی است که کارخانجات پتروشیمی ما نیاز دارند، نیاز به سرمایه گذاری دارد.سرمایه گذاری هم تنها پول نیست بلکه فناوری هم لازم است. یعنی باید فناوری لازم را هم داشته باشیم تا از این گازی که می‌سوزانیم و جایی برای نگهداری آن نداریم، بهره برداری کنیم.